İşçilik alacaklarından olan fazla çalışma ücretinde ispat külfeti, işçiye aittir. Ücret bordrolarında işçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. İmzalı ücret bordrosunda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır. Eğer bordroda fazla çalışma bölümünün boş olması ya da bordronun imza taşımaması durumunda işçi bu fazla çalışma ücretlerini her türlü delil ile ispatlayabilir. Bu durumda işçi, yazılı kayıtların yanında tanıkların beyanı ile de fazla çalışmayı ispatlayabilir. İşyeri kayıtları, özellikle işyeri giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmalarda delil niteliğindedir.
İşçi, ücret bordrolarını imzalamış ve bordroda yazan miktardan daha fazla çalışma alacağı olduğunu iddia ediyorsa bu durumda işçi, fazla çalışmayı tanıkla ispatlayamaz. Yazılı delile karşı yazılı delil ile ispat kuralı gereği işçi, fazla çalışmalarını ancak yazılı delil ile ispatlayabilir. Ayrıca işçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücret tahakkuklarını içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerin banka kanalıyla yapılması durumunda da ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delil ile ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.
Yukarıda yazılı genel kurallar tüm işçiler için geçerli olup İş Kanununda bazı sınırlamalarının da yer aldığı unutulmamalıdır. Örneğin, işçinin işe girerken imzalatılan iş sözleşmesinde fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğu yönünde kurallar içerdiği ve yıllık 270 saate kadar işçinin fazla çalışma yapabileceği kuralına yer verilmiştir. Bu durumda işçi, 270 saatlik fazla çalışma süreleri ücretin içinde olduğundan işverenden fazla çalışma ücreti isteyemeyecektir. İşçi, 270 saatten sonraki fazla çalışma ücretleri her zaman işverenden talep etme hakkı bulunmaktadır. Gece çalışmaların 7,5 saati aşamayacağı ve ara dinlenmelerin bu çalışmalardan çıkarılması gerektiği de göz önünde bulundurulmalıdır.
İşyerinde en üst düzey konumda çalışan işçinin, görev ve sorumluluklarının gerektirdiği ücretin ödenmesi durumunda ayrıca fazla çalışma ücretine hak kazanması söz konusu olamaz. ÜST DÜZEY YÖNETİCİNİN FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ HAKKI YOKTUR. Fakat bu durum genel kural olmakla birlikte istisnaları da bulunmaktadır. Eğer üst düzey yönetici konumunda olan işçiye AYNI YERDE GÖREV VE TALİMAT VEREN BAŞKA BİR YÖNETİCİ YA DA ŞİRKET ORTAĞI VARSA, İŞÇİNİN ÇALIŞMA GÜN VE SAATLERİNİ KENDİSİNİN BELİRLEDİĞİNDEN SÖZ EDİLEMEYECEĞİNDEN YASAL SINIRLARI AŞAN ÇALIŞMALAR İÇİN FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ HAKKI DOĞAR. Bu durumda üst düzey yönetici bakımından şirketin yöneticisi veya şirket yönetim kurulu üyesi tarafından fazla çalışma yapması yönünde açık bir talimatın verilip verilmediğinin araştırılması gerekir. Bu durum mail kayıtları, işyeri iç yazışmaları ve diğer yazılı delillerle de ispatlanabilir.
Uygulamada ise özellikle kurumsal şirketlerde müdür konumunda çalışan işçilerde sık karşılaşılan bir durum olan fazla çalışma ücreti hakkında her konuyu tek tek irdelenerek sonuca varılması gereklidir. Aksi halde yanlış hukuksal yorumla olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir.
Haklarınızı öğrenin ve iş mağduru olmayın.
www.ismagdurlari.org
twitter.com/suatyurdseven
