Halk arasında sosyal olmayan insanlara antisosyal dendiğini duymuşsunuzdur. Bu yanlış bir kullanımdır. Sosyal olmayan bireyler için asosyal terimi kullanılırken bu durumun antisosyallik ile hiçbir ilgisi yoktur. Bu ayrımın beraberinde antisosyal bireyleri tanımaya başlayalım. Antisosyal bireyler hayatları boyunca sorumsuz davranışlar sergileme eğilimlidirler, kendilerinin ve diğerlerinin güvenliğini önemsemezler. Antisosyal bir birey genellikle başkalarının haklarını ihlal etme, aldatıcı davranma, saldırgan tutum sergileme ve sosyal kuralları çiğneme davranışlarında bulunabilmektedirler.
Antisosyal insanların özellikleri nelerdir?
Antisosyal insanlar başkalarına aldırış etmeme, toplum kurallarına uymama ile ifade edilen sorumsuz ve agresif eylemler biçiminde tanımlanabilir. Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireyler çoğunlukla ciddi suçlar işler ve bu işledikleri suçtan dolayı pişmanlık duymazlar. Antisosyal kişilik bozukluğu bireylerle olan ilişkide, düşünme şeklinde ve olayları değerlendirme biçiminde bozukluk olan kronik bir zihinsel hastalık olarak kabul edilmektedir. Antisosyal kişilik bozukluğu bir diğer adıyla “psikopat” biçiminde de isimlendirilebilir. Bu bireylerin yargı değerleri eksiktir bu sebeple yanlış ve doğru arasında sağlıklı bir ayrım yapamazlar. Sürekli bir biçimde başkalarının haklarını çiğneme ve başlarını belaya sokma eğiliminde olabilirler. Sıklıkla yalan söyler, zarar verici davranışlarda bulunur, alkol ve madde bağımlılıkları vardır. Genellikle dürtüsel davranan bu tipler başkalarının zararı mevzu olduğunda sadece kendi yararlarını düşünerek bir eylemde bulunurlar. Sergiledikleri eylemden dolayı pişmanlık duymazlar. Sürekli ve tutarlı bir ilişki kuramayan antisosyal bireyler ilişkiyi sürdürebilseler dahi bunu tehdit ile ya da fiziksel ve psikolojik şiddetle mümkün kılmaya çalışmaktadırlar.
Antisosyal “davranışlar” nedir?
Antisosyal davranışlar çocuğun psikolojik ve sosyal hayat içerisindeki durumunda tehlike barındıran davranışlardır. Bu patolojik davranışlar tedavi edilmesi gereken hastalığa dönüştüğünde antisosyal davranış bozukluğu adını alabilmektedir. Hırsızlık veya saldırganlık antisosyal davranışlara örnek verilebilir. Genellikle 15 yaşından sonra ortaya çıkan antisosyal kişilik bozukluğunun kurallara uyum sorunu olan çocuklarda ergenlikten sonra görülme olasılığı daha da artmaktadır. Çocuklarda dikkat eksiliği ve hiperaktivite sonraki yaş dönemlerinde antisosyal birey olmalarını kolaylaştırabilmektedir. Sadece bu nedenlerden oluştuğunu belirtmek çok da doğru olmasa da hastalığın nedenleri arasında genetik ve çevre faktörü de büyük oranda etkilidir.
Diğerlerine ve her şeye karşı güç sağlama ve bu gücü korumaya yönelik ihtiyaçları olan bireylerin toplumda başarılı olabilecekleri hatta bu başarılarının da takdir edileceği unutulmamalıdır. Bu bozukluğa sahip her birey yasaları çiğnemez ya da madde kullanmaz. Bu bozukluğun belirleyici unsuru davranışlardır. Dolayısıyla henüz belirlenememiş ve işlerinde üst düzey konumlarda bulunan birçok insanın varlığı yadsınamaz. Bulundukları konumları, manipüle etme becerileri, başarıları yüksek olan bireyler kurumlarda üst düzeylere gelebilirler. Başkalarının duygularına değer vermemeleri ve vicdansız davranmaları gibi durumları başarılarının ve konumlarının altında saklı kalabilmektedir.
Peki, antisosyal kişilik bozukluğuna sahip bireylerin tedavileri nasıldır?
Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylerin tedavileri zordur. Psikoterapi yaklaşımlarımdan bazıları bu kişilik bozukluğunun daha kontrollü olmalarını sağlayabilmektedirler. Fakat bu bozukluğa sahip bireyler herhangi bir zorlanma olmadan kendi başlarına tedaviye gelmezler. Kendilerinde bir sorun görmeyen bu kişiler özellikle maddi güç elde etmişken güç ihtiyaçlarını kendi ruhsal problemlerine rağmen sağladıklarından dolayı tedavi arayışına da girmeyeceklerdir. Bu tanıya sahip olan bireylerin çocuklukları incelendiğinde ciddi bir biçimde duygusal ve fiziksel şiddet görmüş oldukları devamında duygusal ihmale uğradıkları görülmüştür. Sıklıkla babanın yokluğu ya da varlığındaki şiddete maruz kalmış çocuklarda ileriki yaşlarında güç elde etme ihtiyacı olduğu görülmektedir.
Antisosyal kişilik bozukluğu ya da özellikleri olan kişilerin özellikleri nelerdir?
Antisosyal kişilik bozukluğu ya da özellikleri olan kişilerde; vicdan eksikliği, vicdan yokluğu, yasaları sürekli çiğneme eğilimi, yaygın bir biçimde yalan söyleme ve aşağılama davranışı, fiziksel agresiflik (küfürlü konuşma, güçlü ve sert görünme ihtiyacı), iş ve aile ortamında sürekli bir biçimde sorumsuzluk davranışları görülmektedir. Özellikle bu bireyleri diğerlerinin öz benlikleri ve öz güvenleri pek ilgilendirmez. Vicdan azabı yaşamadıklarından dolayı şiddet davranışları nedeniyle karşısında bulunan bireyin düştüğü durumu pek umursamazlar. Bu kişiler başkalarına yardım ediyorsa burada vicdani bir rahatsızlık hissettiklerinden değil güçlü hissetmek adına yaptıkları söylenebilir. Şiddet içeren davranışları tekrarlayan bu bireyler yaşanan olumsuzluklardan ve ödenen bedellerden bir çıkarım yapıp öğrenmezler. Öfkelerini yaşama ve diğerlerine zarar verme fiziksel şiddet ya da duygusal şiddet (mobbing) biçiminde görülebilir.
Psikolog Dilek Memnun
www.instagram.com/psikolog.dilekmemnun
