Danışan: Çok ciddi bir sorunum olduğunu düşünmüyorum, herkes gibi benim de ufak tefek sıkıntılarım oluyor. Bunların üstesinden çoğunlukla gelebiliyorum ama başarısız olmaya tahammül edemiyorum. Kendimi çok eleştiriyorum, ancak başkaları beni eleştirince sinirleniyorum. Bir arkadaşım “Sende özgüven eksikliği var” deyince, bunu düşünmeye başladım. Sanıyorum arkadaşım haklı, kendime hiç güvenim yok.
Dr. Başak: Bunun hayatınızı nasıl etkilediğini düşünüyorsunuz?
Danışan: En çok ilişkilerimi etkiliyor. Ya kendimi çok ezdiriyorum ya da çok kavgacı oluyorum. Bazen bulunduğum ortamdan kaçmak istiyorum, kimseye tahammül edemiyorum.
Dr. Başak: Kendine güveni eksik olan insanlar birçok durumda yoğun rahatsızlık yaşayabilir. Bu rahatsızlıkla baş etmek için de değişik yöntemler geliştirirler. Bu yöntemlerin kimisi faydalıdır, kimisi zararlıdır ve işe yaramaz. Bu nedenle öncelikle, sizin neler yaptığınıza bakalım.
Danışan: Kendi başıma bunun üstesinden gelemediğime göre kullandığım yöntemler işe yaramıyor ya da dediğiniz gibi bir şeyleri yanlış yapıyorum.
Dr. Başak: İngiliz terapistler Branch ve Willson’un bu konuyla ilgili bir uyarı listesi var; özgüvenle baş etmek için insanların adapte ettiği yanlış yöntemlerden bahsediyor. Eğer bu yöntemlerden bazılarını kullandığınızı farkederseniz, işe bu yanlışları düzeltmekle başlayabiliriz. Sonra da amacımız; kendinizle ilişkinizi düzeltip, kendinizi sevip, olduğunuz gibi kabul etmeyi öğrenmek olacak. Şimdi listemize bir göz atalım:
1.Başkalarını küçümseme eğilimi: Değerinizi başkalarıyla kıyaslayarak ölçer ve kendinizi sürekli daha aşağıda görürseniz, iyi hissetmek için diğerlerini de aşağıda görmeye meyilli olabilirsiniz. Bunu ya düşünerek yaparsınız ya arkalarından konuşarak ya da yüzlerine karşı eleştirerek.
2.Sıradan olmaktan korkmak: ‘Özel’, ‘önemli’ veya ‘değişik’ olma çabasına girerler. Oysa tüm evrene baktığımızda aslında herkes ‘özel’ ve ‘değişiktir’.
3.Beğenilmek için uğraşmak: Herkesin onayını almak, beğenilmek çok yorucu bir çabadır. Bu şekilde bir yöntem geliştiren kişi, başkaları tarafından kullanılmaya, ezilmeye açıktır. Oysa başkaları tarafından kullanıldığınızda bu özgüveninizi daha da zedeler.
4.Her şeyi mükemmel yapmak için aşırı çaba göstermek: Eleştirildiklerinde daha da eksik hissederler. Hedefleriniz hep mükemmel olmaksa, bu eninde sonunda sizi yenilmiş ve eksik hissettirecektir. Çünkü mükemmel olmanın sınırı yoktur.
5.Başkalarını kontrol etmeye çalışmak: Böylelikle önemli olduklarını ve başkaları üzerinde güçleri olduğunu hissederler. Sürekli kendi fikirlerini kabul ettirmeye çalışırlar. Bu davranışlar çok rahatsız edicidir ve insanlar bu tip kişilerden uzaklaşırlar.
6.Sürekli kendini savunmak: Kendi değerinizden emin olsanız, bunu savunma veya ispatlama çabasına girer miydiniz?
7.Kendini ‘üstün’ göstermeye çalışmak için çabalamak: Siz de kendinizi böyle bir çaba içinde buluyorsanız, tüm insanların birbirine göre üstün ve zayıf yanları olduğu konusunda kendinizi eğitmelisiniz.
8.Etraftaki her şeyi suçlamak: Ailelerini, geçmişlerini, genlerini, hormonları, ülkelerini, eğitimlerini suçlayarak hep dezavantajlı olduklarından yakınırlar.
