GİZEMLİ GÜZEL GALATA

“Ulema, cühela ve ehli dubara; ehli namus, ehli işret ve erbab-ı livata rivayet ve ilan, hikayet ve beyan etmişlerdir ki, kun-ı kainattan 7079, İsa Mesih’ten 1681 ve Hicretten dahi 1092 yıl sonra, adına Konstantiniye derler tarrakası meşhur bir kent vardı. Ceneviz taifesinin buraya ilk gelen gemilerine karanlıkta uçan bir ak martının yol gösterdiği, ancak salimen karaya vasıl olduktan sonra dümencileri olacak Pundus nam kafirin bu martıyı Mesih addederek yuvasını arayıp bulduğu ve itikatlarınca İsa’nın etini yemek sünnet olduğundan kuşu kızartıp yediği rivayet olunurdu. Eskiler, bu martının yuvasının bulunduğu yere Ceneviz kavminin yüksek bir kule diktiklerini rivayet etmişlerdir ki, sonraları Galata Kulesi diye nam salmış bu heybetli yağının tepesinde, yalı adamlarının dürbünle, yiğitlerin ise çıplak gözle, Bursa kentinin Uludağ’ını seçtikleri söylenegelmiştir.”

Yukarıdaki satırlar, ‘Puslu Kıtalar Atlası’ndan. Galata’da kaybolmaya karar verdiyseniz, oturun kulenin gölgesinde bir kahveye ve 17’nci yüzyıl İstanbul’unun Galata’sı için İhsan Oktay Anar’ın satırlarında kaybolun önce.

Ne demek Galata?

Tarihi yarımadayı şehrin yeni yerleşim bölgelerinden ayıran Haliç’in kuzey kıyısında, Tophane, Azapkapı va Galata Kuleleri arasında kalan yerleşimin adıdır, ama neden Galata’dır bilinmez. Kimine göre Rumca ‘süt’, kimine göre İtalyanca ‘denize inen yokuş’ anlamına gelen ‘galadyo’, kimine göre ise Ortodokslar’ın Katolikler’e verdiği isim olan ‘Galus’tan gelir Galata.

12’nci yüzyılda Cenovalılar ve ardından Venedikliler’le parlak bir dönem yaşamaya başlayan Galata, 19’uncu yüzyıla kadar Tarihi Yarımada ve Üsküdar’ın dışında kentin üçüncü bölgesidir.

Türk, Rum, Ermeni, Arap, Çingene, Sırp, Arnavut, Ulah, Cenovalı, Venedikli Müslüman, Ortodoks, Gregoryen, Katolik, Protestan, Süryani, Keldani ve Yahudi gibi farklı etnik köken, din ve mezheplere bağlı insanların yaşadığı, her daim tolerans ve demokrasi gibi değerlerle eşleştirilmiş bir semttir burası...

Mimarlar

Binalarıyla Galata’yı bir oya gibi işleyen mimarlardan da kısaca bahsetmek gerek. İlk aklıma gelen Sanayi-i Nefise Mektebi, Mimarlık Bölümü’nün de kurucusu Fransız asıllı levanten mimar Alexandre Vallaury. Büyük Kulüp, Osmanlı Bankası Genel Müdürlüğü, İstanbul Erkek Lisesi, Ömer Abed Han ve Pera Palas Oteli ,Vallaury’nin eserleri.

İkincisi yine levanten olan 1. Ulusal Mimarlık Akımı’nın da öncülerinden Giulio Mongeri. Karaköy ve Maçka Palas binaları, Taksim Cumhuriyet Anıtı Kaidesi, Bursa Çelik Palas Oteli, Maçka Akif Tunçel Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi’nin binası ona ait.

Ve sonuncusu ise Laleli Çeşme’yi de yapan Raimondo D’Aronco.

Tünel’den Köprü’ye

Eğer tüm detayları ve hikayeleriyle Galata’yı keşfetmekse amacınız, profesyonel rehberli bir yürüyüş gezisine katılın derim. Bölgenin uzmanı çok değerli rehber meslektaşlarım var. Bu hafta sonu Marmara Üniversitesi Turist Rehberliği bölümü son sınıftaki öğrencilerimle yaptığımız uygulamalı Galata turunun rotası, gezmeyi sevenler için aşağıda:

Tünel Meydanı

Tünel

Galata Mevlevihanesi

Adamopulo Han

Barnathan Apartmanları

Altıncı Daire-i Belediye

Frej Apartmanı

Laleli Çeşme

İtalyan Sinagogu

Galata Sur Kalıntıları

Neve Şalom Sinagogu

Galata Kulesi

Büyük ve Küçük Hendek

Serdar-ı Ekrem Caddesi

Kamondo Apartmanı

Doğan Apartmanı

Kırım Kilisesi

Pietro ve Paolo Kilisesi

Eski İngiliz Karakolu

Eski İngiliz Bahriye Hastanesi

Aşkenaz Sinagogu

Sankt Georg Avusturya Lisesi

Sankt Georg Hastanesi

Schneidertempel Merkezi

Podestat

Saint Pierre Han

Bereket Han

Kamondo Merdivenleri

Voyvoda Han

İnayet Han

Osmanlı Bankası

Sigorta Han

Banque De Change Binası

Assicurazioni Generali Han

Sümerbank Binası

Tütün Han

Minerva Han

Nordstern Han

Karaköy Palas

Ömer Abed Han

Ziraat Bankası

Öğle yemeği için Galata Meydanı’nda farklı seçenekler mevcut. Siz de benim gibi esnaf lokantası sevenlerdenseniz Galata Kulesi Sokak’taki Adıgüzel kesinlikle hoşunuza gidecektir. Yemek sonrası çevredeki tasarım aksesuarlar satan dükkanları keşfe çıkmayı unutmayın. İki kardeş, Gaye ve Batu’nun Camekan Sokak’taki Lal Istanbul’u benim favorim.