‘İran, İHA’yı ABD tabanlı füzeyle vurdu’

İran, 19 Haziran’da hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Al Dafra Üssü’nden kalkan ABD’ye ait bir insansız hava aracını Kuhmubarek şehrinden fırlatılan hava savunma füzesiyle, denize düşürdü. Pentagon olayı doğrularken, İHA’nın uluslararası hava sahasında vurulduğunu iddia etti. ABD Başkanı Donald Trump, İran’a karşı askeri harekatın masada olduğunu ve İran’a ek yaptırımlar getireceğini ifade etti. İki ülkeyi savaş eşiğine getiren İHA krizini, askeri havacılık ve hava savunma sistemleri araştırmacısı Hakan Kılıç, Milliyet’e değerlendirdi.

"SAVAŞ UÇAĞINDAN DAHA PAHALI"

ABD’ye ait İHA’nın özelliklerine değinen Kılıç, "Öncelikle bu İHA, HALE sınıfı yani yüksek irtifadan gözetleme yapan stratejik bir İHA. Bizim ANKA, Amerikan Predator veya Heron gibi değil. İki sınıf yukarıda. Boeing-737 yolcu uçağından daha büyük kanat genişliği var. Yaklaşık 40 metre. 120 ila 180 milyon USD fiyatı ile çoğu savaş uçağının iki katı fiyatı var. Ayrıca klasik İHA/SİHA’lar gibi pervaneli motor yerine 1 adet turbofan jet motoru var. Yani bizim F-16’larımızdaki motor gibi” dedi.

"İSTİHBARAT YAPIYOR"

Vurulan İHA’nın, donanmanın kullandığı RQ-4N Global Hawk BAMS-D (Geniş alan deniz gözetleme) modeli olduğunu belirten Kılıç, “Bu İHA bölgedeki petrol tankerlerine mayın veya başka araçlarla yapılan saldırıları gözetlemek için uçabileceği gibi bölgeye yakın İran topraklarındaki radar ve hava savunma sistemleri hakkında sinyal istihbaratı da yapıyor olabilir” diye konuştu.

HAVADA İKMAL YAPABİLEN CASUS DRONE

Bu İHA’nın modeline göre 60 bin feet yüksekliğe çıkabildiğini, 24 ila 36 saat havada kalabildiğini belirten Kılıç, “Üstelik tanker uçaklardan savaş uçağı gibi havada yakıt ikmali de yapabiliyor. İnsansız hava aracı BAE’deki Al-Dafra Hava Üssü’nden kalkmış olsa da uydu kontrollü olduğu için on binlerce kilometre uzaktaki ABD’de bir üsteki operatör tarafından uçuruluyordu. Malum bizim ANKA-S modeli de uydu kontrollü ve Türkiye’nin etrafında 1500 km’lik bir çapta uçurulabiliyor.
RQ-4 Global Hawk, çok fonksiyonlu aktif sensör radarı, elektro-optik kızılötesi sensörler, elektronik destek sistemleri ED-EH (Elektronik harp-AN/ALR-89) gibi sistemlerle donatılmış ve 360 derece görüş/keşif kabiliyetine sahip bir nevi casus drone” dedi.

ABD, HAVA SAHASINI İHLAL ETTİ Mİ?

Tarafların hava sahası ihlalleri iddialarını değerlendiren Kılıç, “ABD tarafı İran kara sınırına 34 km mesafede, İran ise 15 km kala radar kilidi atıldığını ve sonrasında hava sahasına girdiğinde vurulduğunu ve uçağın karasularına düştüğünü söylüyor. Ancak kaç km kala hangi koordinatta drone ile füze kesişmesi olduğunu söylemiyor İran’nın ihlal olmadan böyle bir şeye cesaret etme ihtimali zayıf” dedi.

S-300'LER NEDEN KULLANILMADI?

“İran S-300 hava savunma sistemini bu olayda neden kullanmadı” sorusuna ise Kılıç, “İran S-300’leri Orta İran’da nükleer santrali olası İsrail saldırısına karşı korumak için konuşlu. Bu yüzden bölgeye çok uzak bir yerde” yanıtını verdi.

"ABD TABANLI FÜZE İLE VURULDU"

Uçağı vuran füze ile ilgili dikkat çekici bilgiler veren Kılıç şunları kaydetti:
"Yüksek irtifaya hitap eden bir füze ve radar güdümlü. Çeşitli versiyonları olan İran hava savunma füzesi 27-30 km irtifa sınırı ve 75-100 km menzilli.
Aslında İran daha önce çeşitli füzelerden kopyalama, tersine mühendislik vb yöntemlerle çeşitli türevler geliştirdi. Örneğin testleri devam eden S-300’den geliştirilen Bavar-373’ü, Amerikan MIM-23 Hawk SAM füzesinden hava-hava füzesi ayrıca yine SAM versiyonu Mersad füzesini, AIM-54 füzesinden Fakour-90 ve İran devriminden önce ABD’den aldığı RIM-66 SM-1 füzeleri ile Rus BUK füzelerinin bir melezi olan Sayyad serisi. İran hava savunma sistemleri kasıtlı olarak değişik isimlendiriliyor ve batıya istihbarat vermemeye çalışıyor. Ancak İHA’yı vuran füzenin ve BUK-M2EK’nin (NATO kod adı:SA-17 Grizzly) bir türevi olduğu söyleniyor. Raad adındaki füze Malezya yolcu uçağı B-777’yi vuran Rus füzesi kadar kapasiteli ve aynı irtifalara çıkabiliyor.
SM-1’den türeyen Sayyad-2C ise 85 km menzile, maksimum 100.000 fit'lik bir kesişme yüksekliğine, maksimum Mach 4.5 hızına sahip. Sonuç olarak ister Khordad/3Hürdad türevi Ra’ad olsun ister Sayyad-C, İran RQ-4N İHA’sını vurmak için ABD, Rus veya her ikisinin de çeşitli özelliklerin, barındıran ABD/Rus tabanlı, İran tarafından geliştirilmiş bir türevini yani yukarıdaki füzelerden birini kullandı.”

KARIŞTIRMA SİSTEMLERİ ÇALIŞMADI

Kılıç, “İşin ilginç tarafı ise yüksek irtifadan uçak RQ-4N’nin düşük radar görünürlüğü olmasa da irtifası ve jamming sistemi ile İran füzesini veya onu yönlendiren radarı karıştıramamış olması. Radar güdümlü füzeyi öz savunma sistemi ile karıştırıp, yanıltamamış olması. Elektronik Harp/Jamming sistemi işe yaramadığına göre RQ-4N HALE çok büyük olduğundan savaş uçakları gibi kinetik kaçınma manevraları da yapamayacak kadar hantaldır” bilgisini de verdi.