Gürkan Akgüneş

ABD’deki gıda analizlerine göre en fazla tarım zehri, yani pestisit saptanan meyvelerin başında çilek geliyor. Diğerleri mi?

Batı yakasında değişen bir şey yok! Yine “en kirli” meyvenin çilek olduğu ortaya çıkmış. Kirli derken, tarım zehri yükünü kastediyorum. Çilekten sonraki en kirli sebze ise ıspanak. Daha sonra da sırasıyla lahana, şeftali, armut, nektarin, elma, üzüm, dolmalık biber, acı biber, kiraz, yaban mersini, taze fasulyenin, tarım zehirleri kalıntısını diğer meyve ve sebzelere oranla daha fazla içerdikleri anlaşılıyor.

“Kirli 12” olarak anılan bu listeyi, her yıl ABD merkezli Çevre Çalışma Grubu (EWG) kamuoyuna açıklıyor. Ülkemizde ise maalesef böyle bir kuruluş yok. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın gerçekleştirdiği pestisit analizlerinin sonuçları yıllardır erişime kapalı. Haliyle ülkemizdeki güncel durumu göremiyoruz. Akademik çalışmalar ve Avrupa’ya ihraç ettiğimiz sebze meyvelere yönelik analizlerin sonuçları bazı ipuçları içeriyor.

Çileğin bizim coğrafyada da

AB Gıda Alarm Sistemi’ne ulaşan bildirimler, Türkiye menşeli pizza kutularının, gıdayla temas etmemesi gereken kurşun, çeşitli fitalatlar ve bisfenol A içerdiğine ilişkin alarm veriyor. Siparişte yemeklerin konulduğu veya sarıldığı ambalajı göz ardı etmemek gerekiyor.

Günümüz beslenme alışkanlıkları maalesef birçok tehlikeyi de beraberinde getiriyor. Evde kendi mutfaklarımızda bir nebze korunaklı olsak da iş restoranlarda yemek yemeye ya da yemek sipariş etmeye geldiğinde tehdidin boyutları iyiden iyiye artıyor. Kullanılan malzemeden tutun, yemeğin hazırlandığı ortamın hijyen şartlarına kadar, kontrolümüzden tamamen uzak bir evrende çatal kaşık sallıyoruz.

Mesela hiç aklınıza gelir mi, pizza konulan kutuların kanserojen fitalatlar, kurşun ve bisfenol A içerebileceği? Muhtemelen birçoğumuz böylesi bir tehlikeden bihaberiz! Ama görünen o ki, kuryeler ev ve iş yerlerimize pizzayla birlikte bu zehirleri de teslim ediyor. Çünkü AB Gıda Alarm Sistemi, son dönemde Türkiye’den gönderilen pizza kutuları için alarm vermeye başladı. Sadece 3 ayda

İhraç ettiğimiz salatalıkta limitin üzerinde saptanan chlormequat hormonunun, ciddi üreme ve gelişim sorunlarına yol açmasından şüphe ediliyor. Bu çiftçinin rastgele uygulama yapabildiğini gösteriyor

Yılın ilk ayında, AB Gıda Alarm Sistemi’ne bir uyarı düştü. Uyarı, Türkiye’den gelen salatalıklarda saptanan bir tarım kimyasalına ilişkindi. Tolere edilebilir limiti yüzlerce kat aşan oranda tespit edilen bu kimyasalın adı chlormequat. Chlormequat, bir “Bitki Gelişim Düzenleyici” çeşidi; yani hormon. Normalde Türkiye’den sisteme yansıyan pestisitler arasında bu kimyasal yer almazdı. İlk kez gözüme çarpınca biraz araştırayım dedim. Ve gördüm ki, çok ciddi bir tehditle karşı karşıyayız. Zira kullanımı giderek artan bu kimyasala karşı tam da bugünlerde ABD ve Avrupa’da ciddi bir endişe söz konusu. Çünkü chlormequatın, üreme ve gelişim sorunlarına yol açmasından şüphe ediliyor. 

Hayvanlar üzerinde yapılan deneyler bu kimyasalın, üreme sistemine zarar verebileceğini, fetal

Yaren leylek, eski dostu Âdem amcanın kayığına kondu. Bu buluşma yürekleri ısıtsa da Yaren’in arkadaşları için ortam aslında o kadar iç açıcı değil. Çünkü iklim krizi leylekleri de etkiliyor. Nasıl mı? Leylekler tembelleşiyor

Baharın müjdecisi leylekler gökyüzünde belirmeye başladı. Ünü sınırları aşan “Yaren leylek” de binlerce kilometre yol kat edip yine Uluabat Gölü’nün kıyısındaki Eskikaraağaçlı balıkçı Âdem amcanın kayığına kondu. İki dostun yıllara meydan okuyan buluşması bir kez daha yürekleri ısıtsa da Yaren’in türdeşleri için durum aslında hiç de iç açıcı değil. Çünkü iklim krizi leylekleri de olumsuz etkilemeye başlamış! 

Kuş gözlemcileri ve bilim çevreleri, artık her geçen yıl göçe kalkan leylek sayısının azaldığını belirtiyor. “Göç tembelliği” olarak tanımlanan bu değişimin temel nedeni ise iklim değişikliği kaynaklı hava sıcaklığında yaşanan artış ve kuşların konakladığı habitatlarda yaşanan kayıplar. 

İspanya&rsq

Balkonlarımızı, terasımızı, hatta pencere içlerini küçük birer bahçeye çevirebiliriz. Bunu yapmak hiç de zor değil! Ziraat Mühendisi Gökhan Sivaslı, balkon bahçenizde nasıl maydanoz, kişniş, biber, salatalık yetiştirebileceğinizin yollarını anlatıyor.

Bahar geliyor. Tohumların toprakla buluşma zamanı. Köylerde yeni sezon hazırlıkları çoktan başladı bile. Şehirlerdeyse artan gıda fiyatları epeydir can yakıyor. Aslında şehirde de sadece tüketici olmayıp üreticiye dönüşmek mümkün. Ekip biçeceğiniz bir bahçeniz olmasa da tarımı, balkonda, terasta ya da küçük bir kapla pencere kenarında bile deneyimleyebilirsiniz. Eğer bu yıl balkonunuzu yeşillendirmek istiyorsanız işte size ev yapımı reçeteler ve kolay tariflerle balkon bahçeciliği hakkında basit ipuçları. Hem de en deneyimli isimden! “Şehirde tarım” eğitimleri veren Ziraat Mühendisi Gökhan Sivaslı anlatıyor:

Saksı seçimi

“İlk tercihimiz, sağlıklı ve nefes alan büyük toprak saksılar. Ancak plastik saksı kullanılacaksa kök gelişiminin

Gülü koklarken, içimize zehir mi çekiyoruz yoksa! Araştırmaya göre, özel günlerde sevdiklerimizi mutlu etmek için satın aldığımız karışık buketler ortalama 25, güller ise ortalama 17 farklı tarım zehri içeriyor.

“Sevdiklerinize değer verdiğinizi gösterin ve onlara zehirli pestisitlerle bulaşık çiçekler göndermekten vazgeçin.” Bu çağrı, PAN Europe’a ait. PAN, yani “Pestisit Eylem Ağı”, çevre ve insan sağlığını tehdit eden pestisit sorununu çözmek için çalışan küresel bir oluşum. Ağın bu çağrısı, PAN Hollanda’nın bir araştırmasına dayanıyor.

Araştırmaya göre, özel günlerde sevdiklerimizi mutlu etmek için satın aldığımız karışık buketler ortalama 25, güller ise ortalama 17 farklı tarım zehri içeriyor. Üstelik bu zehirlerin üçte biri sağlık ve çevre açısından aşırı riskler nedeniyle zaman içerisinde Avrupa Birliği’nde yasaklanan kimyasallar. Saptanan tarım zehirleri arasında, kanserojen etki yapanı da var hormon bozukluğu ve doğum

Kıbrıs’ta ‘yeşillenme hastalığı’na neden olan ‘psillidi’ böceğinin tespit edilmesi, adadan ülkemize gelen tarım ürünleri için ciddi bir tehdit doğurdu. Tarım zehiri fosfin kalıntısı olup olmadığı da soru işareti.

Kıbrıs'tan gelen enginarlar soyulduğunda ortaya çıkan lekeler.

Gıdalardaki riskler söz konusu olduğunda ‘Ne yiyeceğiz?’ sorusuna yanıt vermek her ne kadar zor olsa da araştırmalar, sera yerine açık alanda yetiştirilen, uzun depolama süresi olmayan, doğal şartlarda yetiştirilen taze meyve sebzenin, diğerlerine oranla çok daha sağlıklı olduğunu gösteriyor. Bunun bir örneğini de şu an enginarda yaşıyoruz.

Enginar, normalde nisan ayında tezgahlara geliyor. Ama Kıbrıs enginarı bölgenin ikliminden dolayı şubat itibarıyla hasat edilip satışa sunuluyor. O yüzden bizim pazarlara ilk gelen enginar da KKTC’de yetiştirilen enginarlar oluyor. Elbette bu enginarlar da eğer tarım zehiri kalıntısı içermiyorlarsa bizim Ege enginarları kadar sağlıklıdır. Ama bu yıl özel bir durum söz konusu.

Kıbrıs’ta ‘yeşillenme hastalığı’na

Köyde yeni bir yaşam kurmak isteyenlerin sayısı artıyor. Kimileri bu deneyimlerini YouTube kanallarında paylaşıyor. Bakalım bu tersine göçün artıları eksileri nelermiş?

Köyden şehre göç, günümüz Türkiye sosyolojisini şekillendiren en önemli unsur oldu. “Daha iyi yaşam” için yerini yurdunu bırakarak İstanbul başta olmak üzere büyükşehirlere akın eden milyonlar, hem kentleri değiştirdi hem de kendileri değişti. Tabii bu değişim kimileri için olumlu, kimileri içinse olumsuz sonuçlar doğurdu. Kırdaki saflığın kötülüğe evrimi, gettolardaki yaşam mücadelesi, kentlerdeki dışlanmışlık, yıllar boyu Yeşilçam’ın ana temasını oluşturdu.

Şimdiyse YouTube’ta “tersine göç” öyküleri popüler. Şehirlerin karmaşasından, güçlüklerinden, stresinden kaçarak doğaya sığınan “yeni köylülerin”, başka bir hayatın mümkün olduğunu gösteren paylaşımları merakla izleniyor. Köye göç dalgasını somutlaştıran sadece bu paylaşımlar da değil.

Elbette