Turizm, Kuzey’in buzlarını çözdü

Dünyada nükleer silaha sahip 10 ülkeden biri olan Kuzey Kore her zaman nükleer denemeleri, halkına zalimce davranışlarıya gündem oldu. Daha bu yılın başında kıtalar arası balistik füze deneyen Pyonyang yönetimi, ‘Artık ABD de hedefimizde’ açıklamasıyla tüm dünyanın yüreğini ağzına getirmiş, medyada nükleer savaş senaryoları peşi sıra dizilmeye başlanmıştı. Ancak her şeyi pazarlık usulü yapabileceğine bizzat tanık olduğumuz ABD Başkanı Donald Trump “haydut devlet” dediği Kuzey Kore’yi daha ileri giderse yok edeceğini söylemesine rağmen Şubat ayında Kuzey ve Güney Kore Kış Olimpiyatlarında yakınlaşınca hemen çark etti. Kim Jong-un’a methiyeler düzüp kendisiyle görüşmek istediğini ilan etti. Trump ve Kim Jong-un görüşmesi için büyük gün 12 Haziran. Bu görüşmeden dünyanın en büyük anlaşmasının çıkacağını söyleyen Trump bu hamleyle Çin’e gol atmak ve koltuğunu sağlamlaştırmak istiyor. Ancak Çin de boş durmuyor. İlk yurt dışı seyahatini Pekin’e yapan Kim Jong-un trump görüşmesi öncesinde Güney Kore lideri Moon Jae-in ile ateşkes köyü Panmunjom’da buluştu.

Fikriye Bulunmaz tiyatrocu eşi Hüseyin Hilmi Bulunmaz ile gittiği Kore ziyaretinde genelde haşlama ve buğulama sebze, balık ve kırmızı et yediklerini dile getirdi.

Tüm bu gelişmeler yaşanırken, bir grup Türk turist kafilesi, Kuzey Kore’ye turistik bir ziyaret gerçekleştirdi. Türk turist kafilesinde bulunan yüksek mimar Fikriye Bulunmaz, tam da Kim İl-Sung’un doğum gününde Kuzey Kore’de yaşadıklarını, gördüklerini, yediklerini Milliyet’e anlattı. Gezi boyunca olumsuz hiçbir şeyle karşılaşmadığını dile getiren Bulunmaz, “Kuzey Kore turizme, dışa açılmaya hazır. Güneyle de birleşmeyi çok istiyorlar” dedi. İşte bir mimarın gözünden Kuzey Kore...

‘YÜZLERİNE ÇOK BAKTIM, MUTLULAR’

1- Kuzey Kore’ye gitmeye nasıl karar verdiniz?

Kuzey Kore’de yaşamı yerinde görmek istedim, sosyal medyadan ‘Dünya Değişmeden’ tur şirketinin Coşkun Aral’ın da katılacağı ve rehberinin de Tulga Ozan olduğunu görünce gezinin tam zamanı olduğunu düşündüm.

2- Seyahat için birisinden yardım aldınız mı? Vize istiyor mu? Nasıl alıyorsunuz?

Vize isteniyor. Türkiye’de Kuzey Kore elçiliği yok, tur şirketi vizeleri Bulgaristan’daki Kuzey Kore elçiliğinden aldı.

3- Türkiye’den Kuzey Kore’ye nasıl gittiniz?

Kuzey Kore’ye Çin-Pekin üzerinden gittik. Pekin’de iki gece konakladık, Çin Seddi, Tiananmen Meydanı ve Yasak Şehir gezisi yaptık. Sonra Air Koryo havayolları ile Pyongyang’a uçtuk.

Kim Jong-Un’un dedesi Kim İl-Sung’un doğum gününde geleneksel kıyafetlerini giyen Kuzey Koreliler, akın akın kent merkezinde bulunan bu heykellere gidip çiçek bırakarak saygı duruşunda bulunuyor.

4- Ülkeye girerken neler hissettiniz, bir sıkıntı yaşadınız mı?

Bilinmeyene giderken heyecanlıydım. Uçaktan inince polislerin sayıca fazlalığını gördük. Rehberimiz fotoğraf çekmeme konusunda uyarmıştı. Pasaport kontrolünde en çok kitapları sordular. Elektronik eşyalara da baktılar ama kitapları ayrı bir bölmede kayıt altına aldılar.

5- Kaç gün kaldınız, kaç şehir dolaştınız?

Kuzey Kore’de 6 gün kaldık. Pyongyang, Sariwon ve Kaesong şehirlerini gezdik. Savaştan sonra silahsızlaştırılan bölgede bulunan Panmunjom köyünü gezdik. Metroya binerek Kuzey Kore halkı ile yolculuk yaptık.

6- Halk ile irtibat kurdunuz mu?

Havaalanından iki rehber ve bir şöförle çıktık, kaldığımız altı gün boyunca da hep beraberdik. Gezdiğimiz yerlerde halkla küçük sohbetler ve selamlaşmalar oldu.

7- Siyasi baskı, takip, izlenme vb. gibi şeylere maruz kaldınız mu?

Devletin organize ettiği program ile gezmek zorundasınız ve bunun dışında bir şey yapılamıyor. Rehberler dışında izlenme olmadı.

8- Konaklama nasıldı? otel... odalar...?

Turizm açısından oldukça gelişmiş. Nehrin ortasında bir ada üzerine kurulmuş ve terasında döner restorantı olan 46 katlı Yanggakdo otelinde kaldık. Odalar temiz ve düzenliydi. Otelde euro geçiyor. Ama rehbersiz otelden çıkmak mümkün değil.

İşçi devriminin simgesi orak çekiçe Kuzey Koreliler eğitimi simgeleyen bir sembol eklemişler. Devrimin eksik yanının eğitim olduğuna inanıyorlar.

9- İnsanları nasıl?

Yüzlerine çok baktım mutsuz bir insan yoktu. Hep gülümseyerek konuşuyorlar ve dans ediyorlardı. Halkın içine de girdik, çok az İngilizce biliyorlar ama konuşabiliyorsun. Bizim elimizdeki teknolojik cihazlara giyimimize kuşamımıza özlem dolu bir bakış görmedim.

10- Gidecekler için tavsiyeniz var mı?

İklim bizim ülkemize yakın. Kahvaltı için peynir olmazsa olmaz diyenler yanlarına alsınlar. Kuzey Kore’de Türk telefon hatları çalışmıyor. İnternet de yok. Otel santralinden numara bağlatarak konuşabiliyornusuz. Ama rehberlerin akıllı telefonları var ve kendi ülkelerine ait bir internet ağı kullanıyorlar.

11- Kuzey Kore ekonomik olarak nasıl bir memleket? Turistler için ucuz bir yer mi?

Çok ucuz bir yer değil, en küçük magnet 2-3 eurodan başlıyor. Marketlerde Kuzey Kore para birimi von geçiyor. Büyük marketlerde her şeyi bulmak mümkün. 20 euro verip 160 bin von aldık. Çok şey alınabilir gibi geliyor ama bir şişe zeytinyağı 80 bin vondu.

Tur boyunca iki rehberin eşlik ettiği Türk kafilesi sınırdaki ateşkes köyü Panmunjom’a da gitti.

Ryugyong Hotel

Yapımı yılan hikâyesine dönen ve Kuzey Kore’de yoksulluğun, sefaletin sembolü Ryugyong Hoteli de tamamlanmış. 1987’de ilk kazma vurulan 105 katlı otelin inşattı 1992’de SSCB’nin yıkılmasıyla durdu. Yıllarca tek çivi çakılmayan otelde çalışmalar 2008’de yine başladı. 2011’de dış kısmı biten 330 metrelik otelin açılışı defalarca ertelendi. 750 milyon dolara mal olan otel 2019’da açılacak.

Mıntıka temizliği

Kuzey Kore’de her yer ter temiz. Tıpkı askeriyede olduğu gibi birtakım insanların ot toplayarak mıntıka temizliği yaplamalarına şahit oldum. Yollarda tek tük otomobil ve otobüs görüyorsunuz. Normal vatandaşların otomobil alması yasak. Sadace devletin verdikleri kullanabiliyor. Ama yine de caddelerde trafik ışıkları var.

KÜTÜPHANE

Milli kütüphaneyi günde 4 bin kişi ziyaret ediyor. İçeride 30 milyon kitap var. Okul gibi, kütüphanede hocalar var. Araştırmada tıkandığınızda sizi yönlendiriyorlar.

MİMARİ

Pyongyang çok çağdaş. Soyvet döneminde yapılan binalar da var. Ülkede zorunlu eğitim 12 yıl. Okuma yazma oranı yüzde 100. Öğretmen ve eğitime çok önem veriyorlar. Üniversite hocaları yukarıda görülen akıllı binalarda yaşıyorlar. Ama evleri de çocuklarına miras bırakamıyorlar.

OKUL

İlk ve ortaokul seviyesindeki çocuklar normal eğitim saati dışında şehrin her tarafında bulunan çocuk saraylarında her gün üç saat sanat eğitimi almak zorundalar. Müzik aleti çalma, şarkı söyleme, dans, resim gibi sanatsal eğitimlerin zorunlu olduklarını öğreniyoruz.