Son dakika... Erdoğan teklif etti, İdlib'de tüm taraflara 'silah bırakma' çağrısı geldi

Dünya'nın gözü, İran'ın başkenti Tahran'daki Suriye zirvesine kilitlendi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya lideri Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, üçlü zirvede bir araya geldi. Liderlerin zirve açıklamaları ve ortak basın toplantısını, televizyonlar canlı yayınladı.

Erdoğan, Putin ve Ruhani, zirve sonrası basın toplantısı düzenledi.

Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, İranlı şair Sadi Şirazi'nin "Eğer sen başka insanların ızdırabından gamlanıp kederlenmiyorsan, sana Ademoğlu demek yakışmaz" mısralarıyla konuşmasına başladı.

Erdğan, "Amaç insani drama son vermektir. Yaklaşık sekiz yıldır devam eden bir ihtilafın bir günde çözülmesini beklemek, elbette mümkün değildir. Yangını seyretmek yerine söndürmenin yollarını arıyoruz. Biz elimizi taşımızın altına koyuyoruz" dedi.

Erdoğan, "İdlib bölgesine saldırıların sahada durumu daha da kötüleştireceğini ifade ettik. Türkiye olarak, İdlib'de 12 gözlem noktamız bulunuyoruz. Sahadaki sükunet için önemli bir sorumluluk üstlendik. İdlib'in mevcut statüsünün korunması, hayati önem taşıyor. İdlib, tüm Suriye'nin küçük bir modeli konumundadır. Yanlış adımlar her yerde hissedilir. İdlib'e saldırılar, siyasi süreci çökme noktasına getirir. İdlib meselesi, Astana ruhuna sadık kalınarak çözülmeli" ifadesini kullandı.

Cumhurbaşkanı, bir gazetecinin muhtemel bir göç dalgasını sorması üzerine, "İdlib halkının kaçacağı yer Türkiye. Bizim önceliğimiz göçü önlemektir. Türkiye, şu an 3,5 milyon sığınmacıyı ağırlıyor. İdlib'in nüfusu 3,5 milyon. 3,5 milyon Suriyeliye daha ev sahipliğine gücümüz yetmez. Suriye halkı adil bir seçim bekliyor" yanıtını verdi.

PUTİN: ERDOĞAN'IN TEKLİFİYLE SİLAH BIRAKMA ÇAĞRISINDA BULUNDUK

İran lideri Ruhani, "Amerika kanunsuz işler yapıyor. Suriye'ye dış askeri müdahale sorunları artırır. İdlib, çok hassas bir konu. Sivillerin zarar görmemesi için tedbir almalıyız. Teröristleri silahlarını bırakmaları için teşvik etmeliyiz" dedi.

Rusya Devlet Başkanı Putin, "Ortak bildiriyi kabul ettik. Suriye'de çözüm için Astana formatını kullanacağız. Türkiye Cumhurbaşkanı'nın teklifiyle, tüm taraflara silahları bırakmalarını teklif ettik. Önceliğimiz Suriye'yi terörizmden tamamen temizlemektir. Terörle mücadeleye artık Suriyeli muhalif gruplar da katılmaya başlıyor" diye konuştu.

Putin, bir gazetecinin sorusu üzerine "Barış çağrımız İdlib'de de işitilecek. Teröristler sivilleri kalkan olarak kullanıyor" yanıtını verdi.

ERDOĞAN'DAN ATEŞKES VURGUSU

Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirvenin açılışında "Zirveden çıkacak sonuçlar tüm dünya tarafından sabırsızlıkla bekleniyor. Alacağımız kararlarla beklentileri boşa çıkarmayacağıza inanıyorum" ifadesini kullandı.

Erdoğan şöyle devam etti:

"Sürecin şu an için çok riskli bir noktaya geldiğini düşünüyoruz.

Bu bölgenin ve ülkemizin sağladığı örtülü güvencenin, kendi halkına yönelik katliamları hala hafızalarımızda olan Esed rejiminin insafına bırakılmasına rıza gösteremeyiz.

İdlib'e yapılacak saldırı, katliamla, felaketle sonuçlanacaktır. İdlib'in kan gölüne dönmesini asla istemiyoruz. Siz dostlarımızdan da bu çabalarımızda bize destek olmanızı bekliyoruz.

İdlib gibi her şeyin iç içe olduğu bir yerde teröristlere karşı etkili mücadelede, zaman ve sabır gerektiren farklı yöntemlere ihtiyaç var. İdlib'de ortak kaygılarımızı dikkate alan makul bir çıkış yolu bulmalıyız.

Astana ruhunun özünde asgari müştereklerde buluşma iradesi göstermemiz vardır. Bu asgari müşterekler ise Suriye'nin siyasi birliğinin sağlanması, toprak bütünlüğünün korunması ve ihtilafa barışçıl bir siyasi çözüm bulunmasıdır.

Türkiye, mülteci ağırlama kapasitesini doldurmuştur. Milyonlarca insan Türkiye sınırına dayanacaktır. Rus ve İranlı dostlarımızın İdlib'deki bazı terörist oluşumlardan duyduğu kaygıları anlıyoruz, en az sizin kadar biz de kaygı duyuyoruz.

Fırat'ın doğusunda arzu etmediğimiz gelişmeler yaşanıyor. ABD'nin 20 bine yakın TIR'ı bölgeye gönderdi. Suriye rejimi de teröristlere göz yumuyor.

YD/YPG dahil Suriye'den kaynaklanan terörün her türlüsüne ve Suriye'nin toprak bütünlüğüne kasteden girişimlere ortak tavır almalıyız.

Türkiye, özellikle Suriye'nin siyasi, coğrafi ve sosyal bütünlüğü gerçek anlamda sağlanana kadar bölgedeki varlığını korumakta kararlıdır.

İdlib'de ateşkese adım atılmalı. Bir ateşkese adım atılmasında büyük fayda var.

Burada bir ateşkes ilanı yapabilirsek, zirvenin en önemli adımlarından biri bu olacak ve sivilleri ciddi manada huzurlu kılacak, rahatlatacak. Anayasa ile ilgili çalışmalar da hız kazandığı takdirde Suriye halkı genel itibarıyla beklentilerine doğru gidildiğini görmüş olacaktır.

Bildiride ateşkes ifadesi olursa, daha isabetli olacaktır."

RUHANİ: ABD SURİYE'Yİ DERHAL TERK ETSİN

"Terörizmle mücadele sürecek, biz barış için savaşıyoruz" diyen İran Cumhurbaşkanı Ruhani ise, ABD'den derhal Suriye'yi terk etmesini istedi.

Washington yönetimini 'işgalci' olarak tanımlayan Ruhani, "İlk ve son rol Suriye milletinindir. İdlib'deki çatışmalar sivillere zarar vermemeli, İdlib'de terörizmle mücadele terör bitene kadar sürmeli. Suriye'nin toprak bütünlüğü çok önemli" ifadesini kullandı.

Ruhani, Türkiye ve Rusya'ya ABD'yi Suriye'nin kuzeyinden çıkarmayı teklif etti: "ABD'yi Fırat'ın doğusundan çıkmaya zorlayalım."

PUTİN: YÜZDE 90 KONTROL ALTINDA

Ruhani'den sonra söz alan Putin, "Suriye'nin yüzed 90'ı kontrol altında. Birleşmiş Milletler'de anayasa komitesi oluşturulacak. İdlib'de çok fazla sivil var" diye konuştu.

ZİRVE ÖNCESİ İKİLİ GÖRÜŞMELER

Bu sabah Tahran'a giden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, zirve öncesinde ikili görüşmeler yaptı.

Erdoğan'ın İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'yle randevusu 45 dakika sürdü. Görüşme öncesinde basına açık bölümde konuşan Başkan Erdoğan, sözlerine besmeleyle başladı. Erdoğan, "Bugün gerçekten çok önemli ve anlamlı bir gün. Günlerden de cuma. Soçi ve Ankara'dan sonra Tahran'da önemli bir görüşmeyi gerçekleştireceğiz" dedi.

Hasan Ruhani ise, Erdoğan'ı ağırlamaktan memnuniyet duyduğunu söyledi: "Bugün üç ülke olarak bölgesel sorunları çözmek üzere üçüncü zirve toplantımızı yapıyoruz. Bu görüşme, iki ülke meselelerini konuşmak ve müzakere etmek için de bir fırsattır. Tahran'a tekrar hoş geldiniz. Bu yolculuğunuzun iki ülke ve iki millet için hayırlı ve bereketli olmasını temenni ediyorum."

İki liderin basına kapalı baş başa görüşmesi sürerken, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da İranlı mevkidaşı Cevad Zarif ile buluştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha sonra Rusya lideri Vladimir Putin'le bir araya geldi.

Liderler, görüşme öncesi basın mensuplarına tokalaşarak poz verdi. Görüşmenin başında Erdoğan ve Putin'in samimi sohbeti ve gülüşmeleri dikkati çekti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın görüşmenin yapıldığı salonda Putin'i beklerken, Kremlin Dış Politika Danışmanı Uşakov ile sohbet etti. Aynı anda Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'nın da Rus meslektaşı Lavrov 'la sohbet ettiği gözlendi.

Türkiye, Rusya ve İran liderleri, dakikalar sonra kritik zirvede bir araya gelecek.

Başkan Erdoğan'a İran seyahatinde Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, MİT Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın eşlik ediyor.

İç savaşın sona ermesi için Astana sürecini başlatan Türkiye, Rusya ve İran, Suriye'nin dört ayrı noktasında çatışmasızlık bölgesi ilan etmişti. Beşar Esad'ın Şam rejimi ve destekçileri, muhailflerin elindeki son vilayet olan İdlib'e hafta başından bu yana saldırılar düzenliyor. Türkiye, Batılı ülkeler ve BM ise, yaklaşık dört milyon kişinin sıkıştığı İdlib'e bir askeri harekatın felakete yol açacağı uyarısını yapıyor.