İlk imza atıldı! Kayseri Tayyare küllerinden doğacak

AYDIN HASAN- Kayseri’de 1950’de faaliyetine son verilen Türkiye’nin ilk uçak fabrikasını kuran TOMTAŞ’ın yeniden canlandırılması için ilk adım atıldı. Cumhuriyetin ilk yılarında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in (Atatürk) direktifleri doğrultusunda İnönü Hükümeti tarafından uçak fabrikası kurulması kararı alındı. Fabrikanın yeri olarak Kayseri seçildi. Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda Versay Barış Antlaşması ile uçak üretiminde Avrupa’da ön plana çıkan Alman Junkers Uçak Fabrikası’nın Almanya’da uçak üretmesi yasaklanmıştı. Junkers, Almanya’daki üretim yasağı nedeniyle Sovyetler Birliği ve Polonya’nın yanı sıra Türkiye’de yatırıma yöneldi. 1925 yılında Kayseri’de uçak fabrikası kurulması için Junkers ile anlaşma imzalandı. Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi’nin Kayseri Uçak Fabrikası, 6 Ekim 1926’da açıldı.

ABD UÇAKLARI

İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD’nin başlattığı Marshal yardımı çerçevesinde ABD tarafından Türk Hava Kuvvetleri’ne çok sayıda uçak hibe edildi. Hibe edilen ve ucuz tedarik edilen ABD uçakları nedeniyle Kayseri Tayyare Fabrikası 1950’de Kayseri Hava İkmal ve Bakım Merkezi’ne dönüştürüldü. Fabrika, 1986’da 2’inci Hava İkmal Merkezi Komutanlığı adını aldı. 1941’de uçak üretimi durduğu için fiilen 81, hukuken ise 72 yıl önce 1950 yılında kapanan uçak fabrikasının yeniden kendi küllerinden doğması için harekete geçildi.

İLK İMZA ATILDI

Türk Havacılık Uzay Sanayi, ASFAT, TOMTAŞ Yatırım ve Erciyes Teknopark ve MÜSİAD Kayseri ortak yatırımıyla kurulacak TOMTAŞ Havacılık ve Teknoloji Anonim Şirketi için ilk imza atıldı. Fabrikada; TUSAŞ ve ASFAT’ın desteği ile uçak üretimi ve modernizasyonlarının yapılması planlandı. Projenin yaşama geçmesi için çaba gösteren isimlerden biri olan Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, “Bu işi alnımızın akıyla bir başarı hikayesine dönüştüreceğiz” dedi.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR Kayseri'deki 'o uçaklar' düdüklü tencere olmuş Haberi Görüntüle

SOVYET MİG EFSANESİ DOĞDU

Tayyare fabrikasının kapatılması, uçak sanayii alanında Türkiye için büyük bir kayıp oldu. Türkiye’nin kendi milli uçaklarını üretmesi yolunda önemli bir birikim harcandı. Junkers şirketinin Sovyetler Birliği’nde kurduğu fabrika ise yıllar içinde Mig ve Tupolev tipi savaş uçaklarını üretme noktasına gelmişti. Junkers tarafından geliştirilen jet motorları Rus havacılık teknolojisinde önemli bir temeli oluşturdu. Fabrika’nın Rusya’daki benzerinin Mig üretimi aşamasına geçmesi, Türkiye’nin 1950 ve sonrasındaki on yıllar içinde nasıl bir teknolojiden vazgeçtiğinin örneği olması açısından önem taşıyor.