ABD’den korkutan üç senaryo: Sonbaharda ikinci dalga gelebilir

Çin, Vuhan’dan yayılan yeni tip koronavirüs Kovid-19 salgını dünyada 3.3 milyondan fazla kişiye bulaştı. Salgında 235 binden fazla kişi yaşama veda etti. Kovid-19 hastalığına yakalanan 1 milyonu aşkın kişinin iyileştiği salgınla mücadele için ülkelerin aldığı önlemler sürerken yanıtı en çok merak edilen soru yine “Normale ne zaman dönebiliriz?” oldu. Sayısız senaryolar yazıldı, sayısız modellemeler yapıldı. Ancak bu sorunun “tek bir yanıtı” yok. ABD Minnesota Üniversitesi Bulaşıcı Hastalıklar Araştırma Politika Merkezi’nin (CIDRAP) önde gelen pandemi uzmanları bu soruya yanıt bulabileceğimiz üç farklı senaryo hazırladı. Senaryo raporunu, CIDRAP Direktörü Mike Osterholm, Harvard Üniversitesi’nden pandemi uzmanı Dr. Marc Lipsitch, CIDRAP’ın medikal direktörü Dr. Kristine Moore ve 1918 İspanyol gribi salgınının anlatıldığı “The Great Influenza” (Büyük Grip) kitabının yazarı tarihçi John Barry ile birlikte kaleme aldı. Osterholm, CNN International’a yaptığı açıklamada “Bu şeyin hemen biteceğini düşünmek mikrobiyolojiye aykırı” dedi.

Kademeli bağışıklık

Raporda, Kovid-19’un yeni olması nedeniyle kimsenin bu hastalığa karşı bağışıklığı olmadığı belirtilerek, şu tespitlere yer verildi: “Sürü bağışıklığı insanlar arasında kademeli olarak gelişeceği için salgının süresinin 18-24 ay olması muhtemel. Kuluçka döneminin daha uzun olması, daha belirtisiz yayılması ve R0 değerinin (bulaştırma katsayısı) daha yüksek olması nedeniyle Kovid-19 gripten daha kolay yayılıyor.”

Hükümet yetkililerinin halka salgının yakında sona ereceğini söylemekten vazgeçip ilerisi için hazırlık yapmasının istendinği raporda, ikinci senaryoya göre hazırlık yapılması önerildi. İşte o senaryolar:

“Birinci senaryo: 2020 baharındaki ilk Kovid-19 dalgasını yaz boyunca ve sonrasındaki bir-iki yıllık süre içinde küçük dalgalar izler. Salgın 2021’de bir noktada aşamalı olarak azalır.

İkinci senaryo: İlk Kovid-19 dalgasını sonbahar ya da kış mevsiminde daha büyük bir dalga izler. 2021’de bir veya iki küçük dalga daha görülür: Bu model hastalığın yayılıp sağlık sistemleri üzerinde baskı oluşturmasını engellemek için sonbaharda salgını yavaşlatma önlemlerine yeniden başvurulmasını gerektiriyor. Bu model, 1918-19 salgınında görülenle benzerlik taşıyor.

Üçüncü senaryo: Salgın yavaş yavaş devam edecek. Salgını yavaşlatma önlemlerinin yeniden uygulanmasını gerektirmiyor. Ama vakalar ve ölümler devam edecek.”

‘75 yaş üstüne acil servis yok’

Yaşlı nüfusun yoğun olduğu Avrupa’da milyonlarca kişi huzurevlerinde kalıyor. Kovid-19 salgınında vaka ve ölüm sayısının yüksek olduğu Almanya, Fransa, İtalya, Belçika ve İspanya gibi ülkelerde salgının merkez üssü huzurevleri oldu. Yüzlerce kişi bakımevlerinde Kovid-19 hastalığından can verdi. Pek çok Avrupa ülkesinde yaşlıların “ölüme terk edildiği” tartışmaları sürerken Fransa ile ilgili bir iddia ortaya atıldı. Ülkede haftalık yayımlanan Le Canard Enchaine gazetesi, Fransız hükümetinin 19 Mart tarihli, 75 yaş üstü kişilerin acil servislerde bakımına sınırlama getirilmesini öngören bir tavsiye genelgesi hazırlandığını yazdı.

‘Gerekirse tercih açık’

Gazetede iddia edilen haberde bu önerinin daha çok genci kurtarabilmek ve acil servislerde kapasitenin üzerine çıkılmaması için alındığı ifade edildi. Haberin 22 Nisan’da yayımlanmasının ardından ülkenin saygın gazetelerinden Le Figaro’nun ulaştığı hükümet yetkilileri böyle bir genelgenin varlığını yalanladı. Fransız Sağlık Bakanlığı, Le Figaro’ya bu yönde bir genelgenin olmadığını açıkladı. Ancak iddia ülkede büyük ses getirdi. Haberde, söz konusu genelgenin uygulandığına kanıt olarak Paris’teki hastanelerin genelge tarihi öncesinde ve sonrasında kabul ettiği 75 yaş üstü hasta sayısı gösterildi. Buna göre, başkent Paris’te 21 Mart öncesinde yoğun bakıma alınan hastaların yüzde 19’u 75 yaş üstüydü. Buna karşın, 5 Nisan’da bu oran yüzde 7’ye düştü. Haberde ismi açıklanmayan hasta bakıcıların sözlerine de yer verildi. Paris’te çalışan ve gazeteye konuşan bir hasta bakıcı, kendilerine “70 yaşında ve 40 yaşında biri arasında seçim yapılması gerekirse tercihin açık olduğunun” söylendiğini aktardı. l DIŞ HABERLER

KÜRESEL KARBON EMİSYONU

Tarihi düşüş bekleniyor

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Kovid-19 salgını nedeniyle alınan ekonomik tedbirler ve karantina uygulamalarının, enerji kullanımı ve karbondioksit salınımına etkisine ilişkin için bir dizi tahmin yayınladı. Buna göre 2020 yılında karbondioksit salınımında yıllık 2.6 milyar tona denk gelen yüzde 8’lik tarihi bir düşüş yaşanabilir. Bu oran 2009’da görülen finansal krizdeki düşüşün 6 katına işaret ediyor.

Cilt hastalıkları belirti olabilir

İtalya’da yapılan bir araştırma, 5 cilt hastalığının Kovid-19 ile bağlantılı olabileceğini ortaya koydu. Araştırmada, resmi olarak belirtiler listesinde yer almamasına rağmen, Kovid-19 hastalarının yüzde 20’sinde deri döküntüsü gibi cilt problemleri görüldü. Uzmanlar, el ve ayaklarda tuhaf kızarıklık, ciltte kabarcıklar, ürtikeryal lezyonlar, hem makül hem papül nitelikleri gösteren deri lezyonlarının hastalığın göstergesi olabileceğini belirtti. Diğer ülkelerden alınan anekdot bulgular da dermatolojik problemlerle virüs arasında bir bağlantı olduğunu gösterdi.

‘Bulaşıcı mutasyon keşfettik’

Malezya Genel Sağlık Direktörü Dr. Noor Hisham Abdullah, Tıbbi Araştırma Enstitüsü’nde (IMR), ülkede SARS-CoV-2 virüsünün yol açtığı Kovid-19 vakasına yol açan çok daha bulaşıcı bir varyasyonunun keşfedildiğini açıkladı. Abdullah, SARS-CoV-2’nin daha önce tanımlanan üç türünün Malezya’da tespit edildiğini vurgulayarak, “Bizdeki vakalar çoğunlukla virüsün Çin’in Vuhan kentinde görülen B tipine benziyor. Virüsün A tipi ABD’de, C tipiyse Avrupa’da görülen türler. İkinci dalga Kovid-19 vakaları hakkında daha fazla çalışma yapmalıyız. Şu an hâlâ izolasyon ve virüs üzerine araştırmalar yapıyoruz. 26. vakadaki virüsün 15. kodonunda mutasyon olduğunu keşfettik, bu da virüsü daha bulaşıcı yapıyor ve şimdiye kadar 120 kişiyi enfekte etti” dedi.

AIDS, tüberküloz ve sıtma uyarısı

AIDS, Tüberküloz (TB) ve Sıtma ile Mücadele Küresel Fonu, Kovid-19 salgınına odaklanan devletlerin, HIV, TB veya sıtma gibi hastalıklar için test ihtiyacını göz ardı etmeye başladığına dikkat çekti. Salgın nedeniyle “HIV, TB veya sıtma için testlerin veya tedavinin varlığını azaltabilecek her türlü eylemden” endişe ettiklerini duyuran Küresel Fon, çoğunlukla düşük ve orta gelirli ülkelerde milyonlarca kişiyi öldüren hastalıklar olan HIV, TB ve sıtmaya karşı mücadeleyi istikrarsızlaştıracağı konusunda uyarıda bulundu.

Tedbirler gevşetiliyor

Güney Afrika ve Ruanda, Kovid-19 nedeniyle uyguladıkları tedbirleri hafifleteceklerini duyurdu. Güney Afrika hükümeti, tüm tedbirlerin 5. seviyeden 4. seviyeye düşürüldüğünü duyurdu. Buna göre, daha fazla iş yeri hizmet vermeye başladı, halk da belli saatlerde dışarı çıktı. Alkol ve sigaraya yönelik satış yasağı sürerken, geceleri sokağa çıkma yasağı ve maske takma zorunluluğu da devam edecek. Kıtada tüm ülke çapında karantina uygulayan ilk ülke olan Ruanda da 6 haftalık sıkı tedbirleri hafifletme kararı aldı. Şehir içi toplu ulaşım yeniden başlatılırken, bireysel spor faaliyetlerine de izin verilecek.

Çin’in yeni normali

Çin’in başkenti Pekin’de Kovid-19 tedbirleri kapsamında kapatılan parklar ve müzeler dün yeniden ziyarete açıldı. Ziyarete açılan yerler arasında 720 bin metrekarelik alanı kaplayan ve ülkedeki saraylar arasında en bilineni olan “Yasak Şehir” de bulunuyor. “Yasak Şehir”in ziyaretçi kapasitesi 80 binden 5 bine düşürülürken, parklar da yüzde 30 kapasiteyle ziyarete açık olacak. Öte yandan Pekin’de önceki gün Kovid-19 alarm seviyesi, en yüksek derece birden ikiye düşürülmüştü. Çin’de dün 6’sı yurt dışı kaynaklı olmak üzere 12 kişide Kovid-19 tespit edilirken, son 16 günde salgın kaynaklı ölüm gerçekleşmedi. Çin’in Hubey bölgesinde “2’nci derece salgın riski” seviyesinin yarından itibaren “düşük seviyeye” indirileceği de duyuruldu.

Trans seks işçilerine Vatikan yardımı

İtalya’da başkent Roma’ya yaklaşık 40 km mesafedeki Torvaianica kasabasında yollarda çalışan trans seks işçileri, salgın nedeniyle para kazanamayınca kasabadaki kiliseden yardım istedi. BBC Türkçe’nin İtalyan basınından aktardığı habere göre, Torvaianica papazı Don Andrea Conocchia, kendisine başvuran seks işçilerinin sayısının artması üzerine Vatikan’a başvurdu. Don Andrea’nın yönlendirmesiyle 20 kadar trans seks işçisi Papa’ya hitaben bir mektup yazarak yaşadıkları zorlukları anlattı. Haberlere göre “birkaç saat içinde” Papalık Sosyal Yardım Sorumlusu Kardinal Konrad Krajewski devreye girdi ve bu kişilere ekonomik destekte bulundu. Torvaianica’daki seks işçileri, Vatikan’dan yardımın ulaşmasının ardından Papa’ya teşekkürlerini bir ses kaydıyla iletti.