Aşırı kilo anne olmaya engel mi?

Obezite dünyada salgın boyutuna ulaştı. ABD’ nin obeziteye bağlı sağlık harcalamaları 200 milyar doları aşmış durumda. Hal böyle iken bilim adamları ve sağlık otoriteleri obezite probleminin nasıl çözüleceği konusunda ciddi araştırmalar yapmaya başladılar.

Obezite bir çok hastalığın nedeni. Yandaş hastalıkların temelinde yağ dokusundan salgılanan bazı maddelerin (adipokinler, hormonlar, sitokinler) neden olduğu bilimsel olarak kanıtlandı. Bu hastalıklar arasında en önemlileri tip 2 şeker, yüksek tansiyon, karaciğer yağlanması, reflü ve kanser. Obezitenin neden olduğu en az bu hastalıklar kadar önemli diğer bir problem de kısırlık yani infertilite.

Kısırlığın nedeni mi?

Normal üreme yaşındaki çiftlerde, cinsel ilişki durumunda aylık gebe kalma oranı yüzde 25’dir. Bu oran 1 yıl sonunda yüzde 85, 2 yıl sonunda ise yüzde 90 civarındadır. Herhangi bir doğum kontrolü yöntemi kullanmayan bireylerde, 1 yıl düzenli ilişkiye rağmen gebe kalamama durumuna infertilite yani kısırlık denir.

Kısırlık yaklaşık yüzde 30 erkek, yüzde 30 kadın ve yüzde 30 ise her iki cinse bağlı olarak meydana gelir. yüzde 10 ise yapılan testler ile gebeliğe engel olan herhangi bir problem tespit edilemez ve bu grup “açıklanamayan kısırlık” olarak adlandırılır.

Doğal gebeliği engeller

Obezite ile kısırlık arasındaki bağlantı iyi tanımlanmıştır. Obezite hem doğal gebeliği engeller hem de tüp bebek tedavisi başarı şansını düşürür. Hayvan ve insan çalışmaları obezitenin hipotalamus-hipofiz-over aksındaki endokrin işlemlerinin hepsi üzerinde olumsuz bir etkiye neden olduğunu gösteriyor. Vücut kitle indeksi artıkça adet düzensizlikleri, yumurtlamama (anovulasyon) artmakta. Obezite sonucu ortaya çıkan insülin direnci polikistik over sendromu oluşmasına neden olur. Obezite serbest androjenlerin artmasına ve cinsiyet hormonu bağlayan globulinlerin azalmasına neden olarak serbest dolaşan testosteron miktarını arttırır. Ayrıca obez kadınlarda LH salınımı ve progesteron ürünlerinin salınımı azalır. Bu değişiklikler adet düzensizliğine neden olur. Üstelik bu değişiklikler kadınlardaki yumurta kalitesini de düşürür. Obezite döllenme olsa dahi rahim iç yüzünde değişikliklere neden olarak embriyonun rahim duvarına tutunması engeller.

Obezite erkeklerde de kısırlık nedeni. Sperm (döl) kalitesi bozulur. Ayrıca obezitenin neden olduğu şeker hastalığına bağlı cinsel problemler, iktidarsızlık da kısırlık nedeni olabilir.

Gebelik ve şeker

Obez kadınlar gebe kalabilirler. Ancak; obez olup gebe kalan bireylerde obeziteye bağlı oluşan değişiklikler sonucu ve embriyodaki insülin direnci düşük riski yaratır. Obez gebelerde gebeliğe bağlı şeker hastalığı olasılığı artar. Ayrıca obez bireylerin çocuklarında da hormonal bozukluklar ortaya çıkabilir. Obez bireylerde normal doğum ve sezaryen ile doğum riskleri de normal kilolu kadınlara göre daha yüksektir.

Cerrahi yöntemlerle annelik şansı

Obezite cerrahisi ile kilo kaybının üreme hormonları ve fonksiyonlarını düzelttiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Üreme çağında kısır olan obez bireylere obezite cerrahisi önerilmektedir. Obezite cerrahisi sonrası kısırlığın nasıl tedavi olduğuna dair çeşitli mekanizmalar öne sürülmektedir.

1-Obezite cerrahisi sonrası adet düzensizlikleri azalır. Hastalar daha düzenli adet görmeye başlarlar.

2-Obezite cerrahisi ile yumurtlama (ovulasyon) fonksiyonları düzelir.

3-Obezite cerrahisi ile erkeklerde sperm (döl) kalitesi de artar ve kısırlık tedavi olur.

Obezite cerrahisi ile kısırlığın azaldığını gösteren en önemli çalışmalardan biri Milone ve arkadaşlarının Obesity Surgery dergisinde 2016 yılında yayınlanan çok yeni çalışmalarıdır. Bu çalışmanın sonuçları kilo kaybı ile gebe kalma başarı oranı arasındaki ilişkiyi çok net olarak ortaya koyuyor. Bu çalışmada kısır olan obez kadınlar ameliyat edilmiş. Obezite cerrahisi sonrası kısır olan kadınların yüzde 58’inde sağlıklı gebelik oluşmuş. Diğer meta analizlere bakıldığı zaman obezite cerrahisinin kısırlık tedavisindeki başarı oranı yüzde 22 ile yüzde 92 arasında bulunmuş.

Obezite hem kadınlarda hem de erkelerde kısırlık yani infertiliteye neden olur. Bu nedenle; üreme çağında olup çocuk sahibi olmak isteyen obez bireylerin, obezite ile ilgilenen sağlık profesyonellerinden yardım alması gerekir. Unutulmamalıdır ki; obezite çok ciddi bir hastalıktır ve diğer hastalıklara da neden olur.

Doç. Dr. Aziz Sümer

Genel ve Obezite Cerrahisi Uzmanı

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi

Antalya OFM Hastanesi Cerrahi Direktörü

www.azizsumer.com

email:drazizsumer@gmail.com

İletişim: 0 536 649 78 02