Eski Türk filmlerinde, fakirler ve başarısızlar gururlu, zengin elitlerse konforu için gururunu ayaklar altına serebilen tipler olarak tarif edilir. Yeşilçam filmlerinde nedense onur için başaranlardan çok başarısı için onurunu satan kişilikler yaygındır. Eski Türk filmleri, kaybedenleri yanına çekmek için kazananları kötülemeyi iş edinmiş haldedir. Yoksullar fakir oldukları için mi gururludur yoksa gururlu oldukları için mi fakirdir? Türk filmlerindeki klişe başarı kalıplarından biri ‘fakir ama gururlu genç’tir. Bu genci ne zaman görsem, aklıma hep aynı soru takılır.
İyi insan olmayı unutmayın
Gözlemlediğim kadarıyla, büyük başarılar da, büyük başarısızlıklar da insan karakterini bozma eğilimindedir. Çünkü ikisinde de ortalamadan ciddi oranda sapma yaşanır. Ortalamanın dışına sapmak, standardı, kriteri ve geleneği olmayan bir alanda yaşamaktır. Bu da karakterin görüş mesafesini kısaltır. Her ne kadar eski Türk filmleri insanların başarılı olmak için karaktersizleşmesini vurgulasa da, gerçek hayatta şinde başarılı olmadığı için karakterinden ödün vermek zorunda kalan insanlarla karşılaşmamız daha yüksek bir ihtimal.
Karakterli olmanın temeli, bir işi en iyi şekilde yapmaktır. İşinde en iyi olanlar taviz vermek zorunda kalmazlar. Donanımlarının kat be kat üstünde (b)eklentileri olanlarsa en fazla tavizi vermek zorunda olanlardır.
Peki, başarıya yaklaşırken kendinden uzaklaşmamak için ne yapmalı? Büyük insan yolunda giderken iyi insan olmayı unutmamak için, ben kendim için Beş M yasası belirlemiştim.
Mertlik, özü sözü, içi dışı bir olmak demek. Bir insanın yüzüne söylemediğini gıyabında söylememek demek.
Merhametlilik, acıma duygusunu korumak demek. Daha zor durumdaki birine elini uzatmak için aşağıya eğilmekten yüksünmemek demek. Minnettarlık, kendisine veya insanlığa iyilik etmiş kişileri unutmamak, onlara duyduğu derin borçluluk duygusunu ifade etmek demek. Mütevazilik, bir görüntü yaratmaj değil, güçlü bir gerçek yaratmak demek. Kendini olduğundan daha aşağıda sunanlar da, daha büyük gösterenler de eşit derecede manipule edicidir. Aslolan, başkalarının hoşuna giden bir görüntü yaratmak değil, güçlü bir gerçek yaratmaktır. Menfaatperest olmamak, ilkeleriyle menfaatleri çatıştığında hayır diyebilmektir. Şu hayatta öğrendim ki, bir insan başka insanlardan ‘evet’ cevabını aldıkça başarılı olur ama insanı büyük yapan bazen güçlü bir şekilde ‘hayır’ diyebilmesidir.
İnsanlığa olan inancınızı kaybetmeyin
Her gün nasıl ellerinizi yıkıyorsanız, periyodik olarak kalbinizi de yıkamalısınız. Beyin ve kalp temizliği için ne yapmalı? Evimde iki bilgisayar var. Biri internete bağlı. Birine dışarıdan dosya alınıp verilebiliyor, diğeriyse hiçbir bilgisayarla etkileşime girmiyor. İnternete bağlı olmayanda kitap yazıyorum. İnternete bağlı olanla dünyayla iletişim kuruyorum. İnternete bağlı olan bilgisayarı beynime benzetiyorum. Beynimin sınırları yoktur, o her şeyi keşfetmeye çalışır. Kalbimse dünyaya kapalı bilgisayarım gibi izoledir. Kirlenmemek için, fazla etkileşime girmez. Kirlenmez ama genişlemez de. Seçiciliği onu sınırlandırır. Kenneth M. Keith’in yazdığı 10 kuralı hatırlayalım:
Sen yine de doğrusunu yap!
1. İnsanlar çoğu kez mantıksız ve bencildir. Onları yine de sevin!
2. İyilik yaparsanız, sizi bencillikle, gizli amaçlara sahip olmakla suçlayabilirler. Yine de iyilik yapın!
3. Başarılıysanız, sahte dostluklar ve gerçek düşmanlıklar edinebilirsiniz. Siz yine de başarılı olun!
4. Bugün yaptığın iyilik yarın unutulacaktır. Siz yine de iyilik yapın!
5. Dürüstlük ve açık sözlülük yüzünden kırıcı sanılabilirsiniz. Siz yine de dürüst ve açık sözlü olun!
6. En büyük ‘büyük düşünen kadın ve erkekler’, en küçük ‘küçük düşünen kadın ve erkekler’ tarafından alaşağı edilebilir. Siz yine de büyük düşünün!
7. Güçsüzlere merhamet edilir ama güçlüler izlenir. Siz yine de birkaç güçsüz adına savaşın!
8. İnşa etmeye yıllarınızı verdiğiniz bir şey bir gecede yıkılabilir. Olsun, siz yine de inşa edin!
9. Yardım ettiğinizde saldırılara maruz kalabilirsiniz. Siz yine de yardım edin!
10. Dünyayı daha iyi bir yer yapmak istediğinizde tekmeyi yiyebilirsiniz. Siz yine de elinizden geleni yapın!
BEŞ M YASASI
1. Mertlik
2. Merhametlilik
3. Minnettarlık
4. Mütevazılık
5. Menfaatperest olmamak
