Geçtiğimiz hafta Dealroom, Atomico ve LocalGlobe ortaklaşa bir rapor yayınladılar ve Avrupa’da girişimlerin aldığı yatırımlarla ilgili istatistikler paylaştılar. Bu raporda en çok dikkatimi çeken konu tohum yatırım alan girişimlerin Seri A yatırım alabilme oranlarıydı. Tekrar hatırlatmak gerekirse tohum yatırım girişimin halen ürün geliştirme ve pazarı test etme aşamasında genelde melek yatırımcılardan aldığı yatırıma deniyor. Seri A ise fonlardan alınan ilk ciddi yatırıma deniyor. İki yatırım türünün de zamanla evrildiğini de hatırlatmak gerekiyor. Bundan altı yedi yıl önce daha ürünü lanse etmeden de tohum yatırım alınabiliyordu, batan girişim oranı arttıkça bu koşul biraz daha zorlaştı ve günümüzde artık ilk faturalarını almaya başlamış girişimlerin aldığı yatırıma tohum yatırım deniyor.
Rapora geri dönecek olursak Avrupa’da tohum yatırım almış bir girişimin 36 ayda Seri A yatırım alma oranı %19. Yani 100 tane tohum yatırım almış girişimin 36 ayda sadece 19 tanesi bir girişim sermayesinden Seri A yatırım almayı başarıyor. Diğer 81 tanesi neden alamamış diye sorabilirsiniz. Bunun bir çok sebebi olabilir ama en önemli sebep bu 81 girişimin Seri A yatırım alacak şartları sağlamamış olmasıdır. Şöyle açıklayım, bir e-ticaret girişimi ayda 2-3 bin dolarlık işlem hacmi yaratmaya başladı ve hızlı büyüyor diyelim, tohum yatırım alma şartları yeterli olabilir ve tohum yatırım aldığında Seri A yatırım alana kadar bu hacmi en azından 5-6 kat artırması gerekmektedir. Yani tohum yatırımın bitmesine 3-4 ay kala bu girişimin aylık işlem hacmi 3 bin civarlarındaysa hala, Seri A yatırım yapacak olanlar isteğini yitirir ve girişim ya yine tohum yatırım alır bir miktar daha ya da kapanır. Bu nedenle her yatırım turunda katlana katlana büyümek ve bir sonraki yatırım turunun şartlarına yaklaşmak her zaman her yerde gerekli.
Türkiye’ye bakacak olursak startups.watch verilerine bakarak 2015 yılındaki istatistiklere baktım. 62 tohum yatırım alan girişimden sadece 6 tanesi şimdiye kadar Seri A yatırım alabilmiş. Yani oran %9.68, Avrupa ortalamasının yarısı kadarız. Bundan şu aşağıdaki ihtimalleri çıkarmak mümkün.
A.Melek yatırımcılar ileride Seri A yatırım alacak girişimleri bulmakta zorlanıyor.
Bu aklıma gelen ilk olasılık. Melek yatırımcıların tohum yatırım yaparken “Bu girişim benim verdiğim parayla 12 -15 ayda 1-2 kat mı büyür, yoksa 5-6 kat mı büyür ?” sorusunu iyi sorması gerekiyor. Eğer 1-2 kat büyüme olasılığı daha ağır basıyorsa büyük ihtimalle tohum yatırım sonrası zorlanır ve Seri A yatırım alma şansı da çok azalır.
B. Girişimciler tohum yatırım sonrası büyümekte zorlanıyor.
Tohum yatırımı aldıktan sonra girişimcilerin zorlanması da ihtimal dahilinde olan bir senaryo. Tabi girişim tohum yatırım sonrası katlana katlana büyümüyorsa ya major değişiklikler yapılması gerekiyor ya da sonuçlarına katlanmak gerekiyor. Tabi büyümeyle ilgili en büyük sıkıntılardan biri ürünü ilk günden globale açmamak da olabilir. Bir tek Türkiye pazarını düşünmek girişimin büyümesini zorlaştırabilir.
C. Seri A yatırım yapacak fon az olabilir.
Bu da tabi ki ihtimallerden biri. Bu sene Seri A yatırım yapacak fon sayısı geçen seneye göre biraz düştü fakat çok iyi metriklere sahip olup da Seri A yatırım bulamayan görmedim henüz. Üstelik fon sayısı her geçen gün artıyor da. Tabi yine de Seri A yatırım alınabilecek fon sayısı 3-4 kat artsa süper olur. Bunun için de tabi başarı hikayelerinin “exit”lerin çoğalması gerekiyor. Fon yöneticilerinin ilk fonlarını katlaması gerekiyor ki daha büyük iştahla ikinci üçüncü fonlarını kursunlar.
Özetlersek, tohumdan Seri A yatırıma geçmekte Avrupa’nın yarı oranındayız. Avrupa ortalamasına yaklaşmamız için global düşünen girişimler şart, melek yatırımcıların da girişim sermayeleri ile daha sıkı bilgi alışverişinde bulunması şart, fon sayısının artması da güzel olur.
