Bu sene Kurban Bayramı tatili haftanın tamamına yayılıyor. 21 Ağustos salı günü bayramın 1. günü kutlanacak. Bayram 21, 22,23 ve 24 Ağustos’u kapsıyor. 20 Ağustos arife gününün yarım günü de eklenebilse, hafta sonlarıyla birlikte tatil uzuyor. Herkesin aklında aynı soru; tatil süresini birleştirebilir miyim? Tatil sürelerini birleştirebilmek için çeşitli yollar bulunuyor.
Telafi çalışması
İş Kanunu’nda ‘telafi çalışması’ bu gibi durumlar için düzenlenmiş. Buna göre, işveren resmi tatillerden önce veya sonra iş yerini tatil ederek bütün çalışanlarına izin verebilir. Bu bayramda da işveren pazartesi gününü tümden tatil ederek, bu gündeki çalışmaları için çalışanlarına 2 ay içerisinde telafi çalışması yaptırabilir. Örneğin, haftanın 5 günü, günde 9 saat çalışılan bir iş yerinde perşembe ve cuma günleri iş yerini tatil eden işveren, işçilerine yarım gün için toplam 4.5 saatlik telafi çalışması yaptırabilir. İşçiler 4.5 saatlik telafi çalışmasını tatil sonrası belirli periyotlar halinde ve kanundaki hükümlere uygun olarak iş yerinde daha fazla çalışarak gerçekleştirebilirler.
En fazla 3 saat
Telafi çalışması günde 3 saatin üzerine çıkamadığı gibi, iş yerinde günlük çalışma süresi de 11 saati aşamaz. Verdiğimiz örnekte, işveren iş yerinde telafi çalışmasını günde en fazla 2 saat yaptırabilir. İş yerinde günde 9 saat çalışıldığı için 2 saatlik telafi çalışmasıyla bu süre 11 saate çıkacaktır. Günlük çalışma süresi 11 saati geçemeyeceği için, bu iş yerinde telafi çalışması günde en fazla 2 saat yapılabilecektir. Dolayısıyla, işveren 4.5 saatlik telafi çalışmasını en kısa 3 güne yayarak yapabilir. Günde 1’er saat veya yarım saat şeklinde de 4.5 saatlik süre tamamlanabilir.
Telafi çalışması yaptırmak isteyen işveren bunu iş yerinde çalışılan günlere bölmek zorundadır. İş yerinde haftanın 5 günü çalışılıyorsa, cumartesi ve pazar günleri telafi çalışması yaptırılamaz. Diğer yandan, işveren telafi çalışmasını iş yerini kapattığı günün bitiminden itibaren 2 ay içerisinde yaptırmak zorundadır. 2 aylık sürenin dolmasının ardından işçiler telafi çalışması yapmaya zorlanamazlar.
Yıllık izin
Arife günü çalışılması gereken yarım güne karşılık işverenin yıllık izin kullandırıp kullandıramayacağı, işçinin bu yarım gün için yıllık izin talep edip edemeyeceği tartışmalı konulardan biri. İş Kanunu’nun 56. maddesine göre, “Yıllık ücretli izin süreleri tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir.” Fakat mevzuat yarım günlük yıllık ücretli izin kullanılabileceğine dair bir hüküm içermiyor. Konu farklı şekilde yorumlanabiliyor.
Kanun yıllık ücretli izni gün üzerinden belirlediğinden, kanunun gün kavramına üstünlük tanıdığı düşünülebilecektir. Aynı şekilde, yıllık ücretli iznin temel amacı da çalışanın yıl içinde mümkün olduğunca kesintisiz sürelerle dinlendirilmesi olduğundan, ilgili hükmün günü esas aldığı sonucuna ulaşılabilecektir. Kanunda telafi çalışmasının getirilmesinin amacının da bu yarım günlük sürelerin yıllık izin süresinden düşülemeyecek olması olduğu düşünülebilecektir. Aynı şekilde, kanundaki, işveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez hükmü de aynı görüşü desteklemektedir. Bu nedenle, yarım güne karşılık yıllık izin süresinin düşürülemeyeceği, yıllık iznin en azından bir gün olarak kullanılması gerektiği yorumlanmaktadır.
Cumartesi tatil mi?
Kurban Bayramı ile ilgili diğer bir sorun da bayramın son gününü takip eden cumartesi gününün tatil olup olmadığı. Normalde cumartesi günü çalışılan iş yerlerinde, bu gün tatil kabul edilecek mi? Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun uyarınca “Ulusal Bayram ve genel tatil günleri cuma günü akşamı sona erdiğinde, müteakip cumartesi gününün tamamı tatil yapılır”. Bundan 25 Ağustos Cumartesi günü de tatil sayılmaktadır.
Telafi çalışmasına karşılık ek ücret ödenmez
Telafi çalışması yapılması dolayısıyla günlük çalışma süresinin üzerinde çalışan işçiler bu nedenle işverenden fazla mesai ücreti talep edemezler. Telafi çalışmasında çalışmadıkları günler için ücretlerinden kesinti yapılmayan işçiler aynı şekilde günlük çalışma süresinin üzerinde çalıştıkları günler için de fazla mesai ücreti alamazlar.
Telafi çalışmasında açıkladığımız kurallara uymayan işveren idari para cezasıyla karşılaşabilir. Telafi çalışmasını iki ay içerisinde yaptırmayan, telafi çalışmasını tatil günlerinde yaptıran, günde 3 saatten daha fazla telafi çalışması yaptıran işveren bu hükümlere uymadan telafi çalıştırması yaptırdığı her bir işçi için 337 TL idari para cezası ödemek zorunda kalabilir.
