CHP, parlamentoda hedefi tutturamadı

24 Haziran seçimlerine üç siyasi partiyle ittifak kurarak giren, seçmene; yeni anayasa, “güçlü” parlamenter sistem vadederken, kampanya dönemi boyunca “demokrasi”, “adalet” ve “ekonomi” vurgusu yapan CHP, parlamento seçimlerinde umduğunu bulamadı. Seçimlere oy oranını önemli oranda artırma hedefiyle giren ve politikasını Millet İttifakı’nın parlamentoda çoğunluğu sağlaması üzerine kuran CHP’nin önceki seçimlerde yüzde 25.32 olan oy oranı yaklaşık üç puan gerilerken, yüzde 22.7 seviyesinde kaldı. CHP önceki seçimlere göre 31 ilde oyunu yükseltirken 50 ildeki oy oranının düşmesine engel olamadı. CHP’nin birçok seçim çevresindeki oyunun ittifak ortağı İYİ Parti’ye ve barajı geçip geçmeyeceği tartışılan HDP’ye kaydığı yorumları yapıldı. CHP’nin oyu, cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce’nin oyunun 8 puan altında kalırken, İnce neredeyse tüm seçim çevrelerinde partinin aldığı oyu geçti. Genel Başkan olduğundan bu yana döndüncü genel seçimine giren CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ise dünkü seçimlerde şimdiye kadarki en düşük oyunu aldı. CHP, neredeyse tüm seçim çevrelerinde oyunu düşürdü.

Kılıçdaroğlu’nun en düşük oyu

Erken seçim kararının ardından hızlı bir propaganda sürecine giden, milletvekili adaylarını önseçim yapmadan genel merkezden belirleyen, kampanyasını İnce ve Kılıçdaroğlu ile iki koldan yürüten CHP, 24 Haziran seçimlerine İYİ Parti, Saadet Partisi ve Demokrat Parti ile Millet İttifakı’nı kurarak gitti. Seçim bildirgesi ve kanpanya süreci değerlendirildiğinde politikasını; yeni “sivil” anayasa, güçlü parlamenter sistem vaadi ile “adalet”, “demokrasi”, “kuvvetler ayrılığı” vurguları üzerine oturtan, döviz kurundaki yükseliş ve ekonomik gelişmeler üzerinden iktidara yükselenen CHP, 24 Haziran’da beklediği oya ulaşamadı.

2010’da genel başkanlık koltuğuna oturan ve partinin başında üç genel seçime giren Kılıçdaroğlu dördüncü seçiminde en düşük oyunu aldı. Kılıçdaroğlu liderliğindeki CHP; 2011’de 25.98, 7 Haziran 2015’te 24.95, yenilenen 1 Kasım seçimlerinde ise yüzde 25.32 oranında oy almıştı. CHP, dünkü seçimlerde resmi olmayan sonuçlara göre yüzde 22.7 oy oranında kaldı.

İttifak etkisi

1 Kasım seçimlerinde 134 milletvekili çıkaran CHP, TBMM’deki sandalye sayısının 600’e çıkmasıyla birlikte resmi olmayan sonuçlara göre 13 milletvekili fazla çıkardı. CHP’nin yeni dönemdeki milletvekili sayısı 147’ye yükseldi. CHP’nin milletvekili sayısının artmasında Millet İttifakı’nın oy oranı üzerinden kazanılan oyların etkili olduğu belirtildi.

24 ilde sıfır çekti

CHP, 1 Kasım seçimlerinde milletvekili çıkaramadığı 12 ilde, bu kez birer vekil çıkarmayı başardı. CHP; Adıyaman, Şanlıurfa, Kırıkkale, Elazığ, Karabük, Karaman, Kars, Kastamonu, Kırşehir, Kütahya, Nevşehir ve Yozgat’ta birer milletvekiline sahip oldu. Önceki seçimlerde 35 ilde milletvekili çıkaramayan CHP’nin milletvekilinin bulunmadığı il sayısı da böylece 24’e düştü. CHP, önceki seçimlerde bir milletvekili çıkardığı Isparta’da ise bu kez vekil çıkaramadı. CHP’nin 12 yeni ilde vekil çıkarmasında ittifak oylarının dağılımının etkisinin ve parlamentodaki sandelye sayısının artmasının etkili olduğu belirtildi.

CHP’den İYİ Parti’ye katılarak bu partinin TBMM’de grup kurmasını sağlayan daha sonra CHP’ye geri dönen 15 milletvekili de Meclis’e girdi.

CHP’nin 1 Kasım seçimlerine göre aldığı oy oranı 50 ilde gerilerken, 31 ilde yükseldi. CHP’nin oyunu küçük oranlarla artırdığı illerin büyük kısmının Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde olması dikkati çekti.

Büyük kentlerde düştü

1 Kasım seçimlerinde İstanbul’da 30.3 oranında oy alan CHP, dünkü seçimlerde bu ilde yüzde 26’ya geriledi. CHP’nin Ankara’da yüzde 30.2 olan oyu yüzde 26’ya, İzmir’de yüzde 46.7 olan oyu yüzde 42’ye, Bursa’da yüzde 26.6 olan oyu 23’e, Adana’da yüzde 29.7 olan oyu 26’ya, Antalya’da yüzde 33.3 olan oyu ise 29’a düştü.

CHP, 1 Kasım seçimlerinde birinci olduğu altı kentte yine ilk sıranın sahibi oldu. CHP; İzmir, Aydın, Kırklareli, Edirne, Tekirdağ ve Muğla’da birinci parti oldu. Ancak CHP’nin önceki seçimlerde bu illerde aldığı oy oranı da önemli ölçüde düştü. CHP; İzmir’deki oyunu 4, Aydın’daki oyunu 6, Kırklareli, Muğla ve Tekirdağ’daki oyunu 7, Edirne’deki oyunu ise 11 puan düşürdü.

İYİ Parti ve HDP’ye kaydı

CHP’nin çok sayıda seçim çevresindeki oylarını ittifak ortağı İYİ Parti ile barajı geçip geçmeyeceği tartışılan HDP’ye kaptırdığı görüldü. CHP’nin özellikle İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana başta olmak üzere çok sayıda büyük kentte önceki seçimlerde aldığı oyların bir bölümünün bu partilere kaydığı belirtildi.

İnce CHP’ye 8 puan fark attı

Önceki seçimlerde CHP’ye verirken, bu seçimlerde tercihini başka partiden yana kullandığı görülen yaklaşık yüzde 3’lük kesim Cumhurbaşkanlığı seçiminde ise İnce’den yana oyunu kullandığı yorumları yapıldı. CHP’nin oyu, yüzde 8 oranında İnce’nin oyunun altında kalırken, İnce neredeyse tüm seçim çevrelerinde CHP’den daha fazla oy aldı.

‘Tablo değişecek’ beklentisi

Çok sayıda partili sandıkların kapanmasının ardından CHP Genel Merkezi’ne geldi. Burada kurulan dev ekrandan sonuçları takip eden CHP’liler sonuçlar gelmeye başlamadan önce sık sık slogan attı. Partililer, sonuçların gelmeye başlamasıyla Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinde geride olduklarının görülmesine rağmen, toblonun değişeceğini düşünerek umudunu korudu. Parti yetkilileri de düzenledikleri basın toplantısında Anadolu Ajansı verilerinin gerçek olmadığını, kendi verilerinin “olumlu” olduğunu, ilerleyen saatlerde tablonun değişeceğini ve yeni açıklamalar yapacaklarını ifade etti. Sonuçların büyük oranda netleşmesinin ardından yeniden kameraların karşısına geçen kurmaylar, bu iddiasını sürdürürken, ellerindeki verilere göre Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci tura kaldığının görüldüğünü ifade etti. Gecenin ilerleyen saatlerinde sayısı artan genel merkez önünde partililer, İnce’yi destekleyen, iktidarı ise eleştiren solganlar attı.

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Bülent Tezcan, CHP Seçim İzleme ve Koordinasyon Kurulu üyeleri Tuncay Özkan ve Muharrem Erkek ile parti genel merkezinde basın toplantısı düzenledi.

Kurmaylardan ilk değerlendirmeler

CHP kurmayları, seçim sonuçlarının büyük oranda netleşmesinin ardından yaptıkları değerlendirmelerde partiden kopan yaklaşık yüzde 3’lük kesimin İYİ Parti ve HDP’ye kaydığını gördüklerini anlattı. Ancak Millet İttifakı’nda birlikte yer aldıkları İYİ Parti’ye oy kaymasının CHP açısından olumsuz bir sonuç olmadığını savunan kurmaylar, HDP’nin de barajı geçmiş olmasının muhalefetin parlamentoda güçlü olması için gerekli olduğunu ifade etti.

SP’li isimlerin üçü seçildi

CHP, 24 Haziran seçimlerinde ittifak ortağı Saadet Partisi’nden altı adayı kendi listesinden aday gösterdi. Konya 2. sıradaki aday SP Gençlik Kolları Genel Başkan Yardımcısı Abdülkadir Karaduman, İstanbu l1. Bölge 11. sıradaki Prof. Dr. Hüseyin Emre Bağce ve İstanbul 3. Bölge 9. sıradan aday olan eski Refah Partili Merve Kavakçı’nın eski eşi Cihangir İslam resmi olmayan sonuçlara göre parlamentoya girdi. Kayseri 2. sıradan aday olan Ahmet Yıldız, Trabzon 2. sıradan aday olan Abdulkadir Çelebi ve Samsun 3. sıradan aday olan Hüseyin Şahin ise kesin olmayan sonuçlara göre seçilemedi.