Yeni yöntem: Piezo tüp bebek

GÖKALP ÖNER- Piezo elektriksel uyarı ile tüp bebek tedavisini ilk kez Tanaka isimli Japon bilim adamı azospermi erkeklerde öncü sperm olan yuvarlak spermin yumurta ile döllenmesinde kullanmış ve yüzde 8 civarında gebelik elde etmiştir. Son yıllarda ise özellikle yumurta rezervi az olan, tekrarlayan başarısız denemeleri olan, iyi kalitede beşinci gün blast embriyosu olmayan, 38 yaşından ileri kadınlarda yaş nedeniyle yumurta kalitesi iyi çıkmıyor ve yumurtalar döllenemiyorsa veya sperm sayısı az olan ve yumurtaların döllenemediği durumda sperm ile enjeksiyon önce Piezo ile yumurtalıklara uyarı verilerek yumurtanın zarı canlanır ve enerji aktarımı ile yumurtanın sperm ile dölleme kapasitesi arttırılabilir. 2024’te yayınlanan yeni bir makalede döllenmenin Piezo ile arttığı ve beşinci gün embriyosuna gittiği gösterilmiştir.

Kalsiyum Ionofor

Günümüz tüp bebek tedavisinde döllenme işlemi için en sık kullanılan kimyasal madde ise kalsiyum iyonofordur. Kalsiyum iyonofor, klasik tüp bebek tedavisi ya da tek başına mikro enjeksiyon tedavisi ile döllenme elde edilemeyen vakalarda döllenme elde etmek için kullanılmaktadır.

Kalsiyum iyonofor ile döllenme işleminde, öncelikle mikro enjeksiyon işlemi yapılır ve ardından yumurtalar kalsiyum iyonofor içinde birkaç dakika bekletilir. Bu işlemle sağlıklı bir döllenme ve dolayısıyla da sağlıklı embriyo elde edilmektedir.

Akıllı tüp bebek

Embriyo güvenlik kontrol sistemlerinde tüp bebekte yumurtası toplanan kadının eşinden alınan sperm ile laboratuvar ortamında çipler ile kontrol altındadır. Akıllı kısmı ise işaretlenen ve çiple takip edilen yumurtaların sperm ile döllenme zamanı ve inkübatörlere yerleşme süreleri bilgisayar ortamında takip edilir. Bu şekilde zamanında yapılan yumurta döllenmesi ile en iyi kalite embriyo oluşması sağlanır. Yoksa yumurtaların belli bir zamanı geçerse döllenme oranı düşer ve embriyo kalitesi azalır.

Termosafe mikroenjeksiyon

Yumurtanın sperm ile döllenmesi mikromanipulator dediğimiz özellikli mikroskoplar ile gerçekleştirilir. Bu manipülatörlerin ısısı ve ortam pH’ı anne rahmini taklit eden ve yumurtanın strese girmesini engelleyen termosafe mikromanipülatör bulunmaktadır. Bu şekilde yumurtanın döllenme oranı artarken 5. gün blastokist embriyoya gitme şansı yüzde 20 diğer manipülatörlere göre artmaktadır.

Embriyo detoks

Tüp bebekte yumurta ile sperm döllendikten sonra gebelik getirecek 5. gün embriyosu blastokist embriyoya gitmek çok önemlidir. Embriyolar eğer döllendikten 5. güne giderken anne rahmini taklit eden inkübatörlerde takip edilir. Yeni bir solüsyon ve cihaz ile embriyosu 5. güne gitmeyen durumlarda embriyo gelişim safhalarında embriyonun ürettiği toksinleri zararlı maddeleri embriyodan uzaklaştırıp 5. güne gitme şansını arttıran yönteme embriyo detoks denir. Özellikle embriyonun tutunması için ortamda olması gereken GM-CSF isimli özel maddeyi içeren bu solüsyon ile tutunma oranını arttırmaktadır.

Rahme çizik atılması veya embriyo yapıştırma yöntemi

Genetiği normal ve anne rahmi en iyi şekilde hazırlanmasına rağmen bazen anne rahmi embriyoyu yabancı cisim olarak görüp tutamaz. Bu durumlarda aslında ikinci transferi hemen ertesi ay yapıldığında anne rahmi embriyoyu tanıyıp bağışıklık hücreleri hafızasına aldığından tutunma oranı artmaktadır. Bazen ikinci denemede de embriyo tutunmaz. O durumlarda histeroskopik olarak rahme çizik atılabilir. Bu şekilde anne rahmine embriyonun tutunması için bir cep oluşturulur ve bu cepte embriyonun tutunması için özellikle maddeler salgılanır.

Embriyo yapıştırma veya glue ise tekrarlayan tüp bebek başarısızlıklarında, ileri kadın yaşında embriyonun etrafındaki eksik olan hyaluronik asitten zengin özellikli bir solüsyonda bekletildikten sonra embriyo transfer edilir.  Bu da embriyonun tutunma oranını arttırabilir.

Yapay zekadan da faydalanılıyor

Rahmin tutunma durumunu arttıran ARES, yapay zeka ile rahmin değerlendirilmesi. Bu yöntemde transfer günü rahim iç duvarı ultrason ve doppler kan akımı ile değerlendirilir, daha sonra yapay zeka rahim ile ilgili tutunma oranı verir. Eğer rahmin kanlanması ve tutunma oranı düşükse embriyolar dondurulur ve kanlanmasını ve yapısı düzeltildikten sonra embriyo transferine geçilir.