'Ukraynalı direnişçi' demişlerdi, gerçek çok farklı çıktı! Savaşta gelinen son nokta
Ukraynalı anne ve kızının Rus ordusuna karşı cephede savaştıklarını gösterdiği iddia edilen fotoğraf, kısa sürede sosyal medyada gündem oldu. Ancak gerçek aslında çok farklıydı.
Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr - Twitter’da dolaşıma sokulan ve kısa süre içinde 60 bin kişi tarafından beğenilip on binlerce görüntülenme alan bir paylaşım dikkat çekti. 29 Nisan günü paylaşılan tweet, askeri kamuflajlı iki kadının kameraya gülümseyerek poz verdiği görüntüleri içeriyor. Servis edilen fotoğrafta Ukraynalı anne ve kızının Rus ordusuna karşı ülke savunmasına yardım ettikleri iddia ediliyor olsa da aslında gerçek bundan çok farklı.
Her iki kadının cephede makyaj yapmış olmalarını ilginç bulan bazı kullanıcıların yaptığı ufak çaplı araştırma, gerçeği kısa sürede ortaya çıkardı. Rus ordusuna karşı savaştıkları iddia edilen anne ve kızının aslında Rus vatandaşı olduğu, fotoğrafta bulunan bir kadının ise modellik yapan bir Instagram fenomeni olduğu ortaya çıktı. Modellik yapan Elena Deligioz’un paylaşımlarında askeri kamuflaj ve silahlar ön plana çıkıyor. Bu sebeple farklı sosyal medya mecralarında zaman zaman asker olduğuna yönelik paylaşımlar yapılsa da modelin AIRSOFT oyunuyla ilgili olduğu ve fotoğrafların bu sırada çekildiği anlaşılıyor. Birçok kullanıcı gerçek ortaya çıktıktan sonra servis edilen görüntünün doğru bilgi içermediğini ve bu durumun Ukrayna’nın direnişine zarar verdiğini ifade etti.
SOSYAL MEDYADA SAVAŞ DAHA BÜYÜK
Savaşın başladığı 24 Şubat’tan bugüne kadar sosyal medyada dezenformasyon zirveye ulaştı. Rus ordusunun Ukrayna’ya girdiği ilk günlerde servis edilen bir video da bunlar arasında yer aldı. Ukrayna’ya saldırıların başlamasının ardından sosyal medyada en çok yayılan görüntülerin başında Ukrayna Hava Kuvvetleri’ne ait Mig-29 savaş uçağı ile Rusya Hava Kuvvetleri’ne ait Su-30 savaş uçağının it dalaşına girdiği anlara ait olduğu iddia edilen paylaşım geliyor. Görüntülerde Mig-29 tipi uçağın Rus Hava Kuvvetleri'ne ait uçağı füzeyle vurup düşürdüğü öne sürüldü.
Mig-29 savaş uçağının kendisinden daha üstün teknolojiye sahip bir uçağı nasıl düşürdüğü uzmanlar tarafından tartışılırken, görüntünün sahte olduğu ortaya çıkmıştı. Görüntüleri paylaşan kişi tartışmaların artması üzerine görüntülerin Digital Combat Simulator (DCS) isimli bir bilgisayar oyununa ait olduğunu açıklayıp özür dilemişti.
SİBER SALDIRILAR DURMAK BİLMİYOR
Sosyal medyada yürütülen algı savaşının yanında siber dünyada da devam eden bir mücadele var. Savaş öncesi ve savaş devam ettiği sırada Ukrayna resmi kurumlarına Rusya kaynaklı birçok siber saldırı gerçekleşti. Siber saldırılarda kimi zaman gizli bilgiler çalınırken kimi zaman da sosyal medyada yürütülen algı savaşlarına destek veriliyor.
Rusya bağlantılı bilgisayar korsanları, onlarca Ukraynalı subayın sosyal medya hesaplarını ele geçirerek, hayatını kaybeden ve teslim olan Ukrayna askerlerinin videolarını yüklemeye çalıştı. Bu girişim Facebook’un sahibi olan Meta tarafından engellendi. Facebook ve Instagram'ın sahibi olan Meta, yürüttüğü çalışmalarda sosyal medyada dezenformasyonun artışa geçtiğini tespit etti. Şirket yaptığı açıklamada dezenformasyon barındıran paylaşımların önemli bir kısmının Rusya-Ukrayna savaşı içerikli paylaşımlar olduğu belirtildi. Rapora göre, Rusya ve müttefikleri dezenformasyon alanındaki önemli oyuncular. Kremlin ile bağlantılı gruplar, Ukrayna'nın işgali hakkında dezenformasyon yayarken, içeride Rus yanlısı komplo teorilerini yayıyor.
META, dünyanın dört bir yanında iç dezenformasyon ve propagandada yaşanan artışa işaret ederek, yabancı istihbarat örgütlerinin öncülük ettiği taktiklerin artık daha yaygın olarak kullanıldığını ifade ediyor.
RUSYA KATLİAMI GİZLEMEYE ÇALIŞTI
Dezenformasyon sebebiyle gerçek olup olmadığı uzun süre kanıtlanamayan olaylar da yaşandı. Buna verilebilecek en çarpıcı örnek Rus ordusunun Kiev yakınlarındaki Buça kentini terk etmesiyle kentten sokaklara saçılmış, bazılarının elleri arkadan bağlı cesetlere ve toplu mezarlara dair görüntüler servis edilmesi oldu. Bunun üzerine Ukrayna, Rusya'yı 'kasıtlı bir katliam' ile suçlamış, Rusya ise görüntülerin Ukrayna tarafından uydurulan bir provokasyon olduğunu söyleyerek her şeyin düzmece olduğunu açıkladı. Uydu görüntüleri ve BBC ile AFP’nin Buça’dan servis ettiği görüntülerle de Rusya'nın iddialarının doğru olmadığı ve kasabada katliam yaşandığı ortaya çıktı.
