Zamanınızın çoğunu ayna karşısında mutsuz bir şekilde geçiriyorsanız; yüzünüzü çirkin bulduğunuz için insanlardan kaçınıyor-sanız veya yakın ilişkiler kuramıyorsanız, beden imajınızla ilgili bir sorununuz olabilir
Danışan: Elmacık kemiklerimi yaptırmak istiyorum ama annem çok karşı çıkıyor. “Burnunu yaptırdın, çeneni yaptırdın, yeter artık, yüzünde hiçbir problem yok” diyor ama ben kendimi hiç beğenmiyorum. Bu yüzden her gün kavga ediyoruz. “Sana bir şartla izin veririm, o da bir ay psikoloğa gidersen” dedi. O yüzden ben de size geldim.
Dr. Başak: Size yardımcı olabileceğimi düşünüyor musunuz?
Danışan: Anneme göre kendimi beğenmiyor olmam psikolojik bir bozukluk. Sizce de öyle mi?
Dr. Başak: Hepimizin kendimizle ilgili bir beden imajı vardır. Bu kendimizi nasıl gördüğümüzle alakalıdır. Kimi insanların kendilerini algılama şekli gerçeklere uygundur kimilerininse gerçeklerden çok farklıdır.
Danışan: Son gittiğim estetik cerrahı beden imajımla ilgili bir sorunum olduğunu söyledi. Annemin kafasına sokan da o zaten. Benim öyle olduğumu düşünüyor musunuz?
Dr. Başak: Beden imajı sağlıklı olmayan kişi görüntüsünden memnun değildir ve sürekli değiştirmek ister. Saatlerini ayna karşısında, kaşına, gözüne, burnuna, dudaklarına, kulaklarına bakarak geçirebilir ve genellikle kendisiyle ilgili birçok kusur bulur ve bedeninin herhangi bir yeri ile ilgili sık sık “Büyük, şekilsiz, küçük, yamuk veya bana yakışmıyor” şeklinde şikayetlerde bulunur. Etrafındaki insanların övgüleri veya ikna etme çabaları hiçbir işe yaramaz. Bu kusurları düzelttirme ihtiyacı çok yoğundur. Bununla beraber, estetik cerrahi sonunda mutlu olamayabilir, beklentileri hayal kırıklığıyla sonuçlanabilir. Siz de buna benzer şeyler yaşıyor musunuz?
Danışan: Evet ama herkes güzel olmak istemez mi? Bunun neresi yanlış?
Dr. Başak: Fiziksel görünümünüzle ilgili kaygılarınızın olması, güzel gözükmeye çalışmak elbette yanlış değil. Hepimiz bunun için belli miktar bir çaba gösteriririz. Bunun yanında, aileniz, arkadaşlarınız, estetik doktorunuz yüzünüzün çok güzel olduğunu ve hiçbir problem olmadığını söylediğinde bile hâlâ kendinizi çok çirkin buluyorsanız ve zamanınızın çoğunu ayna karşısında mutsuz bir şekilde geçiriyorsanız; yüzünüzü çirkin bulduğunuz için insanlardan kaçınıyorsanız veya yakın ilişkiler kuramıyorsanız, beden imajınızla ilgili bir sorununuzun olduğunu söyleyebilirim. Sağlıklı beden imajı olmayan insanlar terapi görmedikle- rinde sorunları daha da ilerleyebilir ve bu onların sık sık gereksiz ameliyatlar olmalarına, sonuçlardan mutlu olmayıp depresyona girmelerine ve iş, okul, aile hayatlarının zarar görmesine neden olabilir.
Danışan: Mutsuzum ama yüzümü beğenmediğim için. Ameliyat olursam mutlu olacağımı biliyorum.
Dr. Başak: Sağlıklı beden imajı olmayan insanların görünümleriyle ilgili kronikleşmiş olumsuz düşünce ve inançları vardır, sizin de buna benzer düşünceleriniz var mı?
Danışan: Kendimi devamlı yargıladığımı farkındayım. Ama başkalarının da beğenmediğini düşünüyorum.
Dr. Başak: Bu şekilde düşündüğünüz sürece kendinizi iyi hissetmeniz mümkün değil. Terapideki amacımız, öncelikle, kendinizle ilgili bu sağlıksız düşüncelerin yerine daha dengeli ve gerçekçi düşüncelere sahip olmanızı sağlamak olacak. Kendinizi bir bütün olarak düşünmeye çalışmanızı, sadece yüzünüzden ibaret olmadığınızı fark etmenizi hedefleyeceğiz. Kendinizi nasıl tanımlarsınız?
DanIşan: İyi kalpliyim, arkadaş canlısıyım, yardımseverim, eğlenceliyim, akıllıyım.
Dr. Başak: Sizin böyle bir arkadaşınız olsa onunla iyi vakit geçirir miydiniz?
Danışan: Evet, böyle birkaç arkadaşım var ve onları çok seviyorum.
Dr. Başak: Onların yüzlerindeki deformasyonları bana anlatabilir misiniz?
Danışan: Olduğunu düşünmüyorum veya varsa da şimdi aklıma gelmiyor.
Dr. Başak: Yani aslında onların yüz hatlarını çok fazla incelemiyor veya çok önemsemiyorsunuz. Aynı şekilde, sizinle iyi vakit geçiren, sizi seven insanlar da sizin yüz hatlarınızı, kendinizi incelediğiniz gibi, saatlerce incelemiyorlar.
Danışan: Haklı olabilirsiniz ama benim için güzellik çok önemli.
Dr. Başak: Güzel olmazsanız ne olur diye düşünüyorsunuz?
Danışan: Daha az saygı görürüm, daha az sevilirim, daha çok eleştirilirim, daha güçsüz olurum ve istediğimi elde edemem.
Dr. Başak: Bu düşünceye bir numaralı düşünce diyelim ve ne kadar doğru olduğunu araştıralım mı? Saygı, hayranlık duyduğunuz, sevdiğiniz, beraber olmaktan keyif aldığınız, görünümlerini de sıradan bulduğunuz beş arkadaşınızın adınız buraya yazmanızı isteyeceğim. Bu listenin diğer tarafına güzelliğine hayran olduğunuz ve kişiliğini bildiğiniz beş kişinin adını yazın. Bu kişilerin isimlerinin yanına da kişilik özelliklerini yazın. Şimdi bu iki listeyi karşılaştırın. Bu iki listeye baktığınızda güzel olmayan insanların da saygın, güçlü olabileceğini gördüğünüz gibi, birçok güzel insanın da güçsüz, çekingen ve problemli olabileceğini gördünüz. Şimdi tekrar düşünelim, çok güzel olmayan, sıradan bir görüntüye sahip olan arkadaşlarınızla ilgili ne söyleyebilirsiniz?
Danışan: Mükemmel bir güzellikte olmasalar da saygın ve güçlü olabiliyorlar ve onları çok seviyorum.
Dr. Başak: Kendinizle ilgili böyle bir cümle söyleyebilseydiniz, bu cümle nasıl olurdu?
Danışan: Mükemmel güzel olmasam da saygın ve güçlü olabilir, kendimi sevebilirim.
Dr. Başak: Bu cümleye de iki numaralı düşünce diyelim. Bunu etrafınızdaki 20 kişiye söyleseniz bunun yanlış olduğunu söyleyen çıkar mıydı?
Danışan: Sanmam.
Dr. Başak: Öyleyse iki numaralı cümlenin doğru olma ihtimali epey yüksek. Bu hafta boyunca aklınıza bir numaralı düşünce her geldiğinde bunu iki numaralı cümleyle yer değiştirmeye ne dersiniz?