Her ihbara soruşturma kalktı

Olağanüstü Hal (OHAL) kapsamında önceki gün yayımlanan KHK’da geniş kesimleri ilgilendiren çok sayıda düzenleme yer aldı. KHK’da yer alan düzenlemeye göre, savcılıklar bundan sonra ihbarları doğrudan soruşturma konusu yapmadan inceleyecek. İhbar asılsız bulunursa işleme konulmayacak. Bu durumdan ihbarcı da haberdar edilecek. İtiraz üzerine soruşturma açılmasına gerek görülürse, bu dosyayı sadece savcı, hâkim ve mahkemeler görebilecek. Harp okullarının denetim ve yönetimini bütünüyle sivilleştiren KHK’ya göre kaldırılan askeri yargıda görevli hâkim ve savcılara da adli ve idari yargıda çalışma hakkı tanındı. Çalışmak istemeyen ve emekliliğe hak kazanan askeri yargı mensuplarına ise ikramiyenin yanında tazminat ödenecek.
18 yıllık yükümlülük süresini doldurmadan, 2012’de yapılan ve yükümlülük sürelerini kısaltan düzenleme uyarınca sivil havacılığa geçen askeri pilotlardan uygun görülenler yeniden TSK’ya dönmek zorunda olacak. Dönmeyenler, yükümlülük süreleri bitene kadar sivil alanda da pilotluk yapamayacak. Uyuşturucu cezalarını artıran KHK’da, bağımlıların tedavisinde en büyük sorun alanı olarak görülen sigortalı olmama ve ücret ödeme yükümlülüğü ise SGK düzenlemesi ile aşıldı.
KHK’da yer alan ve geniş kesimleri ilgilendiren bazı düzenlemeler şöyle:
İstifa eden bekleyecek
İstifa eden memurlar, yerlerine yeni isim gelinceye kadar, idare izin vermedikçe görevini bırakamayacak. Bu düzenleme, yerine memur atanmadan görevi bırakanların memuriyete dönememesi sorununu da çözdü. Düzenleme uyarınca idarenin izniyle istifası yerinde görülen memur, göreve yeni memur başlamamış olsa bile memuriyete dönebilecek.
15 Temmuz darbe girişiminden sonra yapısı değiştirilen harp okullarında artık tamamen sivilleşmeye geçildi. Buna göre yardımcı doçent, doçent, profesör atamaları rektörün onayı ile Milli Savunma Bakanı tarafından yapılacak.
Bu okullarda, öğrencilerin fiziki ve ruhi yapılarını geliştirmek amacıyla ve kuvvetlerin ihtiyacını karşılayacak şekilde akademik ders programı dışında uygulamalı askeri eğitim verilecek. Harp okulları Milli Savunma Bakanlığı’na bağlı olacak, rektörü Milli Savunma Üniversitesi Rektörü olacak.
Harp okullarında artık lisans üstü düzeyde eğitim verilmeyecek. KHK’ya göre bu okullarda lisans üstü eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve uygulama yapan enstitüler de yer almayacak.
Okulun eğitim-öğretim plân ve programları artık Milli Savunma Üniversitesi Yüksek Danışma Kurulu’nun görüş ve tavsiyelerine uygun olarak dekanlıklar tarafından hazırlanacak ve Milli Savunma Bakanı’nın onayıyla yürürlüğe girecek.
Komutan, rektöre bağlı
Harp okulu komutanının üzerinde, “Harp Okulları Kurulları” tanımlandı. Buna göre, bu kurullar yönetim kurulu, öğretim kurulu ve disiplin kurulundan oluşacak. Rektörün başkanlığındaki yönetim kurulunda, harp okulu komutanı, dekan ve dekan yardımcıları yer alacak. Disiplin kurulunun da başkanı rektör olacak. Öğretim kurulu ise dekan başkanlığında kurulacak ve öğretim planlarının hazırlanmasından sorumlu olacak. Öğrencilerin, okulla ilişiğinin kesilmesi hakkındaki karar, rektörün teklifi ve bakanın onayıyla yürürlüğe girecek.
Daha önce harp okullarının ve bağlı tüm birimlerin yönetim gözetim ve denetiminden sorumlu olan harp okulu komutanı, KHK ile rektöre bağlandı. Eğitim-öğretim faaliyetleri ile idari işlere karışmayacak harp okulu komutanının sorumluluğunda sadece askeri eğitimler olacak. Dekan, harp okulu komutanı ile aynı rütbede olacak. Yani artık dekanlar harp okulu komutanına değil, rektöre bağlı çalışacak. Dekan ve dekan yardımcılarını da Milli Savunma Bakanı atayacak. Dekan, TSK sosyal tesislerinden ve lojmanlardan okul komutanı gibi istifade edecek.
Bu okullarda görevli subay öğretim elemanları yalnızca doktoraları varsa harp okulları dışındaki kıt’a, karargâh ve kurumlara atanabilecek. Bakan onayıyla yurtdışındaki üniversiteler ve harp okullarıyla öğretim üyesi değişim programları gerçekleştirilebilecek.
Rektör denetleyecek
Bundan sonra harp okullarının öğretim faaliyetlerinin bilimsel yönden denetlenmesi, Harp Okulu Bilimsel Denetleme Kurulu tarafından değil, rektör tarafından yapılacak.
Milli Savunma Üniversitesi’ne bağlı harp okulları, astsubay meslek yüksekokulları ve enstitülerde atamalı veya görevli sivil öğretim elemanlarına aldıkları brüt üniversite ödeneğinin yüzde 30’u oranında ayrıca ödeme yapılacak. Bu ödeme vergiden de muaf tutulacak.
Milli Savunma Üniversitesi’ne bağlı kurumlarda görevli öğretim elemanlarına disiplin ve cezai hükümler açısından Milli Savuma Bakanlığı ve TSK’da görevli sivil memurlara uygulanan hükümler uygulanacak. Bu öğretim elemanlarına Devlet Memurları Kanunu’nun öngördüğü cezaların yanı sıra yükseköğretim yasasında yer alan disiplin cezaları da uygulanacak.
31 Aralık 2020’ye kadar Milli Savunma Üniversitesi’ne bağlı enstitülere giriş ve kabul şartlarını Milli Savunma Bakanlığı belirleyecek.

İhbarlar için yeni düzenleme

KHK’ya ihbarlar konusunda da çarpıcı bir düzenleme konuldu. Buna göre ihbarlarla ilgili olarak savcılık soruşturma açmadan soruşturmaya yer olmadığı kararı verebilecek. Bu durum ihbar sahibine bildirilecek. İhbar sahibinin itirazı üzerine soruşturmaya karar verilirse, bu dosyayı sadece ilgili savcı, hâkim ve mahkeme görebilecek. Düzenlemenin, “lekelenmeme hakkı” doğrultusunda yapıldığı belirtilirken, bazı hukukçular ise itiraz üzerine açılacak dosyanın gizli tutulmasının olumsuz sonuçlar doğurabileceğini ve savunma hakkının kısıtlanmasına yol açabileceğini
savundu.

Askeri hâkim sivil yargıya

Askeri yargı bütünüyle sonlandırıldığından, askeri yargı mensuplarının durumu da KHK’da düzenlendi. Buna göre yaş ve kıdemi yetenler, HSK tarafından adli yargıda görevlendirilebilecek. İstemeyenler ise Genelkurmay Başkanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı bünyesinde çalıştırılacak. Emekliliği hak edip de rütbe ve yaş sınırını aşmamış olanlar emekliye ayrılırsa, ikramiyenin yanısıra, kıdemine göre ikramiyenin yüzde 50’sine kadar tazminat alacaklar. Tugayların bünyesinde, hukuki konularda danışmanlık yapmak, komutana, disiplin ve benzeri konularda hukuki katkıda bulunmak üzere hukukçu görevlendirilebilecek. Hukukçular ihtiyaca göre dışarıdan atanabileceği gibi, rütbeli olup da hukuk fakültesini bitirenler arasından da seçilecek.

‘İlamsız icra’ dosyaları düşecek

Herhangi bir mahkeme kararına dayanmadan yapılan icra başvurularına, “ilamsız icra” deniliyor. İcra dosyalarının büyük bölümünü de bu başvurular oluşturuyor. KHK ile idari yargının alanına giren ilamsız icra dosyaları için “düşme” kararı verilmesi düzenlendi. Buna göre, başvuru sahipleri, dosya düştükten sonra itirazda bulunabilecek. İtiraz sonuç vermezse yargıya başvurabilecek. İcra takibi, yargının verdiği karar sonrası başlatılabilecek.

Ne ekileceğine mülki amir karar verecek

KHK’da yer alan düzenlemeye göre güvenlik bölgesi ilan edilen yerlerde, güvenlik bölgesine 200 metreye kadar olan alanlarda hangi zirai ürünün ekiminin yapılabileceğine ilgili yerin mülki amiri karar verecek.