Tabi ki burada en önemli faktör kadın yaşıdır, çünkü yaşla beraber kadınlarda yumurtalık rezervi azalmaktadır. 35’in üzerindeki kadınlarda 6 ay, 40 yaş üstünde 3 ay düzenli ilişkiye rağmen gebe kalınamadıysa vakit kaybetmeden tedaviye başlanması gerekmektedir.
Kısırlık neden olur?
İnfertilite problemi olan bir çifti değerlendirirken mutlaka erkek ve kadın birlikte araştırılmalıdır. Çünkü infertilitenin %40 nedeni erkek, %40 nedeni kadın kaynaklıdır. %20’sinin ise nedeni bilinmemektedir (sebepsiz infertilite). Ancak ilk yapılacak test erkeğe ait spermlerin değerlendirilmesini sağlayan spermiogram testidir.
Kısırlık belirtileri nelerdir?
Gebe kalamayan bayanlarda aslında bakıldığında diğer normal kadınlardan çok farklı değildir. Özellikle çiftlerin %15’inde hiçbir neden bulunamaz. Ancak yapılan testler sonucunda düzenli adet gören bayanlarda da yumurtlama bozukluğu yada yumurtlamayı etkileyecek değişik patolojilerin olduğu görülür. Yine erkeklerde sperm sayılarında, hareketlerinde azalma yada anormal sperm sayısında artma ile giden spermiogram test bozuklukları ön plandadır.
Kadında kısırlık belirtileri nelerdir?
En önemli problem kadınlarda yumurtlama problemleridir. Bunların yanında tüplerden kaynaklanan yada rahimden kaynaklanan anormalliklerde gebeliğe engel olabilir. Kadına ait infertilite nedenlerinden en sık görülenler;
-Yumurta çatlamaması
-Azalmış yumurtalık rezervi
-Tüplerde tıkanıklık
-Rahim içinde polip, miyom, yapışıklık yada yapısal anormallikler mutlaka bu faktörlerin araştırılıp ekarte edilmesi gerekir.
Yumurtlama ile ilgili kısırlık testi nasıl yapılır?
Yumurtlamanın (ovulasyon) olup olmadığını anlamak için birçok yöntem olmakla birlikte en sık kullanılan beklenen adet tarihinden 1 hafta önce kanda progesteron hormonu düzeyine bakmaktır. Serum progesteron düzeyi 3 ng/ml’in üzerinde ise yumurtlamanın olduğunu düşünürüz.
Yumurtalık rezerv testlerinin her hastada bakılmasına gerek yoktur. Hasta yaşı 35’in üzerindeyse, adetleri düzensizliği varsa, tek yumurtalığı alındıysa veya yumurtalık ameliyatı geçirdiyse, ailede erken menopoz öyküsü varsa over rezervine bakmak uygun olur.
Kadında yumurtalık rezerv testleri nelerdir?
Bunun için birkaç yöntem vardır.
-Adetin 3. gününde kanda FSH, östradiol ölçümü
-Kanda AMH ölçümü (adetten bağımsız siklusun herhangi bir gününde yapılabilir)
-Ultrasonografide antral folikül sayımı
Ancak bu testlerin bozuk olması hiçbiri hastanın gebe kalamayacağı anlamına gelmez, sadece over rezervinin azaldığını ve gebelik şansının azaldığını gösterir.
Rahim ve tüplerin değerlendirilmesinde hangi testler kullanılır?
Rahim içi patolojilerin ve tüplerin değerlendirilmesinde ilaçlı rahim filmi ile yapılır. Histerosalpingografi (HSG) denilen rahim filmi ile rahim içindeki miyom, polip, yapışıklıklar yada yapısal anormallikler değerlendirilirken aynı zamanda tüplerdeki anormallikler ve tüplerden ilacın geçişi değerlendirilir. Adet bitiminde çekilen film esnasında eğer hasta isterse hafif anestezi de verilebilir.
Rahim içindeki patolojilerin çoğu transvajinal ultrasonografi ile tespit edilebilmektedir. Ancak bazı hastalarda ek olarak Salin infüzyon sonografi veya histeroskopi ile rahim içi polip, miyom ve yapışıklıklar tespit edilebilmektedir.
Erkekte kısırlık belirtileri nelerdir?
Erkeklerde ilk yapılacak test spermiogramdır. Test sonucunda sperm sayısının düşük olması, hareketlerinde azalma yada normal sperm sayısında azalma tesbit edilmesi erkekte infertilite problemini ortaya koyar. Erkeklerde geçirilen enfeksiyonlar (kabakulak orşit, vb), testis ameliyatları, varikosel, testis yaralanmaları, kronik hastalıklar, sigara ve diğer zararlı alışkanlıklar kısırlığa yol açabilir.
İnfertilite tedavisi nasıl yapılır?
Kısırlık tedavisi kadında yada erkekte tespit edilen probleme göre değişir. Kadında herhangi bir problem tespit edilmezse ve erkeğin spermlerinde hafif düşüklük var ise yumurtlama tedavisi veya yumurtlama tedavisiyle birlikte aşılama önerilir. Ciddi sperm sayı düşüklüklerinde yada ciddi normal sperm sayısı azalmalarında tüp bebek tedavisi öncelikle düşünülür. Erkekte bir problem tespit edilmez ve kadında yumurtlama problemi varsa yumurtlama tedavisi veya birlikte aşılama tedavisi uygulanır. Ciddi yumurtlama problemi yada yumurtalık rezervi düşüklüğü olanlarda tüp bebek tedavisi tercih edilir. Rahim ve tüplerle olan anormallikler cerrahi ile tedavi edilir. Ancak tüplerde ciddi tıkanıklık olan hastalarda cerrahi yerine tüp bebek uygulaması tercih edilebilir.
Doç. Dr. Aydın Köşüş
Kadın Hastalıkları ve Doğum / Üreme Endokrinolojisi ve İnfertilite
İnternet sitesi: http://www.aydinkosus.com/
Twitter: https://twitter.com/surgeonskopi
Facebook: https://www.facebook.com/jinekologankara/
Instagram: https://www.instagram.com/doc.dr.aydinkosus/?hl=tr
