Yin/Yang'ın gizemi

Yin/Yang'ın gizemi

Yin/Yang ibaresi mistisizmle ilgilenen, spiritüel bir arayış içinde olanların önüne mutlaka çıkar. Mistisizmin temellerinden birisi olarak kabul edilen, MÖ 14. yüzyıldan itibaren Yin/Yang prensibini temsilen kullanıldığı söylenen Tai Ji sembolünün ilk kullanım örneği MÖ 3. yüzyıla ait kemiklerin üzerinde kehanet amaçlı olarak görülmüş. Bu sembol ile popüler kültürde dövme olarak, yoga stüdyolarının duvarlarında, tuvalet girişlerinde dekoratif figür olarak da sıklıkla karşılaşırız.

Asırlardır gündemden düşmeyen, bir o kadar gizemini koruyan, bir çok mistik okul tarafında kullanılan, ustalara ilham olan Tai Ji sembolünün temsil ettiği Yin/Yang, düalizmi/iki zıt polariteyi öne süren temel prensiplerden birisi olarak biliniyor. Yin/Yang etkileşimi, polariteyi ve karşıt güçlerin bir diğeri olmadan var olmayacağını bizlere hatırlatır. Her zaman değişen bir dünyada yaşıyoruz. Değişim kaçınılmaz. Değişim sonsuz ve daimi. Mevsimler, yaşamdan ölüme titreşen bitkiler, insanlar ve diğer varlıklar tüm bu döngünün birer parçası. Bu bilgileri birçok yerde okuyoruz. Ancak, bir bilgiyi hücresel bazda hissetmek/hatırlamak yaşarken yaşamın ölümü de içinde barındırdığını derinden bilmek, yaşam ve ölümün ayrışmazlığını idrak etmek ise Yin/Yang‘ın gizemine açılan ilk kapıdır. Yaşam bitip ölüm başlamaz, yaşamın olduğu her yerde ölüm beraberinde kendisini gösterir. Ölümün olduğu her yerde yaşam olmak durumundadır. Yin/Yang dilin ayrıştırmaya, ötekileştirmeye çalıştığı kavramlara meydan okumadır. Dil, hayatın gerçekleri ve gizemi karşısında henüz yeterince ileriye gitmemiştir. Dil her şeyi belli etiketlerle bir birinden ayrıştırmaya çalışır. Yin/Yang bu ayrışmanın olamayacağının hatırlatıcısıdır. İnsana düşünmek, plan yapmak, iletişime geçmek gibi ileri bilişsel işlevleri kazandıran dilin hayatın zekâsı karşısında yetersizliğinin ve seçiciliğinin göstergesidir. Yin/Yang dil ile anlatılamayanı işaret eder.

İki temel enerji

Yin/Yang prensibi evrenin iki temel enerjisini kapsar. Yin; Siyah, ölüm, kış, soğuk, dişi, pasif, gece, ay gibi nitelikleri temsil ederken Yang; Beyaz, yaşam, yaz, sıcak, eril, aktif, gün, güneş gibi nitelikleri temsil eder. Yin/Yang’ın evrensel temsili olan Tai Ji sembolü bir daireden oluşur. Daire sonsuz hareket ve aktiviteyi temsil eder. Bu aktivitelerin ne başı ne de sonu bellidir. Dairenin içinde siyah olan alan (Yin) beyaz olan alan (Yang)’dan ’’S’’ şeklindeki eğri ile ayrılır. Bu eğri hiç bir şeyin mutlak olmadığının göstergesidir. Uzun bir aktiviteyi (Yang), durağanlık takip eder (Yin). Uzun bir dinginlik (Yin), her zaman hareketlilikle (Yin) sonuçlanır. Yazın sıcaklığı (beyaz) eninde sonunda yerini kışın soğukluğuna (siyah) bırakır. Yükselen bir dalga (Yang) mutlaka alçalacaktır (Yin). Yin ve Yang prensibine göre dişi olmadan eril olamaz, kötü olmadan iyi olamaz. ‘’S’’ eğrisi bu iki karşıt güç, iki prensip arasındaki uyumlu, tamamlayıcı ve destekleyici etkileşimin/diyalektin; bir şeyden bir başka şeye sonu gelmeyen geçişlerin/döngülerin yargısız göstergesidir. Bu iki karşıt güç arasındaki bütünselliği ve uyumlu diyalekti korumanın dengeli bir yaşamın temellerini oluşturduğu öne sürülür. Ötekini kapsayan yaklaşımı Yang bölümündeki küçük siyah daire ve Yin bölümündeki küçük beyaz daire temsil eder; karşıtlar devamlı birbirleri ile etkileşim içindedirler. Yin/Yang dengesini korumak derin bir duyarlılık gerektirir. Yin ve Yang’ın etkileşimi, kutuplaşması, birlikteliği Tao’dur. Tao yol demektir. Feng Shui gibi bir çok kadim öğreti bu prensipten yola çıkarak; Yin/Yang’ın etkileşiminin Chi (yaşam enerjisi) üzerindeki tesirine ışık tutarak yol gösterir.

Bir efsaneye göre Yin ve Yang evreni oluşturan kaosta ortaya çıkar. Elementler birbirleri ile kaynaştıkça Yin/Yang dünyanın merkezini oluşturur. Mükemmel bir denge ve uyum içinde varlıklarını sürdürürlerken Pangu isimli ilk insan dünyaya gelir. Akabinde ilk tanrılar olarak bilinen Fuxi, Nuwa ve Sheenong yaşam bulur. Bu mite göre Yin/Yang uyum içine dünyanın merkezinde varlığını devam ettirmektedir.

Kaos ve düzenin felsefesi

Yin/Yang; kaos ve düzenin felsefesi, kadın ve erkek ilişkilerindeki denge, itim-çekim/sıkışmak-genişlemek gibi kelime ve cümlelerle birlikte sıklıkla karşımıza çıkar. Yin içsel çekim gücü, Yang dışsal itim gücü; Yin soğukluğu ile kasılma, Yang sıcaklığı ile genişlemenin göstergesi olduğundan bu prensipler modern fizikle de ilişkilendirilir. Yin/Yang prensibi mistik okullarda içimizdeki dişi ve eril yönleri araştırmak içinde kullanılır. Buradaki öngörü her erkeğin içinde dişi, her kadının içinde eril enerjinin barındığıdır. Bireyler içlerinde barındırdıkları bu iki enerjiyi; bu enerjilerin kalitelerini tanımaya ve bu iki enerji arasındaki diyalektte/dansta ustalaşmaya davet edilirler. Bu dans insan olmak, kendine, düşüncelerine/bedenine/duygularına duyarlı olma sanatının ilk basamaklarıdır. C.G Jung, Yin ve Yang dansına ‘’ Kişi aydınlık figürler imgeleyerek değil, karanlığın bilincine vararak aydınlanabilir. Ancak bahsi geçen ikinci yöntem tatsızdır ve bu nedenle tercih edilmez.’’ cümlesi ile daha da kapsamlı bir boyut getirmiştir. Yin/Yang prensibindeki dengesizlikleri, ötekileştirmeleri ve izdüşümlerini toplumlarda, eğitim sistemlerinde, mekan dekorasyonlarında, sağlığımızda görebiliriz. Geleneksel Çin tıbbında sağlık konusundaki araştırmalar hala devam etmektedir. Bu yaklaşımları daha sonraki yazılarımda biraz daha açacağım.

Yin/Yang prensibinin daha çok Yang elementi ile özdeşleştiği söylenen Konfüçyüs şu sözleri dile getirir;

‘’Yin ve Yang, dişi ve eril, güçlü ve zayıf, katı ve hassas, cennet ve cehennem, ışık ve karanlık, gök gürültüsü ve şimşek, soğuk ve sıcak, iyi ve şeytan, karşıt güçlerin etkileşimi evreni oluşturur’’

Yin/Yang prensibinin daha çok Yin elementi ile özdeşleştiği söylenen Lao Tzu ise Tao Te Ching’de Yin/Yang’dan şöyle bahseder;

Yol biri doğurur

Bir, ikiyi.

İki, üçü.

Üç, on bin şeyi doğurur.

On bin şey

Yin’i sırtında taşır,

Yang’ı kollarında;

İkisinin arasında gidip gelen enerji

Uyumu yaratır.