Baş boyun kanserleri erkekleri vuruyor

Didem Seymen - didem.seymen@milliyet.com.tr / Baş ve boyun kanserleri, başın ve boyunun belirli bölgelerindeki dokularda meydana gelen kanser türlerine verilen genel addır. Tüm kanser türlerinin yaklaşık yüzde 10'unu oluşturur. Dünyada en sık görülen türleri; ağız, ağız boşluğu, dudak, yutak, geniz ve gırtlak kanserleri iken, Türkiye’de en sık tiroit, gırtlak, dudak ve dil kanserleri görülüyor. Dünyada her yıl 55 bin civarında yeni vaka ortaya çıkmaktadır. Medicana International İstanbul Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Bölümü’nden Prof. Dr. Füsun Tokatlı, baş ve boyun kanserlerinin erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilen kanser türleri arasında yer aldığını söylerken, hastalık ve tedavi hakkında bilgiler verdi…

Tüm baş boyun kanserlerinin neredeyse dörtte üçü muayene sırasında tespit edilebilir Baş ve boyun kanserleri; ağız boşluğunu; dudaklar, yanakların iç kısmı, diş eti, damak, dil, ağız tabanı, burun derisi ve burun iç dokusunu, boğazın en üst kısmında görülen nazofarinks kanserlerini, sinüs olarak adlandırılan ve yüz kemikleri içinde yer alan hava boşlukları içinde gelişen paranazal sinüs kanserlerini, burnun gerisini boğaza bağlayan alanda orofarinks kanserlerini, boğazın biraz daha alt kesiminde hipofarinks kanserlerini ve onun da altındaki alanda gırtlak kanserlerini, kulak kepçesi ve dış kulak yolu kanserlerini ve tükürük bezleri kanserlerini kapsar.

Erkekler 5 kat daha riskli

Baş ve boyun kanserlerinin oluşumunda yaş, cinsiyet ve daha pek çok etken rol oynayabilir. Erkekler kadınlardan 4-5 kat daha risklidir ve 50 yaş üstünde daha sık karşılaşılır. Tiroit kanserlerinde genetik bozukluklar önemli rol oynarken; alkol ve tütün kullanımı (tütün çiğnenmesi veya sigara) özellikle ağız boşluğu, orofarinks, hipofarinks ve gırtlak olmak üzere baş-boyun kanserlerinin en önemli nedenleridir. Kanser gelişme riski, hem tütün ürünleri hem de alkol kullananlarda, bu ikisinden yalnızca birini kullananlara göre daha yüksektir. Baş-boyun kanserlerinin gelişmesinde diğer bir önemli etken HPV (Human Papilloma Virus) olup, bu virüs özellikle orofarinks kanserine yol açar. Diğer nedenler arasında da; beslenme, ağız hijyeninin bozuk olması, radyasyon maruziyeti ve EBV (Ebstein Barr Virus) enfeksiyonları sayılabilir. Dudak ve cilt kanserlerine neden olan etkenler arasında güneş ışığına maruz kalmak önemli yer tutar.

Önce teşhis sonra tedavi

Hekiminiz, tanının koyulabilmesi için şikayetler doğrultusunda muayenesini yapar. Bunlar ağız, burun, boğaz ve dili kontrol etmek için fiziki ve endoskopik muayenedir. Laboratuvarda incelenmesi için kan, idrar örnekleri alınır. Şüpheli bölgeden patolojik inceleme için parça alınır. Biyopsi, kanser türünün kesin tanısının konulabilmesi için en garanti yöntemdir. Tanı konulduktan sonra hastalığın evresini, yayılımını belirlemek amacıyla MR (manyetik rezonans), BT (Bilgisayarlı Tomografi), PET-BT (Pozitron Emisyon Tomografisi) gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulur.

Her hastanın tedavisi farklılık göstermekte olup, tedavi kararında hastalığın yeri, evresi, histolojik tipi, hastanın yaşı ve diğer sağlık sorunları gibi birden fazla faktör etkilidir. Yani kişiye özel bir tedavi planlaması yapılır. Baş boyun kanserinin tedavisinde ilk aşama kanserin evresini belirlemektir.

Multidisipliner tedavi yaklaşımı önemli

Multidisipliner bir çalışma gerektiren bu tedavilere karar verebilmek için kanser tanısı almış hastalar, tümör konseylerinde baş-boyun cerrahı (KBB uzmanı), radyasyon onkolojisi uzmanı, medikal onkoloji uzmanı, radyoloji uzmanı, patolog ve nükleer tıp uzmanı tarafından değerlendirilirler. Baş-boyun kanserlerinde genellikle ilk seçenek cerrahidir. Ancak nazofarinks (geniz) gibi bazı tümörlerde radyoterapi ve kemoterapi ilk seçenek olabilmektedir. Cerrahi tedavi; vücuttaki kanserli doku ya da organın çıkarılması için kullanılan bir yöntemdir. Ancak hasta örneğin gırtlak gibi bir uzvunu kaybedebilir ve bu da ses yitimi demektir. Bu hastalarda cerrahi yerine eşzamanlı radyoterapi ve kemoterapi tedavileri ile sesin korunması sağlanabilmektedir.

Ağızda iyileşmeyen yaralar varsa dikkat!

Baş boyun kanserleri şu şekilde belirti verebilir:

Baş ve boyunun herhangi bir kesiminde genellikle ağrısız ve gittikçe büyüyen şişlikler

Ağız içinde, dilde veya dudakta iyileşmeyen yaralar,

Çiğnemede ve yutkunmada güçlük,

Uzun süre devam eden ses kısıklığı veya seste değişiklik,

Nefes alma veya konuşma güçlüğü,

Burun tıkanıklığı,

Geçmeyen kulak ağrıları, kulak çınlaması veya işitme güçlüğü,

Yüz felci