İŞimizdeki Suriyeliler

Ağırlıklı olarak 2012 yılından itibaren Suriyeli göçmenlerin Türkiye’de artan yoğunluklarını takip eden süreçte, Suriyeli yatırımcılar da ülke ekonomisine entegrasyonlarını artırdı. Bu sayede Türkiye’de yeni açılan şirketler içinde yabancı sermayede Suriyeliler ilk sırayı 6 yıldır kimseye kaptırmıyor. 2018 dahil olmak üzere Suriyelilerin açtıkları ortaklı şirket sayısı 10 bine yaklaştı. Daha önce yabancı ortaklı şirket sıralamalarında Almanya, Azerbaycan, Irak ve İranlıların liderlikleri bulunuyordu.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), 2018 yılının aralık ayına ve 2018’in tamamına ilişkin kurulan ve kapanan şirket istatistiklerini açıkladı. 2018’in tamamında 13 bin 405 yabancı sermayeli şirket kurulurken, bunların 6 bin 867’si Türkiye, 1.595’i Suriye, 1.152’si Suudi Arabistan ortaklı şirketler olarak kayıtlara geçti.

2012 yılında sıralamaya bile girmeyen Suriyeliler, 2013’te toplam 489, 2014’te 1.257, 2015’te 1.599, 2016’da 1.764, 2017’de 2.493 ve 2018’de 1.685 olmak üzere toplamda 6 yılda 9 bin 287 şirket kurdu.

EN ÇOK İSTANBUL'DA

Başta Suriyeliler olmak üzere yabancıların şirket kurmak için en çok tercih ettiği şehir ise İstanbul oldu. İstanbul’u; Mersin, Gaziantep, Hatay ve Bursa izledi.

Suriyelilerin en fazla faaliyet gösterdiği sektör ise toptan ticaret olarak görülüyor. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından her ay yayınlanan ‘TEPAV Suriye Sermayeli Şirketler Bülteni’nin kasım ayında yayınlanan son sayısına göre, Ocak - Kasım 2018’de Suriye ortak sermayeli 1.517 şirket kurulmuş durumda. Ocak - Kasım 2018’de Suriye ortak sermayeli kurulan şirket sayısı ise Ocak - Kasım 2017’ye göre yüzde 7.7 artış kaydetti.

KÜÇÜK SERMAYELİ İŞÇİLERİ SEÇİYORLAR

Genellikle hizmet sektörü ağırlıklı olarak kurulan Suriye ortaklı şirketler özellikle gıda alanında yoğunluk gösteriyor. Lokanta, tatlıcı, kuaför gibi iş kolları öne çıkan yatırımlardan. Bu alandaki yatırımların daha düşük sermaye ile yapılmasından dolayı tercih sebebi olduğu biliniyor. Buna göre, bu alanlarda yerli yatırımcı da yatırım yapsa, yine düşük sermayeli işler olarak ele alınıyor.

ENTEGRE OLDUKLARININ BİR KANITI

Suriyeli yatırımcıların, henüz tüm yabancı sermaye şirketleri içindeki payının küçük olduğunu belirten İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, ancak bu veriler ve girişimci sayısındaki artış hızının, Suriyelilerin ekonomi ile entegre olduklarının kanıtı olduğunu değerlendirdi. Avdagiç, “Suriyeli girişimciler toptan ve dış ticaretten gıdaya, kozmetikten eğitime, yolcu taşımacılığından hazır giyime kadar tüm sektörlerde faaliyet gösteriyor. Çalışma çağındaki Suriyeli sayısı 1.9 milyon kişiye ulaştı” dedi.

'UYUM SAĞLADILAR'

Ekonomi Yazarı Prof. Dr. Cem Kılıç, Suriyelilerin giderek çalışma hayatına uyum sağladıklarına dikkat çekerken, çalışma izinleri çerçevesinde de üretime katılma hızlarının devam ettiğini söyledi. Kılıç, “Ülkemizde yaşayan ve kalıcı olmaya başlayan Suriyeliler çalışma hayatına da entegre oluyor. Bu anlamda teşebbüsleri de üretime katılıyor. Yine istihdam anlamında küçük de olsa katkı oluşturuyorlar” diye konuştu.

50 BİN KİŞİ ÇALIŞIYOR

Bu kapsamda istihdam oranları da diğer sektörler ve yatırımlara göre daha düşük kalıyor. Ortalama olarak 3-4 kişilik istihdamlar yaptığı belirtilen Suriyeli işyerlerinde bu kapsamda 50 bine yakın kişinin istihdam edildiği tahmin ediliyor.