28.11.2015 - 02:30 | Son Güncellenme:
İlker Sezer
Türkiye’nin hava sahasını ihlal ettiği gerekçesi ile Rusya’nın Su-24 tipi uçağını düşürmesinin ardından iki ülke arasında kriz patlak verdi. Rus uçakları, bu yıl Türk sınırlarını üç kez ihlal etti. Ancak Rusya’nın hava sahası ihlalleri, Türkiye’ye özgü değil. Son iki yılda, Rusya’nın özellikle NATO sınırlarına yönelik tehlikeli yakınlaşmaları ve hava sahası ihlalleri, Soğuk Savaş sonrası dönemle kıyaslandığında rekor seviyeye ulaşmış durumda. Ukrayna krizinin ardından Moskova’nın, ihlalleri Soğuk Savaş dönemindekine benzer şekilde ‘siyasi ve askeri taktik’ olarak kullanmaya başladığı düşünülüyor.
Bu yıl 300 kez engelledi
NATO’nun açıkladığı rakamlara göre, NATO üyesi ülkeler, sınırına yaklaşan Rus uçaklarını 2014 yılında tam 400 kez engelledi. Bu ihlallerin 150’si Baltık bölgesinde gerçekleşti. Bu sayı, 2013 rakamlarıyla karşılaştırıldığında 3 kat daha yüksek. 2015’in ilk 8 ayında ise NATO jetleri sınıra yaklaşan uçakları durdurmak için 300 kez havalandı. Bu uçakların büyük çoğunluğunu Rus jetleri oluştururken, sınıra yaklaşan Rus uçağı sayısının Soğuk Savaş’ın sona ermesinin ardından en yüksek düzeye çıktığı ifade edildi.
Rus jetleri, NATO ülkelerinin hava sahasına sık sık yaklaşsa da, çoğu olayda sınır ihlali yapmıyor. 2014’te 10 kez NATO ülkelerinin sınırı içine giren Rus uçakları, 2015 yılında NATO üyesi Türkiye’nin sınırını 3 kez ihlal etti; NATO üyesi olmayan Finlandiya hava sahasında da yaklaşık 1 dakika boyunca kaldı. Rusya, eski Sovyet ülkeleri olan NATO üyeleri Estonya, Letonya ve Litvanya hava sahalarına yoğun ihlal ya da yaklaşmalar da bulunuyor. Rusya’nın son yıllardaki hava sahası ihlalleri şöyle:
- 2006 ile 2013 yılları arasında NATO ülkesi Estonya’nın hava sahasını sadece 7 kez ihlal eden Rusya, 2014 yılında ise bu ülkenin sınırını 8 kez ihlal etti. Ruslar, Estonya’ya bağlı Vaindloo adasının üzerinde 6 kez sınır ihlali yaptı. Estonya’ya bağlı diğer adalarda da iki sınır ihlali yapıldı.
- ABD merkezli uluslararası ilişkiler dergisi World Affairs’in rakamlarına göre, Rusya 2014 yılında Letonya’nın hava sahasına 180 kez, Litvanya’nın hava sahasına ise 150 kez yaklaştı.
- NATO üyesi olmayan Finlandiya’nın hava sahası, Rusya tarafından bu yıl 6 kez ihlal edildi. Rusya’nın yakın zamandaki hava sahası ihlalleri Türkiye’de yaşanan duruma benzer yönlere sahip. 26 Temmuz 2015 tarihinde açıklama yapan Finlandiya Sınır Koruma kurumu, Rusya’nın Finlandiya hava sahasını yaklaşık bir dakika boyunca ihlal ettiğini belirtti. Finlandiyalı yetkililerin Rus uçağının sınırdan uzaklaşması yönünde uyardığında ise Rus pilotunun bu çağrıya yanıt vermediği açıklanmıştı. Finlandiya sınırının 1.15 kilometre kadar içine giren Rus uçağı 53 saniye boyunca sınırın içinde uçmuş. Türk sınırını ihlal eden Rus pilotun da Türk askeri yetkililerin yaptığı uyarıya yanıt vermediği öne sürülmüştü.
- Rus jetleri, Mart 2014 tarihinde NATO üyesi Norveç’in hava sahasına girdi.
- Nisan 2014’te Rus uçağı NATO üyesi Polonya’nın hava sahasına girdi.