HANGiSiNi SEÇMELiYiZ? PSiKiYATRiST Mi, PSiKOLOG MU?
Danışan: Psikoterapi ne işe yarar bilmiyorum. Psikiyatriste mi gitmeliyim, yoksa size gelmem mi daha doğru?
Dr. Başak: Peki ikisinin arasındaki farkı biliyor musunuz?
Danışan: Tam olarak bilmiyorum, bazen karıştırıyorum. Anlatırsanız sevinirim.
Dr. Başak: Her iki uzman da ruhsal sağlık alanında çalışır. Bu nedenle birbiriyle karıştırıldıkları olur. Kısaca anlatmak gerekirse en önemli fark; psikiyatristler, duygusal ve davranışsal sorunların fiziksel kökenli olduğundan yola çıkarak şikayetleri veya sorunları ilaç yoluyla tedavi eder.
Psikologlar ise duygusal ve davranışsal sorunların psikoloji kaynaklı olduğundan yola çıkarak, sıkıntıların, zorlukların, uyumsuzluğun, işlevsel olmayan düşünce ve davranışların nedenlerini araştırarak kişinin aradığı psikolojik sağlığa kavuşmasını ‘konuşma terapisi’yle sağlar.
Danışan: Hangisine daha çok ihtiyacım olduğuna karar veremedim.
Dr. Başak: Buna tek başına karar vermeniz her zaman mümkün olmayabilir ama endişelenmenize gerek yok, psikologlar ve psikiyatristler çoğunlukla el ele çalışır. Çünkü her iki dalda çalışan uzmanlar ruhsal sağlık alanında yapılan bilimsel araştırmaları takip eder ve bu araştırmalar ışığında hastası için en etkin terapiyi uygulamakla yükümlüdür.
Danışan: Öyleyse bazen ilaç, bazen de konuşma terapisi mi gereklidir?
Dr. Başak: Evet. Bazı sorunlar için sadece ilaç, bazıları için ilaç ve terapi, bazı sorunlar için ise sadece psikoterapi gereklidir.
Danışan: Buna nasıl karar verilir?
Dr. Başak: Diğer sağlık sorunlarında da olduğu gibi, ruhsal sağlık alanında da, sorunların çözümleri için en iyi yöntemler aranmaktadır. Farmakoloji alanında çalışanlar en etkili ilacı bulmaya çalışırken, psikologlar da en etkili terapi yöntemlerini bulmayı amaçlar. Ayrıca, nasıl ilaçların etkileri birbirleriyle karşılaştırılarak araştırılıyorsa, ilaç tedavisi ve konuşma terapisi de birbiriyle karşılaştırılır.
Sonuç olarak, bizler de sizin sıkıntılarınızı ortadan kaldırabilecek en uygun tedavi yöntemini uygularız.
Danışan: Ben pek ilaç yanlısı değilim. Umarım gerek kalmaz.
Dr. Başak: Bazı kişiler, terapi sırasında öğrendikleri yöntemleri uygulayarak sıkıntıların üstesinden ilaç almadan gelebilir. Kimileri içinse ilaç gereklidir. Ama hem psikologların hem de psikiyatristlerin amacı, sizi terapiye veya ilaca bağımlı olmadan, ruhsal sıkıntılarınızdan kurtarmak olacaktır.
Danışan: Psikoterapi nasıl yardımcı olur?
Dr. Başak: Psikoterapi, yaşamınızdaki sorunlarla başa çıkmanız için işlevsel yollar öğrenmenize yardımcı olmaya odaklanılan bir süreçtir. Amaç, sizde sıkıntı yaratan düşünce yapınızı keşfetmenizi sağlamak ve bu konuda yapmanız gereken değişiklikleri fark edip değiştirmenizde size destek olmaktır.
Dr. Başak: Terapi sürecinin başında, sıkıntılarınızı, şikayetlerinizi, yaşamınızda yapmak istediğiniz değişiklikleri, hedeflerinizi ve terapiden beklentilerinizi inceleyeceğiz. Tüm bunlara ulaşabilmek için bir plan yapacağız ve bu planın içine ulaşılabilir daha küçük hedefler yerleştireceğiz. Böylece terapi sürecini en etkin şekilde kullanmış olacağız. Diğer yandan, sizin terapi sürecine aktif katılımınızı teşvik edip, kendinizin terapisti olmanızı öğretmeye çalışacağım. Bu sayede, kazandığınız yeni becerilerden, hem terapi sırasında hem de terapinin bitirilmesinden sonra, şikayetlerinizin tekrarlanmasını önlemek için yararlanabileceksiniz.
Danışan: Çok yararlı olacağınızı düşünüyorum. Peki yaklaşık ne kadar sürer?
Dr. Başak: Bunu ilk seansta söylemek zordur çünkü her kişinin değişim süreci farklıdır. Ancak günümüzde pek çok psikoterapi kısa sürelidir ve çoğunlukla bir yıldan az zamanda sonlanır.
Psikoterapi, bireyler terapiye katılım sağladıklarında ve değişmek için büyük istek duyduklarında daha başarılı olur. Bazı kişiler, kronik sıkıntılara katkıda bulunan işlevsel olmayan inançlarını, davranış ve alışkanlıklarını değiştirebilmek için daha uzun (1 - 2 yıldan uzun) süreyle terapiye ihtiyaç duyabilir. Terapi hedeflerine ulaşıldıktan sonra, daha az aralıklarla destek ve pekiştirme seanslarının yapılması faydalıdır.