ARTIK KEDi-KÖPEKTEN KORKMAK iSTEMiYORUM!
Fobilerle baş etmek için korku nesnesi ya da durumla aşamalı olarak karşı karşıya gelmek gerekir. Örneğin kedi korkunuzu yenmek için kedi resimlerine bakmak en alt basamaktaki hedef olabilir. Sonraki basamak, tüylü bir oyuncak kediyi tutmaktır. Kendinizi hazır hissettiğinizde, eve yeni doğmuş bir kedi alabilirsiniz
Danışan: Kedi ve köpek korkumu yenmek istiyorum. İlaç almadan bu korkumun üstesinden gelmem mümkün mü?
Dr. Başak: Evet, psikoterapiyle üstesinden gelebilirsiniz. Ne zamandır var bu korkularınız?
Danışan: Kendimi bildim bileli. Dokuz yaşındaki kızım bir iki yıldır “Eve köpek alalım” diye yalvarıyor. “Evde köpek besleyemeyiz” diyerek onu uzun süre oyaladım. Bu kez de “O zaman kedi alalım” diye tutturmaya başladı. Ben de ona gerçeği anlattım; “Ben kedi ve köpekten çok korkuyorum” dedim.
Dr. Başak: Bunu nasıl karşıladı?
Danışan: Bir gün okuldan geldi ve bana dedi ki, “Anneciğim, okulun kütüphanesinde araştırdım. Senin fobin var. Psikoloğa gidersen fobin iyileşebilirmiş, lütfen hemen bir psikologa git.”
Danışan: Evet. Aslında uzun zamandır istiyorum ama bir türlü cesaret edemiyordum.
Dr. Başak: Kendinizi hazır hissetmeniz ve iyileşmek için motivasyonunuzun olması çok önemli.
Danışan: Artık bu korkudan kurtulmak istiyorum. Açık havada ne yemek yiyebiliyorum ne de oturup kahve içebiliyorum. Ayağımın altından bir kedi geçse kalbim yerinden fırlayacak gibi oluyor, ter basıyor, nefesim kesiliyor, bazen çığlık atıyorum ve etrafa rezil oluyorum.
Dr. Başak: Anlattıklarınıza göre özgül fobiyle beraber panik atak yaşıyorsunuz.
Danışan: Bu ne anlama geliyor?
Dr. Başak: Özgül fobi, belirli bir nesneden ya da birtakım durumlardan belirgin ve sürekli bir korku duymadır. Korku duyulan durumla karşı karşıya gelindiğinde, neredeyse her zaman, bir anksiyete tepkisi ortaya çıkar ve bu tepki, panik atağa dönüşür. Fobisi olan kişiler korkularının aşırı ya da anlamsız olduğunu bilseler de üstesinden gelemezler.
Danışan: Kardeşim de yüksekten korkuyor o da bunun gibi bir şey mi?
Dr. Başak: Olabilir. Fobilerin bir kaç tipi var. Hayvan türü, sizinki gibi kedi, köpek, yılan veya böceklerdir.
Doğal durumlar, kasırga, yükseklik, şimşek olabilir. Kan, enjeksiyon veya herhangi bir tıbbi girişime maruz kalmak, tüneller, köprüler, asansörler, uçağa binme, araba kullanma ya da kapalı yerler de fobi kaynağı olabilir. Bunların dışında kalan fobiler de var.
Danışan: Demek ki herkesin korktuğu bir şey olabiliyor.
Dr. Başak: Korku normal bir duygudur, oysa fobiler sıradan korkulardan daha şiddetlidir ve insanın yaşantısını kısıtlayabilir. Örneğin, uçağa binmekten korkan bir kişi, seyahat edemeyeceği için işinde yükselemeyebilir. Evden çıkmaktan, yolculuk yapmaktan ya da toplum içinde yemek yemekten kaçınan kişi sosyal yaşamdan
giderek uzaklaşabilir. Tıbbi girişimlerden korkan bir kişi ise belki de bu nedenle sağlığını tehlikeye atabilir.
Danışan: Peki bazı insanlar korkmazken ben neden korkuyorum?
Dr. Başak: Her insanın fobisinin oluşum nedeni farklı olabilir. Ama hepsinin ortak özelliği, bir sonraki adımı hayal ediyor olmasıdır. Yani yüksekten korkan kişi, düştüğünü hayal eder. Köpekten korkan, köpeğin saldırdığını ve bu saldırı karşısında çaresiz kaldığını hayal eder. Fobisi olan kişinin korkulan nesne ve durumlarla ilgili akılcı olmayan hayalleri vardır. Bu onların fobinin kaynağından kaçınmalarına neden olur. Kaçındıkça da korkularının aslında gerçek dışı ve abartılmış olduğunu öğrenemezler. Terapi sırasında bu düşünceler ortaya çıkarılır ve bunlar daha akılcı düşüncelerle yer değiştirilir.
Danışan: Bu yeterli oluyor mu?
Dr. Başak: Hayır, sadece düşüncelerle çalışmak yeterli olmaz. Bununla birlikte korkulan nesne veya durumdan kaçınmayı engelleyerek, aşamalı olarak karşı karşıya gelmek için hedefler belirlenir. Her adımda hedef, fobi yaratan durumla yüzleşerek, alışmaktır. Hazır olduğunuzda bir üst adıma geçilir. Örneğin kedi korkunuzu yenmek için kedi resimlerine bakmak en alt basamaktaki hedef olabilir. Sonraki basamak, tüylü bir oyuncak kediyi tutmaktır. Kendinizi hazır hissettiğinizde, eve yeni doğmuş bir kedi alabilirsiniz.
Ben kendi kedi fobimi bu şekilde yendim ve şu anda harika bir kedim var.