Artprice.com bu yılki çağdaş sanat pazarı raporunu yayınladı. Her yıl ekim ayında yayınlanan rapor tamamen dünyanın farklı kıtalarında yaşanan müzayede satışları sonuçlarından yola çıkarak hazırlanıyor. Yani rakamlarla çağdaş sanat ekonomisinin haritasını çiziyor. Çağdaştan kastedilen de rakamsal. 1945 yılı sonrası doğanlar çağdaş sanatçı sayılıyor. Sitenin kurucusu heykeltıraş Fransız Thierry Ehrmann, rapora yazdığı giriş metninde çağdaş teriminin artık iki aktif kuşağa işaret ettiğine dikkat çekiyor. Bilinenler, hali hazırda tanınanlar ve yükselenler... Özellikle Avrupa’nın yaşadığı ekonomik krizin, satışları geçtiğimiz yıla oranla düşürdüğünü ifade eden rapor, bu anlamda en çok İspanya’nın çektiğine dikkat çekiyor. İspanya’da 2013 yılı itibariyle satışa çıkan eserlerin yüzde yetmişi satılmamış. Pazar geçen yıla oranla yüzde altmış iki küçülmüş. Bu da şu anlama geliyor. Modern eserlerini elden çıkaran pek çok koleksiyoner olmasına, çağdaş genç sanatçı ve galericilerin hayatının giderek daha zorlaştığına... Londra ve Paris, uluslararası alıcının 2013 yılında da gözdesi olmaya devam ederken İtalya’da da durumlar doğrusu hiç iç açıcı geçmemiş.
Amerika mı Çin mi?
Dünyanın müzayedelerde en çok satılan sanatçısı bir ressam... Ne yazık ki 27 gibi erken yaşta ölen, bir Rock star gibi yaşadığı hayatıyla çağdaş sanatın bize yaşattığı paradokslarına örnek bir isim... Geçen yıl da olduğu gibi bu yılın da en çok satan ressamı Jean Michel Basquiat. 162 milyon Euro’luk satışıyla... Onu, Basquiat’nın aksine yaşarken ünün ve paranın tadını çıkaran Jeff Koons takip ediyor. Laleleri bugün bronz bir Giacometti’den çok daha pahalı. Üçüncü sıradaki Peter Doig’in 2.7 milyon Euro’luk satışta Dali’ye geçmesi o yüzden şaşırtmamalı! Amerika’da en çok satan sanatçılar listesinde sekizinci sırada şu sıralar SSM’de konuk olan Anish Kapoor bulunuyor. Dokuzda Rudolf Stingel ve onda George Condo var. Geçtiğimiz yıl Amerika’da çağdaş sanat adına bir zafer yaşanmış. Modern alımlarıyla tanınan Amerika, bu yıl çağdaş sanat satışıyla dünya pazarının yüzde 21.7’sini oluşturuyor. Dünyanın en çok satan ilk 100 sanatçısının Amerikalı, 42’sinin de Çinli olduğunu hemen belirtelim. Asya pazarının çoğuna, tam yüzde doksanına ise Çin sahip. Hong Kong ise dördüncü sırada. Beijing’den hemen sonra Paris’ten önce geliyor... 97.2 milyon Euro’luk pazara sahip.
İstanbul mu Dubai mi?
Raporda şehirler müzayedelerinde yaptıkları toplam satışlar üzerinden de listelenmiş. Elbette ilk sırada New York var. Onu Londra ve Beijing takip ediyor. New York ilk sırayı 344.475.704 Euro’luk satışıyla alabilmiş. Stockholm, Singapur ve Doha’yı geride bırakan İstanbul’da, 2013 yılında müzayedelerde çağdaş sanat toplamda 6 milyon 781 bin Euro etmiş. On beşinci sırada Dubai var. 4 milyon 339 bin Euro’yla... Yine müzayedelerde en çok paraya satılan sanatçılara ve onların arasındaki Türkiyelilere gelince... Dünyanın en çok satan 500 sanatçısı listesinde Ai Weiwei mesela 150. sırada. Thomas Ruff 144, Francis Alys 133, Kemal Önsoy 124, Enki Bilal 96, Banksy 58, Taner Ceylan 230, Canan Tolon 250, Azade Köker 338, Ahmet Oran 345. sırada yer alıyorlar. Rakamlarla çağdaş sanat yazmak da konuşmak da açıkçası hiç keyifli değil. Lakin bu rakamsal haritanın karşısına geçip derinlikli bir kültürel analiz yapmak da zaruri. Bunu, yani sanat dünyasının rakamlarından yola çıkarak rakamsız analizini önümüzdeki günlerde yapacağız, siz hiç merak etmeyin!
