Kumar Bağımlılığı

Amerikan Psikiyatri Derneği, patolojik kumarbazlığı, bir dürtü kontrol bozukluğu olarak sınıflar. Patolojik kumarbaz, kumar oynama güdüsüne hakim olamayan kişilere denir. Kumar oynama isteğinden doğan gerginlik o kadar fazladır ki, ancak kumar oynadıktan sonra kişi rahatlığa kavuşur.

Tanı ölçütleri başvuru el kitabına göre kumarbazlık, zihinsel bir bozukluktur çünkü kişi kumar karsısında kontrolü kaybeder, zamanla harcanan para artar, kişinin aklı daima kumar ile meşguldür ve bu kayıpların yol açtığı sonuçlar göz ardı edilir. Literatürde patolojik kumarbazlık, için kontrol edilemeyen, hayatin çeşitli alanlarında olumsuz sonuçlara yol açan davranışların altında yer alır.

Kumar bağımlılığı kişinin yaşamını büyük ölçüde etkiler. Kumar bağımlısı olan kişiler kişisel ve ekonomik problemler yaşarlar. Kumar bağımlılığı eğer kontrol edilmezse yasal suçlara sebep olabilir. Fazla kumar oynamak ve kumar bağımlısı olmak arasında ince bir çizgi vardır. Kumara bağımlı olan kişiler bunu problem olarak görmezler. İyileşmenin ilk adımı kişinin problemi olduğu kabul etmesidir. Genelde kumarbazlar dibe vurdukları zaman bu alışkanlığın bir problem olduğunu kabul ederler.

Patolojik kumarbazlığın belli semptomları vardır. Bu kritere uymak için aşağıda yer alan semptomların dört veya daha fazlasının 12 aylık bir süreç içerisinde yaşanıyor olması gerekmektedir:

• Aynı heyecanı yaşamak için gittikçe artan miktarlarda daha fazla kumar oynamak.

• Kumarı azaltmak veya bırakmak için başarısız girişimlerde bulunmak.

• Kumarı azaltmaya veya bırakmaya çalışırken gergin ve huzursuz hissetmek.

• Kumar ile ilgili yoğun düşüncelere sahip olmak (önceki kumar deneyimleri, gelecekteki kumar oynama fırsatları, tekrar kumar oynamak için para bulmaya çalışmak).

• Stresi azaltmak için kumar oynamak, üzüntü ve endişe duyguları.

• Önceki kayıpları örtmek için büyük miktarlar ile kumar oynamak.

• Kumara harcanan para ve zaman hakkında yalan söylemek.

• Kumar yüzünden isini, ilişkisini, eğitimini ve kariyer fırsatlarını kaçırmak.

• Kumar kayıpları yüzünden başkalarından borç almak.

Amerika ve Kanada’da yapılan çalışmalarda üniversite öğrencilerinin %42’sinin kumar oynadığı bulunmuştur. Öğrencilik yıllarında başlayan kumar oynama davranışı akademik performans düşüklüğü, is yaşamında ve ilişkilerde sıkıntılar olarak ilerleme göstermektedir.

Yapılan çalışmalarda patolojik ve risk taşıyan kumarbazlarda cinsiyet farklılıkları bulunmuştur. Erkekler, kadınlara göre daha fazla risk altındadır. Kumar problemi yasayan erkeklerin kumar oynamaya ergenlik yaslarında başladıkları saptanmıştır. Bulunan cinsiyet farklarından bir diğeri de erkeklerin daha çok strateji ve beceri gerektiren oyunları (kart oyunları, kumarhane oyunları gibi) tercih etmesi, kadınların ise loto, bingo gibi stratejik olmayan oyunlar tercih etmesidir.

Günümüz medyasında kumar, gerçekçi bir şekilde yansıtılmaz. Aksine, olumsuz sonuçları çok fazla gösterilmeden olumlu bir davranış olarak yansıtılır. Çocukların ve ergenlerin ailelerinden hediye olarak loto ve piyango biletleri almaları bu pozitif yansıtılmaya bir örnektir.

Kumar problemi yasayan kişilerin özelliklerini inceleyen bir çok çalışma yapılmıştır ve yapılmaya devam edilmektedir. Örneğin bazı çalışmalarda heyecan arama özelliği on plana çekmiştir. Kumarın olumlu duygularla eşleştirilmesi de, olumlu duygular içerisindeyken kumar oynama davranışının arttığını gösterir.

Costa ve McCrae’nin belirlediği beş faktörlü kişilik analizine göre kumarbazlık davranışı incelenmiştir. Kişilikte belirlenen beş faktör şunlardır: Nörotizm (endişe, öfke, depresyon, düşüncesizlik), Deneyime açıklık, Yumuşak başlılık, Öz denetim. Yapılan kişilik testlerinde patolojik kumarbazların nörotizm alanında çok yüksek puan aldıkları, fakat öz denetim alanında düşük puan aldıkları bulunmuştur. Ayni zamanda kendilerine odaklı yasayan, başkalarına şüpheyle yaklaşan insanlar da kumarbazlığa daha yatkındır. Patolojik kumarbazlık, kumar üzerine odaklanan düşünceler, ayni zamanda kişinin tamamen kendine odaklanarak kumarbazlığın doğurduğu olumsuz sonuçları göz ardı etmesinden oluşur. Kumarbazlığa yatkın olan kişilerde asosyallik özellikleri de saptanmıştır.

Patolojik kumarbazlarda genellikle alkol, uyuşturucu, depresyon ve endişe gibi probleme rastlanır. Bu kişiler çoğu zaman intiharı düşünürler ve bazıları intihara teşebbüs ederler. Patolojik kumarbazlığın tedavisi mümkündür ve ilk adim kişinin bu problemi kabul etmesiyle baslar.

• Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). NEO PI-R: Professional manual. Lutz, FL: Psychological Assessment Resources.
• J.B. et al. (2013). Personality factors associated with problem gambling behavior in university students. Journal of Gambling Issues.