İşler tıkırında

Gazetelerin ekonomi servisi yöneticileriyle bir araya gelen Ağbal’ın öne çıkan mesajları şöyle:

- “16 Nisan Anayasa değişikliğinden öte, ekonomide bir milat. 15 Temmuz sonrası sıkıntıların bittiği ve artık herkesin ekonomiye odaklandığı bir dönem... Bu dönemde arka arkaya göstergeler güzel gelmeye başladı. Beklentiler de çok iyi. Beklentiler olumluya döndüğü zaman millet cebindeki parayı çıkartır. Ekonomik beklentiler ocak - şubatta toparlandı, marttan itibaren üretim tarafında güzel rakamlar gelmeye başladı.

Kapasite kullanım oranı, 2009 sonrası en iyi rakam. Sanayi üretim endeksi son 8 aydır sürekli artıyor. Üretim tarafında işler yolunda, çarklar dönüyor. Kredi tarafında rakamlar iyi. Kredi Garanti Fonu’nun ekonomi üzerindeki genişleyici etkisi, 3. çeyreğin sonuna kadar devam eder.”

- “Dış konjonktür bizim için 2017’nin martından itibaren çok iyi gitmeye başladı. ABD tarafında, AB tarafında parasal genişlemenin yavaşlatılması konusunda daha ihtiyatlı bir tutum sergilenecek. Bu en fazla bizim işimize yarayacak, çünkü küresel dış konjonktürde özellikle faiz artırımına bağlı veya finansal piyasalardaki sıkılaştırmaya bağlı gelişmelerde Türkiye olarak en fazla biz etkileneceğiz.”

Risklere dikkat...

- “Şu an en kritik konumuz büyümenin finansmanı. Tasarruf oranlarımız maalesef yüksek büyüme oranlarını finanse edecek seviyede değil. Mutlaka ve mutlaka orta ve uzun vadede cari açık sorununu çözmek üzere hem tasarruf tarafı noktasında önemli ilave işler yapmamız, hem de özellikle teknolojiye, inovasyona, Ar - Ge’ye daha fazla yatırım yapmamız lazım.”

- “2017’yle ilgili, yüzde 5 civarı büyümeyi piyasanın beklentisi olarak söyleyebilirim. Ama 2018 bence daha kritik. İhracatta çok iyi gidiyoruz, ama bunun kalıcılığı önemli bir test. Özellikle otomotivde oluşan ciddi artış Avrupa pazarındaki gelişmelere bağlı. Turizmde toparlanma var ama, istediğimiz düzeyde değil.

Bütçe açıklarının yönetimi önemli bir risk, Maliye olarak bütçe açığının belirli bir seviyede tutulması konusunda özel bir gayretimiz var. Bütçeyle ilgili bu hedefe varmak için vergi artışlarını asla kullanmayacağız.”

- “Normalde ekonomiyi canlandırmak için almış olduğumuz tedbirlerin Maliye’ye etkisi yaklaşık 11.9 milyar lira, bir kısmı vergi harcaması, bir kısmı harcama, bir kısmı vergi gelirlerinden vazgeçme.

Ekonomideki iyileşme aslında bize gelir olarak dönüyor. Kredi Garanti Fonu’nun oluşturduğu etkiyi yatırımcı kanalında 3’üncü çeyrekte göreceğiz, müthiş bir etki geldi. Tüketim tarafında oluşturduğumuz beyaz eşya, mobilya, konut satışları, burada vergiden bir miktar vazgeçtik ama, daha fazla satış olduğu için ben daha fazla vergi topluyorum. Bizim ikinci yarımız birinci yarımızdan bütçe performansı bakımından daha iyi olacak.”

Varlık Barışı’nda rakamlar güzel...

- “(Varlık barışı’nda) güzel rakamlar geldi. 2016 ağustosta düzenlemeyi yaptık, 30 Haziran’a kadar süreyi uzattık. Başvuru süresi tamamlandı. Vatandaşlarımız veya diğer ülke vatandaşları banka, aracı kurum, gümrük beyannamesi suretiyle yurt dışındaki varlıklarını Türkiye’ye getirdi. Maliye Bakanlığı olarak ne kadar başvuru yapıldı bilmiyoruz. Ama görüşmelerime göre, bankacılık sisteminden yoğun bir giriş var. Özellikle Avrupa’daki yatırımcıların bir kısmı döviz varlıklarını Türkiye’ye transfer etmiş gözüküyor. Bir kısım vatandaşlarımız hisse senedi, tahvil gibi menkul kıymetlerini Türkiye’ye getirmiş veya beyan etmiş gözüküyor.”

Bu şartlara rağmen vergisini ödemeyenin üzerine gidilecek

- “Asla yeniden yapılandırma kanunu olmayacak. Yeni bir müessese getirdik: İyi gününde vergisini ödeyen mükellef, işleri kötüleşmişse ve vergi borcunu ödemekte zorlanıyorsa ona adeta yeniden yapılandırma kanununun imkânlarını sunacağım.

Vergiyle ilgili yükümlülüklerini bütün imkânlara rağmen kullanmayanın da üzerine gideceğiz. İki tane arka arkaya yeniden yapılandırma kanunu çıkarttık mı? 36 ay taksit verdik mi? Faizleri düşürdük mü?

Bütün bu imkânlara rağmen yüz binlerce diyelim, motorlu taşıtlar vergisini ödemeyen vatandaşlar var. Gelir Vergisi’ni, Katma Değer Vergisi’ni yapılandırmayan vatandaşlar var.

Üzerine gideceğim, kimse kusura bakmasın. Yani burada devletin sağladığı bütün bu olağanüstü imkânlara rağmen adeta devlete meydan okurcasına yani ben bunu ödemiyorum diyenlerle ilgili şunu yapacağım:

Bakacağım, gerçekten zor durumdaysa gene gitmeyeceğim. Arkadaşlara söylediğimiz şudur: Ödeme imkânı yoksa bir şey yapmayın. Ama baktık durumu gayet güzel, tıkır tıkır araba alıyor, ev alıyor. Kusura bakmasın, üzerine gitmezsem vatandaş bana hesap sorar.”

Dron’a ÖTV gelebilir

- “ÖTV’yle (Özel Tüketim Vergisi) ilgili tabloların güncellenmesi talebi var. Akaryakıt, alkol ve tütün dışında diğer ürünlerin olduğu tabloyla ilgili öneriler var. Ekonomi Bakanlığı’yla bir miktar çalıştık, sivil toplum örgütlerinden öneriler de var. ÖTV’nin en önemli avantajı, kolay bir vergileme aracı. Çok az sayıda mükelleften tahsilat oranı yüzde 100’e yakın kaynak toplayabiliyorsunuz. Ben sadece ‘dron’lara mı ÖTV getirsek diye düşünüyorum. Dronlar artıyor, ÖTV yok, bu dronlar uçuyor havada, ÖTV gelebilir...”

- “2006’da Kurumlar Vergisi’ni yüzde 33’den yüzde 20’ye indirdik. Ama şimdi daha aşağı ülkeler var. Bence tartışmamız lazım. Mesela İrlanda’da yüzde 12. Ülkeler yatırım kapmak için dolaysız vergiyi aşağıya çekiyor, finansman açığını dolaylı vergilerle telafi etmeye çalışıyor.”

Vergi limite dayandı!

- “2017’de dolaylı vergilerde artış yok. Artık otomobil, tütün, alkollü içeceklerin vergilemesinde gerçekten oranlar çok yüksek seviyede. Yıllardır bunu en fazla artıran, bu işlerin içinde bir insan olarak ben bile bakıyorum artık bu oranlar gerçekten yüksek. Bizim daha fazla kayıtdışı ekonomiye odaklanmamız lazım. Vergi toplama faaliyetlerinin etkinliğinin artırılması lazım. Vergiye gönüllü uyumla ilgili destekleyici işler yapmamız lazım. Ama en önemlisi,
kamu harcamalarının kontrol altında tutulması.”

- “Bizim en büyük sorunumuz şu anda kayıt dışı ekonomi. Hem haksız rekabet oluşturuyor, hem ciddi anlamda adalete zarar veriyor, hem de ciddi anlamda oradan bir gelir var, biz onu alamıyoruz.”

1 Ocak’ta KDV kronometresi sıfırlanır mı?

- “Mevcut KDV (Katma Değer Vergisi) kanunumuz maalesef işletmeler üzerinde ciddi bir finansman yükü oluşturacak noktaya gelmiş. Biz bedavadan kaynak kullanıyoruz. Yani firmalar KDV ödüyor, bizden alacaklı, biz de böyle yan gelip yatıyoruz.

Herkesin KDV reformuyla ilgili görüşlerini topluyoruz. Bir ekibimiz İngiltere’de toplantılar yürütüyor. Çalışmalar belli bir noktaya gelince, temel çözümler ortaya çıkacak. 1 Ocak 2018’de bir milat kabul edip kronometreyi sıfırdan açabilecek bir sistem yapabilirsek vallahi çok güzel olur.”