KARACİĞER YAĞLANMASI (HEPATOSTEATOZ)

Karaciğer hücrelerinde anormal seviyede yağ birikmesine karaciğer yağlanması ya da ‘hepatosteatoz’ denir. Yaygın şekilde karşılaşılır ve son derece ciddiye alınması gereken bir konudur.

Nedenleri nelerdir?

Pek çok nedeni olabilir. En sık karşılaşılan nedenler aşırı alkol tüketimi, obezite ve kötü beslenme alışkanlıklarıdır. Alkole bağlı olmayan (NASH) karaciğer yağlanması ise ayrı bir başlık altında ele alınır. Yağlı karaciğer tek başına büyük bir tehlike oluşturmaz ve bir hastalık olarak kabul edilmez. Halsizlik gibi bazı belirtiler yağlanmayı hemen fark edecek şekilde keskin değildir.

Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi karaciğerdeki yağlanma kötüleşip iltihaplanma da tabloya eklenirse, bu durum sağlık açısından büyük riskler oluşturmaya başlar. Karaciğerde yağlanması olanların en az yüzde 80’inde hiçbir ciddi sağlık sorunu gelişmediğini bilmekteyiz. Ancak olguların yüzde 10-20’sinde hastalığın ciddi formu olan NASH(alkole bağlı olmayan steatohepatit) gelişebilir. Ultrasonunda yağlı karaciğeri olan ve karaciğer testlerinde yükseklik saptananlarda NASH görülme ihtimali çok daha yüksektir.

İnsülin direnci: İnsülin hormonuna karşı vücutta hücrelerin direnç göstermesi sonucu pankreas daha fazla insülin salgılamaya başlar ve insülin hormonundaki bu artış sonucu kandaki ve karaciğerdeki yağ asitlerinde artış görülür.

Fazla kilolu veya obez olmak: Her fazla kilolu ya da obez kişide karaciğer yağlanması olur demek doğru değildir ancak obez kişiler arasında karaciğer yağlanmasına rastlanma oranı, yüzde 70’lere dek varan, oldukça yüksek bir seviyededir.

Belirtileri nelerdir?

Genellikle hiçbir belirti vermez. Nadiren halsizlik, iyi hissetmeme, karnın sağ üst kısmında huzursuzluk, dolgunluk veya hafif bir ağrıya yol açabilir. Ancak bu belirtiler birçok başka hastalıkta da görülebilir.

Teşhisi nasıl konur?

Kan tahlilleri veya ultrason ile teşhis edilir. Kan tahlillerinde karaciğer enzimleri yüksek saptandığı zaman yine başka birtakım hastalıklarla beraber karaciğer yağlanması da akla gelmelidir. Ultrasonda ise karaciğerin büyümüş olduğu görülür.

Basit yağlanması olan kişilerde karaciğer kan testleri (AST ve ALT) genellikle normaldir. NASH’li hastalarda ise karaciğer kan testleri (AST ve ALT) genellikle hafif yüksektir. Ancak normal karaciğer kan testleri olanlarda NASH görülebileceği gibi, yüksek karaciğer kan testleri olanlarda basit yağlanma gözükebilir. Yani yağlanması olan hastalarda hangi tip yağlı karaciğer hastalığı olduğunu karaciğer kan testleri ayırt edemez.

Kesin teşhis karaciğer biyopsisi ile konulsa da, rutin klinik pratikte genelde biyopsi yapılmamaktadır.

NASH’ta ciddi karaciğer hasarının (fibrozis) eşlik edip etmediğini gösterebilen az sayıdaki cihazın başında fibroscan gelir. Özellikle ileri evre fibrozis ve siroz teşhisini mükemmel bir doğrulukla söyler.

Tedavisi nasıldır?

NASH’ın kesin tedavisi için henüz bir ilaç bulunamamıştır. Kilo kaybı ve fiziksel aktivite en iyi tedavi yöntemleridir.

*Ancak kilo kaybı kademeli olmalıdır, çünkü hızlı kilo kaybı da yağlanmaya yol açabilir

*Karaciğer yağlanmasından nasıl uzak dururum?

*İşlenmiş şeker ve un, hayvansal yağ ve alkol tüketiminizi azaltın.

*Daha fazla sebze, meyve ve kurutulmuş meyve tüketin.

*En sağlıklı diyetlerden birisi olanAkdeniz diyetini uygulayın.

*Haftada 2-3 kez egzersiz yapın.

*Anti-enflamatuvar, ağrı kesici, östrojen ya da mantar önleyici ilaçlar almaktan kaçının.

*Vücut ağırlığınızı yavaş yavaş azaltın.

*Antioksidan tüketiminizi artırın.

*Hepatit A ve hepatit B’ye karşı aşı olun.