'Blackface' destek değil cahilliktir!
Blackface ırkçılıktır! Amerikalı siyahi George Floyd’un Amerikan polisi tarafından acımasızca öldürülmesi sonucunda, ülke ve dünya genelinde ırkçılık karşıtı birçok protesto gerçekleştirilmeye başlandı. Öyle ki 50 eyalet ve 18 ülkeye sıçrayan bu protesto ve eylemler, tarihin en büyük insan hakları protestosu olarak kendini öne çıkarıyor.
Peki, ırkçılığa yapılan bu destek ve protestolar nasıl destekleniyor? Bir kesim #BlackLivesMatter başlığı altında, bir kısım #AllLivesMatter başlığı altında… Aslında bunu şu şekilde düşünebiliriz: Üst komşunuzun evi yanıyor ve siz komşunuza yardıma koşuyorsunuz. Ancak evi sağlam olan, hiçbir sorun yaşamayan alt komşunuz diyor ki: ‘’Peki ya benim evim?’’ Senin evinde bir sorun yok, evet. Sorun olan eve yardım için koşmam, senin evini değersizleştirmiyor. Bu neden ile ‘’Tüm yaşamlar önemlidir’’ sloganı yerine, protestolarda ‘’Siyahi yaşamlar önemlidir’’ sloganı kullanılıyor. Bunun sebebi, siyahi hayatların; beyaz hayatlardan daha değerli olduğu algısını yaratmak değil. Aksine, eşitliklerinin altını çizmek.
Protestoları desteklemek için her kesim farklı şekilde ilgi çekmeye çalışıyor. Örneğin bir grup TikTok uygulamasını ‘This is America’ şarkısı ile ele geçirmiş durumda ve şimdiye kadar polis şiddeti ile hayatını kaybeden siyahi vatandaşları anıyor. Bir kısım ‘influencer’ protestolarda en iyi fotoğrafa sahip olabilmek için Coachella Festivali kıyafetlerini, eyleme uyarlıyor.
Bir kısım ise ilginç bir şekilde yüzlerini siyaha boyayarak yani ‘Blackface’ olmaya karara vererek desteğini göstermek istemiş. Ancak bu durum oldukça komik ve üzücü…
Şimdi bu ‘Blackface’ akımı neymiş ona biraz bakalım…
Blackface akımı nedir?
‘Blackface’ genellikle biri kişinin (tipik olarak beyaz tenli) siyah bir kişiye benzemek için yüzlerini daha koyu boyadığı anlamına geliyor. Ancak bu sadece cildi farklı bir renkle boyamakla ilgili değil. Blackface, beyaz insanların eğlenmek için siyah insankları alay konusu ettiği ve ABD ve Avrupa genelinde olumsuz klişelerin tanıtıldığı bir uygulamadır.
Blackface’in ortaya çıktığı kesin tarih tam olarak bilinmemekle birlikte, köklerinin aslen Shakespeare’in Othello'suna dayandığı düşünülüyor. Avrupalı göçmenlerin, Amerika limanlarında sergiledikleri oyunlar ile beraber 18. Yüzyılda ortaya çıktığı tahmin ediliyor. Daha sonra blackface, Amerikan iç savaşı döneminde beyaz sanatçıların yüzlerini siyaha boyayarak Afro-Amerikan ‘rolleri’ oynaması ve onları insanlıktan çıkaran bazı hareketler sergileyerek tanıtarak küçük düşürmesi ile ABD’de de devam eden ırkçılığın bir destekçisi oldu.
Blackface gösterileri, özellikle iç savaş döneminde popülerlik açısından oldukça yükseldi. Siyah yüzlü beyaz sanatçılar; tembel, cahil, batıl inançlı, cinsel yönelimleri fazla veya korkak olmak üzere Afro-Amerikalılar hakkında bir dizi olumsuz klişeyi sürdüren rolleri oynadı. Bu tasvirler yanlış, incitici ve oldukça saldırgandı. Ancak birçok beyaz insan bunu kabul edilebilir bir eğlence şekli olarak gördü.
Blackface, ötekileştirmenin ta kendisiydi. Amacı; onlar için ‘’Beyazlıklarını doğrulamak’’ idi. Blackface rolleri; beyazlar için ‘Siyahiler ile alay edebilir ve onları insanlıktan çıkararak üstünlüğümüzü savunabiliriz’ demek ile aynı şeydi.
Toplum modernleştikçe ‘blackface’lerin tasvir edildiği yollar da modernleşti. Blackface, tiyatro
sahnelerinden film endüstrisine taşındı. Gişe rekorları kıran ‘Bir Ulusun Doğuşu’ filminde siyah yüzlü oyuncular, vicdansız ve tecavüzcü karakterleri canlandırdılar.
Irk ayrımcılığını ortadan kaldırmaya yönelik hareketler büyüdükçe, ‘blackface’ eğlencesi azalsa da günümüze kadar hala bir sorun olmasını engellemedi.
Oscar'da ırkçılık!
Öyle ki bu ırkçı akım 2012'de Oscar töreninde bile boy gösterdi. Blackface, Oscar’ın televizyon skeçlerinde ortaya çıktı. Hatta hala birçok kesim Cadılar Bayramı sırasında ünlü Afro-Amerikalıları canlandırmak için ‘blackface’ olmaya devam ediyor.
Kanada seçim kampanyasının ortasında Başbakan Justin Trudeau'nun ‘blackface’ görüntüleri gündeme damga vurmuştu. Başbakan daha sonra ‘’Yaptığım her gün ayrımcılık yaşayan insanları incitti. Bunu biliyorum ve bunun için tüm sorumluluğu üstleniyorum. Çok özür dilerim’’ açıklamasında bulunmuştu.
‘Blackface’ bir savunma, empati ya da eğlence aracı ya da biçimi değildir. ‘Blackface’ temsil ettiği şiddet, ayrımcılık ve siyah insanlarla açıkça alay etme geçmişi ile ırkçı hareketin görselleşmiş biçimidir.
