'Yaş'ta iş güvencesi şartı

Sendikalar, Ekonomik ve Sosyal Konsey toplantısı öncesinde emeklilik yaşının artırılmasını iş güvencesi şartına bağlarken işveren kesimi 60 yaşı benimsiyor


Atilla Özsever


Sosyal güvenlik konusu, 1 Temmuz perşembe günü yapılacak Ekonomik ve Sosyal Konsey (ESK) toplantısında görüşülecek. Toplantı öncesinde Konsey'e katılacak işçi ve işveren kuruluşlarının görüşünü aldık.
İşçi kesimi, emeklilik yaşının 50 - 55 olmasını benimserken bunun tartışmaya açık olduğunu ancak yaş sorununun iş güvencesi ve işsizlik sigortası ile birlikte ele alınması gerektiği görüşünü savunuyor.
İşveren kesimi ise, emeklilik yaşının 55 - 60 olmasını savunurken prim ödeme gün süresi konusunda farklı görüşe sahip. TİSK, prim ödeme gün süresinin 5 bin gün olarak kalmasını isterken, TOBB ve Ziraat Odaları Birliği Çalışma Bakanlığı'nın önerdiği gibi 10 bin 800 gün olmasını savunuyor.
ESK'ya katılacak Türk - İş, Hak - İş ve DİSK başkanları, Konsey toplantısı öncesinde 30 Haziran Çarşamba günü biraraya gelecekler. Sendikaların ESK öncesi ortak bir görüş belirlemesi ve bir deklerasyon yayınlaması bekleniyor. İşçi ve işveren örgütlerinin görüşleri şöyle:
Türk - İş Başkanı Bayram Meral: Emekilik yaşını yükseltmek tek başına çözüm değil. Türkiye koşullarında emeklilik yaşı kadınlarda 50, erkeklerde 55 olmalı. Ancak bu konu tartışılabilir. Genç yaşta emekliliği de kabul etmek mümkün değil ama prim ödeme gün süresini arttırarak mezarda emekliliğe de karşıyız. Emeklilik yaşının mutlaka iş güvencesi, işsizlik sigortası ile birlikle bir paket olarak ele alınmasından yanayız.
Hak - İş Başkanı Salim Uslu: Daha önce 50 - 55 konusunda mutabakatımız var. Bununla birlikte yaş konusu tartışılabilir ancak sosyal güvenlik geniş bir konu. Sadece yaşa indirgenemez. İş güvencesi, işsizlik sigortası hatta aile yardımı da çıkartılmalı. Turizmde, tekstilde ve birçok işkolunda 40 yaşın üstünde insan çalışmıyor. 60 yaşına kadar devamlı çalışmak mümkün değil. Hiç ara vermeden, işsiz kalmadan, grev yapmadan insan nasıl 10 bin 800 günü doldurabilir?
DİSK Başkanı Vahdettin Karabay: Emeklilik yaşını ön plana çıkarmak bir aldatmaca. Daha önce 50 - 55 yaşta mutabakata varıldı ama yine tartışabiliriz. Fakat sorunu bir paket halinde ele alıp iş güvencesi ve işsizlik sigortası ile birlikte düşünmek lazım. Ayrıca ESK'nın yapısı konusunda da eleştirilerimiz var.
TİSK Başkanı Refik Baydur: 55 - 60 yaş makul. Ancak sadece yaşı yükseltmekle sosyal güvenliğin sorunu çözümlenemez. Müktesep haklar da korunmalı. Dünyanın hiç bir yerinde 5 bin günden fazla prim ödeme süresi yok. Biz bu sürenin arttırılmasından yana değiliz. İş güvencesi ve işsizlik sigortası ancak kıdem tazminatı ile birlikte ele alınırsa tartışabiliriz.
Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu Başkanı Derviş Günday: Biz Türk - İş'le, diğer işçi sendikaları ve işveren sendikaları ile birlikte ortak bir görüşe varmak istiyoruz. kadınların çalışma ve yaşam koşulları ortada. Onun için emeklilik yaşının kadında 53, erkekte 58 olması makul. Prim ödeme gün süresi 5 binde kalmalı, iş güvencesi ve işsizlik sigortası çıkartılmalı.
TOBB Başkanı Fuat Miras: Kadın ve erkekte 60 yaş uygundur. Prim ödeme gün süresi 10 bin 800'e çıkartılmalı. Kayıt dışı ekonomi kayda alınmalı. İş güvencesi ve işsizlik sigortası konusunda işçi ve işveren görüşlerine hakemlik yapmak istiyoruz.
Ziraat Odaları Birliği Başkanı Faruk Yücel: Emeklilik yaşı için 55 - 60'u uygun buluyoruz. Prim süresi 10 bin 800 olmalı. Prim ödeyenle ödemeyen farkı ortaya çıksın. Tarım kayıt içine alınsın. İş güvencesi ve işsizlik sigortasında sendikaların görüşlerini paylaşıyoruz.

Komisyon 62 yaşta anlaştı

Harun Gürek, Petek Us Ankara
Bakanlar Kurulu tarafından oluşturulan alt komisyon emeklilik yaşının 62 olmasında anlaştı. Prim ödeme gün sayısının 10 bin 800 güne yükseltilmesi öngörüldü.
Bakanlar Kurulu kararı ile oluşturulan Sosyal Güvenlik Reformu Alt Komisyonu dün Başbakanlık'ta toplandı. Komisyonun yaklaşık dört saat süren toplantısında, DSP'nin, emeklilik yaşı sorununun çözümünü Ekonomik Sosyal Konsey'e bırakarak gündeme getirmeme kararı alması nedeniyle tartışma çıkmadığı belirtildi. Komisyonda, aynı şekilde 10 yıllık kademeli geçiş ve prim ödeme gün sayısı konusunda da görüşbirliği çıktı. Buna göre, SSK'da 5 bin, Emekli Sandığı'nda kadınlar için 7 bin 200, erkekler için 9 bin olan prim ödeme gün sayısı, 10 bin 800 güne yükseltiliyor. 10 bin 800 günün doldurulması için 360 ay veya 30 yıl çalışmak gerekiyor.
Prim ödeme gün sayısına göre geçiş süreleri şöyle:
Emekliliğine bir yıl kalmış olanlar, 5 bin 360 gün (kesintisiz 14.8 yıl), 5 yıldan az kalanlar 6 bin 800 (kesintisiz 18.8 yıl), 10 yıldan az kalanlar 8 bin 600 (kesintisiz 23.8 yıl), 10 yıldan fazla kalanlar 9 bin gün (25 yıl).
Taslak, prime esas kazanç tavanını da yükseltiyor. SSK'lı çalışanlarda, şu anda asgari ücretin 1.8 katı olan tavanın 5 kata yükseltilmesi öngörülüyor. Böylece, şu anda, SSK'li bir çalışanın maaşı ne olursa olsun, primin hesaplanmasında, maaşının sadece 140 milyon liralık bölümü dikkate alınırken; taslak olduğu gibi kabul edilir ve parlementodan da geçerse, rakam 390 milyon liraya yükselecek. Primin hesaplanmasında esas alınan ücretin tavanının 390 390 milyon liraya yükseltilmesi, hem SSK'nın prim gelirlerini artıracak, hem de yüksek ücretle çalışan SSK'lıların daha yüksek emekli maaşı almalarına olanak sağlayacak.

Kadın ve Erkekte 62

Komisyon toplantısıdan sonra bir açıklama yapan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan, "Bütün hususlarda mutabık kaldık. Reform tasarısı Ekonomik Sosyal Konsey'e sunulacak hale getirildi" dedi.
Emeklilik yaşı konusunda komisyon üyeleri arasında bir anlaşmazlığın olmadığını belirten Okuyan, "Bu tasarıda, 62 yaş kadın ve erkekte eşit olarak yeraldı" dedi.

60 yaşa büyük tepki

Gazetemizi arayan ve özellikle kadın çalışanların ağırlıklı olduğu kesim, emeklilik yaşının 62'ye çıkartılmasına büyük tepki gösterdi. Okurlarımızın tepkileri şöyle:
Ayşegül Demirtaş (Emekli - İzmir): Ben memur emeklisiyim. Ancak 20'li yaşlarında çocuklarım var. Emeklilik yaşını 62'ye çıkarmak istiyorlar. Bunu yapmak isteyenler herhalde Türkiye'yi, insanların hangi koşullarda çalıştığını bilmiyor. İş bulmak çok zor. Yaş artarsa genç işsizler ordusu daha artacak. Hem yaşı hem de 10 bin 800 gün doldurmak hiç mümkün değil. Bu gerçekten mezarda emeklilik demektir.
Fikret Karabudak (Netaş çalışanı): Emekliliğime 1.5 yıl kaldı. Ancak tasarı yasalaşırsa bu süre 6 yıl uzuyor. Büyük bir hak kaybı. Bizim 25 yıl ödediğimiz primleri ne yaptılar? Cavit Çağlar'a gelince bir gecede 1 katrilyon lira parasını kurtarıyorlar.
Sevim Durmaz (Tekstil firmasında çalışıyor): Biz kadınlar sadece işte değil evde de çalışıyoruz. Çocuk bak, yemek yap, okula hazırla. İşte yıpran. Şimdi kalkmışlar kadınların da 62 yaşında emekli olmasını istiyorlar. İsyan ediyorum. Bizim hiç dinlenmeye, insan gibi yaşamaya hakkımız yok mu?
Tekirdağ'dan bir polis memuru (İsmi bizde saklı): Polisler olarak gecemiz gündüzümüz yok. Sürekli bir çalışma temposu var. Eğer emeklilik yaşı 62'ye çıkarsa, korkarım emekli olmadan ölüp gideceğiz.
Ali Tarakçı (Belediye çalışanı): Emeklilik yaşını yükseltmeden önce iş güvencesi, işsizlik sigortası yasasını çıkartsınlar. Kaçak işçiler sigortalansın, örgütlenme önündeki engeller kalksın. Sendikacılar, bu konuda ciddi tavır göstermiyorlar. Çünkü kendileri emekli ya da emeklilik hakkını kazanmış. Canları yanmadığı için çalışanların bu sorununa yeterince eğilmiyorlar.

ABD'de sosyal güvenlik desteği artıyor

Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) bütçe fazlasının tahminlerin üzerinde olacağına dair beklentiler, Beyaz Saray'ı sosyal güvenlik sisteminin mali açıdan desteklenmesi için harekete geçirdi.
The New York Times Gazetesi'nin dünkü sayısının manşetindeki habere göre Demokrat ve Cumhuriyetçi partiler vergi kesintileri ve kemer sıkma politikalarının hafifletilmesi gerektiğini savunuyor. ABD Başkanı Bill Clinton da "Sosyal güvenlik önce gelir" ilkesi gereğince sosyal güvenlik sisteminin mali olarak daha fazla desteklenmesi için ayrılan kaynağın artırılmasını ve vergi oranlarında yapılması istenen indirimin bundan sonra gerçekleştirilmesini istiyor.
Clinton'ın sosyal güvenliğe daha fazla kaynak ayrılmasını istemesinin nedeni, önümüzdeki yıllarda özellikle de 2034'de emekli maaşlarının ödenmesi konusunda mali güçlük yaşanacağının görülmesi. Amerika'nın nüfus patlaması yaşadığı yılların ürünü olan "babyboom" kuşağının tamamı 2034 yılında emekli olacak ve bu sefer de "emeklilik patlaması" yaratacaklar.