PANiK ATAĞI KALP KRiZiYLE KARIŞTIRMAYIN
Haberin Devamı
Psikolojik bir rahatsızlık olan panik atak, fizyolojik hastalıkların alt yapısını oluşturabilir. Çarpıntı, nefes alamama ve göğüs ağrısıyla başlayan panik atak, çoğu zaman kalp krizi geçirdiğinizi düşünmenize yol açar
Danışan: Umarım, siz geldiğim en son doktor olursunuz. Bu hafta çok doktor gezdim de... Neyse, en baştan anlatayım neler olduğunu. Perşembe günü akşam yemeğinden sonra arkadaşlarla otururken birden nefes alamaz oldum, kalbim sıkıştı, sanki kolum uyuştu. Eşim yanımdaydı, ona söyledim. Kalp krizi geçirdiğimi düşündük, beni arabaya koyduğu gibi en yakın hastanenin aciline götürdü.
Dr. Başak: Geçmiş olsun. Şimdi her şey yolunda mı?
Danışan: Hem evet hem de hayır. O gece acilde hemen aletler takıldı, tahliller yapıldı, kalp doktoru beni iyice kontrol etti ve kalp krizi geçirmediğimi, eve gidebileceğimi söyledi. Daha detaylı bir kontrol yapıp emin olmak için de ertesi güne randevu verdi. Eşim de ben de önce rahatladık ama benim içimdeki kuşku bitmedi, çünkü bana sorarsanız bu tam bir kalp kriziydi.
Dr. Başak: Ertesi günkü randevunuza gittiniz mi?
Danışan: Gittim. Bütün gün çeşitli tahliller yaptılar. Her şey çok iyi çıktı, çok şükür.
Danışan: Evet, çünkü o gece yaşadıklarım beni çok korkuttu. O yüzden size gelene kadar birkaç kalp doktoruna daha gittim. Dün de bir dahiliyeciye gittim, kendisi aynı zamanda aile dostumuzdur.
Dr. Başak: O ne dedi?
Danışan: “Tüm tahliller ve kontroller temiz çıktığına göre ‘panik atak’ yaşamışsın” dedi. Bana hiç öyle gelmemişti.
Dr. Başak: Daha önceden panik atak konusunda bilginiz var mıydı?
Danışan: Pek yoktu aslında. Heyecanlı bir tip de değilimdir aslında, yani öyle kolay kolay panik olmam olaylar karşısında. Hatta çoğu arkadaşıma göre soğuk kanlıyımdır.
Dr. Başak: Halk arasında kullanılan panik olmak kavramıyla, panik atak epey farklı.
Danışan: Panik bir insan olmadığım için doktor “Panik atak yaşamışsınız” dediğinde ona tam olarak inanamadım. Çünkü o gece, hastaneye gitmeden önce her şey çok normaldi ve hiç panik olacak bir durum yoktu. Arkadaşlarla yemek yemiştik, sohbet ediyorduk. Yaşadığım fizyolojik belirtiler, aniden ortaya çıktı. Bana göre kesinlikle bir kalp kriziydi.
Dr. Başak: Yaptırdığınız tüm kontrollerden sonra hâlâ kalp krizi olduğunu düşünüyor musunuz?
Danışan: Elimde bir kanıt olmadığı için inanamıyorum. Siz en iyisi bana şu panik atağın nasıl birşey olduğunu anlatın.
Dr. Başak: Panik atağı, kısaca, ani olarak ortaya çıkan endişe-kaygı nöbeti olarak tanımlayabilirim. Psikolojik kökenli olmakla beraber fiziksel belirtilerle kendini gösterir. Panik atak çok korktuğunuz bir durumda ortaya çıkabileceği gibi, hiç bir nedeni olmadan da gelişebilir.
Danışan: Benim bir korkum yok, yani biraz yüksekten korkarım ama bununla ilgili bir sorun yaşamadım.
Dr. Başak: Korku eşliğinde panik atak yaşayan insanlar, mesela kediden korkan bir insan, kediyle her karşılaştığında panik atak gelişebilir. Yani sizin yaşadığınız ve kalp krizi sandığınız tüm belirtileri gösterebilir. Bu durumda o kişinin panik atağı, sadece çok korktuğu durumlarda ortaya çıkar. Ama daha önce de söylediğim gibi, evde sakin sakin otururken, hiç bir tetikleyen durum olmadan da, birden panik atak yaşayabilirsiniz. Aradaki tek fark, bir tetikleyicinin olup olmadığıdır.
Danışan: Benim için o gece tetikleyici bir durum yoktu. Peki, benim panik atak yaşadığımı nasıl anlayabiliriz?
Dr. Başak: Panik atak sırasında gözlenen belirtiler kişiden kişiye değişmekle beraber, ortak özellikleri vardır. Bahsedeceğim belirtilerden dört tanesinin görülmesi, tanısının konması için çoğu zaman yeterli olur:
1- Çarpıntı, kalp atımlarını duyumsama,
2- Terleme,
3- Titreme ya da sarsılma,
4- Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma,
5- Soluğun kesilmesi,
6- Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı duyma,
7- Bulantı ya da karın ağrısı,
8-Baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecekmiş ya da bayılacakmış gibi olma,
9- Derealizasyon (gerçekdışılık duyguları) ya da depersonalizasyon (benliğinden ayrılmış gibi hissetme)
10-Kontrolünü kaybedeceği ya da çıldıracağı korkusu,
11- Ölüm korkusu,
12- Uyuşma ve karıncalanma duygusu,
13- Üşüme, ürperme ve ateş basması,
Danışan: Çok ilginç... Çarpıntı, terleme, nefes darlığı ve göğüs ağrısı yaşadım. 45 yaşında, biraz da kilosu olan bir erkek olarak, kalp krizi aklıma ilk gelen şeydi doğrusu. Bildiğiniz gibi kalp krizi geçirenlerin profiline çok uyuyorum. Bu belirtilerin gerçek olmadığına, yani kalbimle alakalı değil de psikolojik olduğuna inanmak çok güç. Yani insan bir türlü kabul edemiyor.
Dr. Başak: Çok haklısınız, çoğu insan için bu belirtilerin psikolojik kökenli olduğunu kabul etmek çok zor. Birçok kişi psikolojik kaynaklı sorunları duygusal yönden zayıflık veya delilik olarak algılıyor. Bu nedenle de panik atak yaşamaktan iyice korkmaya başlıyor.
Danışan: Peki bunun bir tedavisi, ilacı yok mu? Bir daha panik atak yaşayacağım korkusu gerçekten çok rahatsız ediyor beni. Yani ne zaman ortaya çıkacağı belli olmayan bir atak, insanı çok kötü durumda bırakabilir. Rezil olabilirim, bayılabilirim, düşünmek bile istemiyorum.
Dr. Başak: Panik atak, anksiyete bozukluklarından biridir ve tedavisi en kolay olanlar arasındadır. Tedavisinde en etkin terapi yöntemiyse ‘Kognitif Davranışçı Terapi’dir. Sizin durumunuzda da olduğu gibi kişiler yaşadıklarının fiziksel kökenli olmadığını iyice tespit ettikten sonra terapiye başlayabilirler.
Danışan: Terapide ne yapılıyor?
Dr. Başak: Panik atağın tekrarlamasının en önemli nedenlerinden biri, yaşadığınız fiziksel belirtileri yanlış yorumlayarak “Kalp krizi geçiriyorum” şeklinde düşünmek. Bu nedenle, bu süreçte ne düşündüğümüz çok önemlidir. Kısaca anlatmak gerekirse, Kognitif Teori’ye göre, panik atak, fiziksel olarak hissedilenlerin yanlış yorumlanması, daha doğrusu kaotik biçimde yorumlanmasıdır.
Bu yanlış yorumlama öğrenildiğindeyse panik atağın tekrarlanmasına yatkınlık artar. Kişi, başka panik ataklar geçireceğine, atakların içerikleri veya sonuçlarına dair sürekli endişelenir. Bu yüzden Kognitif Terapi, panik atak hastalarına, kendilerine aslında ne olduğunu ya da olmadığını anlatan kanıtlar bulmasına yardımcı olur, davranışsal deneylerle bu belirtilerin üstesinden gelmenin yolları öğretilir.
Tedavinin amacı, bu belirtiler ortaya çıktığında kendinize “Şu anda kalp krizi geçirmiyorum, sadece yoğun bir kaygı yaşıyorum ve belirtilerim bu kaygı nedeniyle ortaya çıkıyor” şeklinde düşünebilmeyi öğretmektir. İyileşme süreci kişilere, yaşadıkları kaygının yoğunluğuna ve eşlik eden başka sıkıntıları olup olmadığına göre değişir.