Enflasyonla mücadele fiyatları dizginledi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ekim ayı enflasyonunu açıkladı. TÜFE ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 2.67, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 22.56, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 25.24 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 14.90 arttı. Yüzde 2.67’lik oran, son yedi yılın en yüksek ekim enflasyonu oldu. Yüzde 25.24 de 2003 Temmuz’undan bu yana en yüksek yıllık oran olarak kaydedildi.

Eylül enflasyonunun yüzde 6.30 gelmesinin ardından 9 Ekim’de Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın başlattığı mücadeleye rağmen ekimde en yüksek aylık artış yüzde 12.74 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu.

Albayrak, Enflasyonla Topyekûn Mücadele Programı’na katılan tüm firmaların bütün ürünlerinde yüzde 10 indirim yapacağını söylemişti. Kampanyaya 2 bin 500’ün üzerinde marka ve sivil toplum kuruluşu katılmıştı.

Özellikle büyük şehirlerde alışverişin kalbi olan caddeler ve AVM’ler kampanyanın afişleriyle donatılmış, başta giyim olmak üzere tüm markalar bu kampanyada yer aldıklarını ilan etmişlerdi. Buna karşın ayın sonunda TÜİK verilerine göre görüldü ki bu ürünlerde fiyat düşmedi, aksine yüzde 12.74 arttı.

‘Reklama, kâra çevirdiler’

Ekim ayı boyunca başta Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, olmak üzere uzmanlar, fırsatçıların kampanyayı kullanabilecekleri riskine dikkat çekmişti. Palandöken bu görüşünü, “Enflasyonla Topyekûn Mücadele indirimlerini bile kar kampanyasına çevirenler var. Bu fırsatçılar yalnızca karlarını artırmakla kalmayıp enflasyonla mücadeleye de ket vuruyor. Sırf müşteri çekmek için enflasyonla mücadele kampanyasını kullanmak adil bir davranış değil” diyerek dile getirmişti.

Nitekim yaz boyunca sürekli gerileyen, eylülde hızla yükselen genel enflasyonla birlikte artan giyim ve ayakkabı fiyatlarının ekimde birden çift haneli tırmanışı, uzmanların dikkat çektiği bu fırsatçılığı akla getirdi.

Üretici umut verdi

Eylülde yüzde 10.88 aylık yükseliş yıllık grafiği birden yüzde 32.13’ten yüzde 46.15’e tırmanan yurt içi üretici fiyat endeksi ise ekimde aylık olarak sadece yüzde 0.91 arttı. Yİ-ÜFE’de yıllık artış da yüzde 45.01’e geriledi. Bu gerilemenin gelecek aylarda tüketici fiyatlarına da yansıması, üstelik beyaz eşya, mobilya, konut ve otodaki vergi indirimlerinin de buna eklenecek olması, genel enflasyona ilişkin umutları tazeledi.

Merkez Bankası Başkanı 31 Ekim’de yaptığı açıklamada yıl sonu enflasyon hedefini yüzde 13.4’ten yüzde 23.5’e çıkardıklarını duyurmuştu. Dün açıklanan ekim enflasyonunu yorumlayan uzmanlar da yılın geri kalanında enflasyonun gerileyeceğini, Merkez Bankası’nın hedefinin tutabileceğini belirttiler. Uzmanlar görüşlerine üretici enflasyonundaki gevşemeyi ve vergi indirimlerini dayanak gösterdi.

Şampiyon çocuk kabanı

Ekimin zam şampiyonu yüzde 41.21 ile çocuk kabanı oldu. Onu yüzde 40.64 ile kadın kazağı, yüzde 40.16 ile erkek montu, yüzde 30.71 ile erkek botu izledi.

Geçen ay en fazla fiyat düşüşü yüzde 29.14 ile limonda, yüzde 19.38 ile salatalıkta, yüzde 14.01 ile muzda oldu. Uçak bileti ücreti de yüzde 12.43’lük düşüşle dikkat çekti.

Sadece ulaştırma düştü

Ana harcama grupları itibariyle 2018 yılı Ekim ayında endekste yer alan gruplardan, konutta yüzde 4.15, ev eşyasında yüzde 3.44, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 3.22 ve eğlence ve kültürde yüzde 2.07 artış gerçekleşti. Aylık düşüş gösteren tek grup yüzde 0.85 ile ulaştırma oldu. Bu düşüş de kampanya ile hedeflenen yüzde 10’un son derece gerisinde kaldı.

Yıllık en fazla artış yüzde 37.92 ile ev eşyası grubunda gerçekleşti. TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre ulaştırma yüzde 32, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 31.50, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 29.26 ve konut yüzde 25.72 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.

Memur ve emekliye zam

Ekim rakamları, memur, memur emeklisi ve sözleşmeli personele 8 puanın üstünde bir enflasyon farkı zammını gündeme getirdi. Enflasyon farkı zammında kesin oran, aralık ayı enflasyonu ile belirlenecek.