Kanser kader değil!

Kanser kader değil!
Gelişen tedavi yöntemleriyle kanser ‘öldürücü’ sıfatından sıyrılıyor. Beslenme ve yaşam tarzına dikkat ederek, egzersiz ve sağlık kontrollerini ihmal etmeyerek kanserden korunmak mümkün
Kansere Teslim OLMAYIN - 1
AYŞEGÜL AYDOĞAN

Dünyada ölüm nedeni sıralamasında ikinci sırada yer alan kanser, artık ‘amansız hastalık’ olmaktan çıkıyor. Yaşam tarzı, beslenme tipi, egzersiz ve erken tarama yöntemleriyle önüne geçilebilen kanser, her geçen gün gelişen tedavi yöntemleri ve ilaçlarla, ‘öldürücü’ vasfını yitiriyor. İstatistikler, erken teşhis sayesinde 3 hastadan 2’sinin kurtulduğunu, hatta geç saptanan bazı kanser türlerinde bile umut olduğunu gösteriyor.
Uzmanlara göre bugün kanserden kurtulmak kadar ona yakalanmamakta elimizde... Hatta kalp, şeker ve benzeri kronik hastalıklar gibi, kanserle birlikte de uzun yaşamak olası.
İşte bu dizide kanserden korunmak için neler yapmanız gerektiğini bulacak, kanserle savaştan galip çıkanların öykülerini okuyacaksınız...

En yaygın düşman: Sigara
Kanserle ilgili en çok merak edilen soruları Metropolitan Florence Nightingale Hastanesi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Coşkun Tecimer’e yönelttik ve şu yanıtları aldık...

Kanser nasıl oluşur?
Hastalığın ortaya çıkma nedenlerinden biri, kişinin genetik yapısındaki değişimlerdir. Bunlar ya doğuştan ya da sonradan çevresel faktörlerin etkisiyle olur. Her insanın hücrelerinde genetik değişimler oluşabilir. Örneğin ailenizde akciğer kanseri varsa siz de potansiyel risk taşırsınız.

Kanserden korunmak mümkün mü?
Belli şartlarda evet. Erken teşhis ve spordan beslenmeye kadar uygulayacağınız yaşam tarzıyla kanserden korunmanız olası... Öncelikle tavsiyemiz bol bol meyve ve sebze tüketmeniz. Çünkü meyve ve sebzelerdeki karotenoid ve indol içeren maddeler kansere karşı çok etkili. Sigara içenlerde bile koruyucu etki yaratıyor. Amerikan Kanser Derneği’nin önerilerine göre; et tüketimini azaltın, fiziksel olarak aktif olun, kilo almayın. Her gün en az 30 dakika egzersiz yapın, alkolü mümkün olduğunca azaltın, aynı cins yiyecekleri sürekli yemek yerine mümkün olduğunca değişik türden besinleri tüketin.

İşte zararlı maddeler...
Çevresel faktörlerin kansere etkisi ne oranda?
Kansere neden olduğu kesin olarak kanıtlanmış en önemli ve en yaygın kullanılan madde sigara. Sigara başta akciğer kanseri, baş ve boyun tümörleri, yemek borusu, mesane, böbrek ve pankreas kanserine neden olur. Kanser için risk oluşturan diğer faktörler alkol, radyasyon, güneş ışığı, bazı hormonlar, ilaçlar ve enfeksiyonlar.

Güneşlenmenin etkisi var mı?
Sürekli olursa evet. Bu şekilde güneş ışınlarına maruz kalanlarda kötü gidişli cilt kanseri türü olan malin melanom ve diğerlerinin görülme olasılığı artar. Özellikle açık tenli kişilerde risk fazla.

Cep telefonu tehlikeli mi?
İki tür radyasyon var. Birincisi iyonize edici radyasyon, diğeri iyonize etmeyen radyasyon. İyonize ediciye örnek, atom bombasının patlaması sonucu ortaya çıkan nükleer reaktörlerin ürettiği ya da uranyum gibi radyoaktif maddelerin saldığı radyasyon. Kansere neden olanlar bunlar. Radyo dalgaları, düşük frekanslı elektrik ve manyetik alanlardan yansıyan ise iyonize etmeyen radyasyondur. Cep telefonları bu tür radyasyona örnektir. Şu ana kadarki bilgilerimize göre ‘kanser yapar’ diyemiyoruz. Ancak araştırmalar sürüyor.

Doğadaki hangi maddeler zararlı?
Arsenik, akciğer ve cilt kanserine yol açar. Asbest içeren maddeler de akciğer, akciğer zarı ve gırtlak kanserine. Benzen, kan kanseri, krom akciğer kanseri, kömür katranı deri kanseri, sülfürik asit burun ve gırtlak kanseri riskini arttırır. Ancak, kesinlikle yapar anlamına da gelmez. Örneğin asbest fabrikasında 20 yıl çalışan biri risk taşır. Ama asbestle kaplanan binadan birşey olmaz. Asbestin kristallerinin havada tüy gibi uçuşması lazım. Ya da su ve gıdalara bulaşıp yenip içilmesi gerekir ki kanser yapsın.

Mesleğe göre değişiyor...
Hangi virüs veya enfeksiyonlar kansere yol açıyor?
HIV (AIDS) en çok kanser yapan virüsler. Bunların bir kısmı uygun buldukları vücutta daha çok lenf kanserine yol açar. Hepatit B ve C virüslerini taşıyanlarda karaciğer kanseri, helikobakter pilori dediğimiz ülsere neden olan bakteri mide kanseri ve lenf kanseri riskini arttıyor.
Seks yoluyla geçen papilloma virüsü de rahim ağzı kanseri riskini arttırıyor.

Mesleklerle kanser arasında ilişki var mı?
Alüminyum sanayiinde ve çelik işinde çalışanlarda akciğer, ayakkabı imalatında ve mobilya üretiminde çalışanlarda burun, kauçuk endüstrisinde çalışanlarda mesane, tahta tozuna maruz kalanlarda boyun kanseri riski artar. Maske ve koruyucu giysi kullanmalı.

Cinsel hayatın önemi var mı?
Cinsel açıdan çok aktif olan kadınlarda rahim, vajina kanserleri çok oluyor. Tahriş olma ve hijyene dikkat etmeme sebepler arasında. Çok partnerli olanlarda rahim kanseri artar.

Sık check-up yaptırmak önemli mi?
Bazı kan tetkikleri ve tıbbi işlemlerle birçok kanserden şüphelenip erken yakalamak mümkün. Check-up ile kadınlarda meme, rahim ağzı, erkeklerde prostat ve her iki cinste kalın bağırsak ve rektum kanseri teşhis edilebilir.

Kanserden kurtulmak mümkün mü?
Halk arasında yanlış bir inanç var; kanserle ölüm eşdeğer tutuluyor. Bu değişmeli. Birçok kanser türünü kronik bir hastalık gibi düşünebiliriz. Nasıl kalp hastalığı ve şeker hastalığıyla birlikte yaşıyabiliyorsak kanserle birlikte yaşamak da olası. Bunun dışında günümüzdeki tedavi yöntemleriyle birçok kanser yenilebiliyor. İlerlemiş bazı kanserler bile tedaviyle tamamen iyileşebilir. Erkek yumurtalık, lenf, kan kanseri buna örnek. Değişik türde pek çok kanserden kurtulmuş çok hasta var.

Hastalığa karşı altın öğütler• Günde 5-8 porsiyon sebze veya meyve tüketin.
• Kırmızı et yerine tavuk, balık, kuru baklagiller yiyin.
• Çavdar, kepek, yulaf gibi lif zengini besinleri tercih edin.
• Yağsız beslenmeye özen gösterin.
• Kızartma yerine yemekleri haşlamayı veya buharda pişirmeyi tercih edin.
• Besinlerin tütsülenmesi, tuzlanması, nitrat/nitrit gibi kimyasal koruyucularla işlenmeleri kansere yol açan bazı maddeler oluşturur. Sucuk, salam, sosis, salamura et gibi yiyecekler fazla miktarda nitrit ve nitrat içerirler. Bu tür besinleri çok tüketenler koruyucu olarak yanında C vitamini almalı.
• Günde 2-3 bardak yağı azaltılmış süt icin veya süt ürünleriyle beslenin.
• Alkol almayın ya da azaltın.
• Sigara içmeyin, sigara içilen kapalı ortamlardan uzak durun.
• Güneş altında uzun süre durmaktan kaçının.
• Kimyasal koruyuculu hazır yiyecekler yerine doğal besinlerle beslenin.

‘Mormonlar’ daha az kanser oluyor çünkü... ABD’nin Utah eyaletinde Mormonlar adlı bir dini tarikat, bugüne kadar yüzlerce kanser araştırmasına konu oldu. Tarikatın üyeleri, doğal gıdalarla beslenen, tek eşliliğe bağlı insanlar... Ayrıca keyif veren maddelerden yani sigara, alkol, kahve ve çaydan da uzak duruyorlar. Yaşam tarzları sayesinde kanser, bu kabilede yüzde 50 daha az görülüyor.

Kanserin işaretleri
• Rahim ve makattan gelen normal olmayan kanama veya akıntı
• Memelerde ya da vücudun başka yerlerinde görülen şişlik ve sertlikler
• İyileşmeyen yaralar
• Ses kısıklığı ve sebepsiz öksürük
• Büyük ve küçük tuvalet yapmadaki değişiklikler
• Yutkunma ve hazım bozukluğu
• Ben ve siğillerin şekil değiştirmesi
(Bu işaretlerden birini 15 gün boyunca kendisinde hisseden kişi doktora başvurmalı)

‘Kanserle maç yaptım ve kazandım’Spor Yazarı Kazım Kanat, bağırsak kanserine yakalandı... O anda 1-0 yenikti ama maç bitmemişti... İnat etti ve kanseri yendi...
Spor Yazarı Kazım Kanat şimdi 51 yaşında... 2 yıl önce annesini götürdüğü hastanede kendi deyimiyle ‘tesadüfen’ öğrendi kanser olduğunu... Tetkiklerde bağırsak kanseri teşhisi konulan Kanat’ın doktora sorduğu ilk soru "Tek bir şey söyle, beni iyileştirebilir misin?" oldu. Doktoru, "İyileşeceksin, yeter ki moralini bozma" dedi... O da öyle yaptı. Kanat, hasta yatağında kendine, "Şimdilik 1-0 mağlupsun ama önünde zaman var. Asıl maçı kazanır, hatta şampiyon olursun" dedi ve kanseri yenme süreci başladı...

‘Hiç moralimi bozmadım’
Hastalığı süresince "İyileşsem de kanseri yendiğimi yazsam" diye düşündüğünü belirten Kanat, bu hastalıkla savaşını şöyle anlattı:
"Beni hayata bağlayan 3 şey var, ailem, gazetem ve Beşiktaş. Siirt-Beşiktaş maçına gitmiştim. Tribünde 20 bin seyirci vardı. Taraftar 8 dakika boyunca ‘Kazım Kanat sen bizim her şeyimizsin’ diye bağırdı. O anda onların sevgisi beni hayata bağladı.
Çocukluğumdan beri hastalık nedir bilmedim. ‘Kansersin’ dediklerinde durup kaldım ama iyileşmekten başka bir şey düşünmedim. Hastalığı yenmenin tek yolu var; yüksek moral. Eğer ‘bu iş bitti’ derseniz kansere o gün teslim olursunuz. Sabah akşam ‘kanser seni yeneceğim’ dedim. Savaştım, bir gün olsun moralimi bozmadım. Ameliyatıma şarkılar söyleyerek girdim. Hasta elbisesi hiç giymedim, hasta yatağımda sürekli notlar aldım iyileştiğimde yazayım diye. Yarın tekrarlasa da üstesinden gelebilirim..."

YARIN
• Kanserden korunmak için nasıl beslenmeli?
• Hangi besinler kanser savaşçısı, hangileri kanser yapıcı etkiye sahip?
• Yağların, protein ve karbonhidratların önemi nedir?
• Erzurum usulü çay içmenin riski ne?
• Vejeteryanlerin daha az kanser olduğu doğru mu?
• Akciğer ve meme kanseri belirtileri, kimler risk altında, ne yapılmalı?
• Izgara etteki risk neden kaynaklanıyor?
• İlaç gibi alınması gereken meyve hangisi




YAŞAM