Diyabetes Mellitus Nedir?

Diyabet (şeker hastalığı) , kan şekerini düzenleyici insülin hormonunun eksik olması veya yeterli olduğu halde görevini yapamaması nedeniyle oluşan ilerleyici bozukluklar bütünüdür. Bozuklukların tümü kan şekerinin yükselmesi ve hasar oluşturması sonucunda oluşur.

Hastalığın takip ve tedavisi düzenli yapılmaz ise ilerleyen dönemlerde göz, böbrek, sinirler, kalp-damar sistemi başta olmak üzere neredeyse tüm vücut sistemleri arka arkaya etkilenir, kalıcı sekeller ve hatta ölüm bile görülür.

Diyabetes Mellitus Belirtileri Nelerdir?

Hastalık başlangıçta bariz bir belirti oluşturmaz ve çoğu zaman bu dönemde yapılan rutin kan testinde tesadüfen saptanır. Hastalar bu dönemde yakalanmaz ise kan şeker miktarı gittikçe artar ve çok su içme, çok idrara çıkma, bulanık görme gibi haberci belirtiler ortaya çıkar. Çok yemek yeme ve buna rağmen kilo kaybı, iyileşmeyen yaralar, idrar yolu enfeksiyonları, halsizlik, yorgunlık, ağız kuruluğu hastalığın diğer belirtileridir. Bu aşamada da tanı konulup, tedavi başlanmamışsa daha ciddi bozukluklar ve koma durumu oluşur.

Diyabetes Mellitus Tanısı Nasıl Konur?

Açlık Kan Şekeri Ölçümü: En az sekiz saatlik açlıktan sonra alınan kanda bakılan kan şekeri değeri 126 mg/dl üzerinde ise

Tokluk Kan Şekeri Ölçümü: Yemekten 2 saat geçtikten sonra herhangi bir zamanda bakılan kan şekeri değerinin 200 mg/dl üzerinde olması

HbA1c testi: Hem tanı koyduran hem de tedavi ve diyetin takibinde kullanılan bir testtir. %6,5 üzerindeki bir değer diyabeti gösterir. HbA1C aracılığı ile son 2-3 aylık ortalama glukoz değeri de tahmin edilebilir. Bu test gün içindeki, günler arasındaki şeker artış ve azalışlarından , yapılan egzersiz ve yenilen yemek miktarından etkilenmeden objektif ortalama bir değer verir.

Glukoz yükleme testleri : Kan şeker ölçümlerinde normal değer ile diyabetik değerler arasında bir sonuç bulunursa kesin tanı için hastalara şeker yükleme testleri yapılır. Bu testlerde kişiye glukoz içirilerek belli aralıklar ile kan şekeri ölçümleri yapılır.

Diyabet Tipleri Nelerdir?

Yukarıdaki testler ile diyabet tanısı konduktan sonra hastanın öyküsü, hastalığın kliniği ve ileri laboratuvar testleri ile diyabetin tipi belirlenir. Diyabetin tipinin belirlenmesi hastalığın tedavisi ve gidişatı açısından çok önemlidir. . Diyabetin tip 1 diyabet ve tip 2 diyabet olarak bilinen iki ana formu vardır. Ayrıca gebelikte ortaya çıkan gebelik diyabeti , ilaç ve diğer metabolik bozukluklara bağlı oluşan nadir diyabet türleri de vardır.

Tip 1 diyabette pankreastan insülin salınımı azalmış veya hiç yoktur. Genellikle çocukluk veya gençlik döneminde ortaya çıkar. Bu tip diyabette insülin tedavisi zorunludur.

Tip 2 diyabette ise insülin vardır ama ya miktar olarak yetersizdir ya da insülin direnci nedeniyle etki gösterememektedir. Bu hastalık daha çok çevresel faktörlerin etkisi ile ileri yaşlarda ortaya çıkar. . En önemli sebebi şişmanlık ve yanlış beslenme modelidir. Hastalığın oluşumunda genetik faktörlerde rol oynar ve bu hastaların çoğunda aile bireylerinde de diyabet hastalığı vardır.

Diyabetin Takibi Nasıl Olmalıdır?

Bu hastalar doktorlarının önerdiği sıklıkta kendi şeker ölçüm cihazları ile ve kimi zamanda hastane laboratuvarlarında kan şekerlerini ölçmeli ve kayıt altına almalıdırlar. 3 ayda bir ise mutlaka HBA1c ölçümü yapılmalıdır.

Hastalığın , organları, damarları, sinirleri , gözleri etkileyip etkilemediğini gösteren çeşitli laboratuvar ve radyolojik inceleme teknikleri vardır . Takibinizi yapan doktorunuzun sizi yönlendirmesi ile gerekli zamanlarda bu testlerde mutlaka yapılmalıdır.

Diyabet Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavide öncelikle diyet tedavisi ve hastalığın tipine , dönemine göre insülin ve/veya ağızdan alınan diyabet ilaçları kullanılır. Diyabet kalıcı yaşam tarzı değişklikleri gerektirir. Eğer yeterince kontrol edilmezse ciddi sorunlar yaratıp , maliyetli bir hastalığa dönüşebilir.

Diyabet Taraması Kimlere Yapılmalıdır?

-45 yaşın üzerinde olanlar

-Kilolu olanlar

-Hareketsiz yaşam tarzı olanlarda

-Aile hikayesi olanlar

-Gebelik diyabeti geçirmiş olanlar

-Hiperlipidemi gibi başka bir metabolizma bozukluğu olanlar,

-Kalp-damar hastalığı olanlarda diyabet için tarama testleri yapılmalıdır.

Taramada diyabet tanısında da kullanılan kan testleri kullanılır. Amaç hastalığı prediyabet (gizli şeker) aşamasında tespit edip diyabetin başlamasını önlemek ya da oluşmuş diyabeti vücutta hasar oluşturmadan önce saptamaktır.

Sağlıkla Kalın!