Didem Özel Tümer

Didem Özel Tümer

didem.tumer@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları

Türkiye’de temaslarda bulunan ABD’nin etkili politikacılarından Senatör Lindsey Graham, Ankara’da bir basın toplantısı düzenledi. Suriye konusunda görüşlerini açıklayan Graham, YPG’nin siyasi kolunun terör örgütü PKK ile bağlantılı olduğunu söyledi.

ABD’nin etkili politikacılarından Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, “Suriye’de Türkiye için ortaya çıkardığımız YPG/PKK sorununu çözmeliyiz. YPG’nin siyasi kolu, PKK ile bağlantılıdır. Obama, YPG’yi silahlandırarak Türkiye için bir kâbus yarattı. Trump, çekilmede çok dikkatli olmalı ve bu sorunu Türkiye’nin kucağına bırakmamalı” dedi.

Haberin Devamı

ABD’nin YPG meselesini hallederek Suriye’den çekilmesi gerektiğini söyleyen Senatör Graham, aksi takdirde, ABD’nin silahlandırdığı gruplarla Türkiye’nin uğraşmak zorunda kalacağını belirtti. ABD’li senatöre göre, plansız bir çekilmede kazananın İran, kaybedenin Türkiye ile SDG içinde ABD’yle çalışan YPG dışındaki kişiler olacak.

Silahlandırma ‘aptalca’

1980’lerden bu yana Türkiye’yi izleyen, ABD Başkanı Donald Trump ile doğrudan görüşebildiği için “etkili” bir isim olarak nitelendirilen, ABD Dışilişkiler Komitesi üyesi Lindsay Graham, Türkiye’de yakından tanınan bir isim. Graham, 2016’da eski Savunma Bakanı Ashton Carter’a PKK ile YPK ilişkisini itiraf ettiren kişi. Ülkesinin YPG’yi silahlandırmasını, “aptalca” olarak tanımlayan Graham, Türkiye’ye destek veren açıklamalarıyla tanınıyor. Ancak Graham, Trump, ABD askerlerinin Suriye’den çekileceğini açıkladıktan sonra yaptığı açıklamada kullandığı bir ifade nedeniyle yakın zamanda Ankara’yı şaşırttı.

‘Görev tamamlanmadı’

YPG için ABD’nin, “Kürt müttefiki” ifadesini kullanarak korunması gerektiğini söyledi. Graham, cuma günü Ankara’ya bir dizi görüşme için geldi. Başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yapılan 2.5 saatlik toplantı olmak üzere Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Savunma Bakanı Hulusi Akar ile bir araya geldi. Graham’ın Suriye’den çekilme konusundaki fikirlerini Türkiye kamuoyuna daha kapsamlı anlatmak istediği anlaşılıyor. Çünkü hem basın toplantısı düzenledi hem de bazı televizyon kanallarına özel röportajlar verdi.

Haberin Devamı

Graham’ın Ankara’da düzenlediği basın toplantısında öne çıkanlar özetle şunlar oldu:

DAEŞ YOK OLMADI: Bush’un hatalarından, benim hatalarımdan, Obama’nın hatalarından bahsedebiliriz. 1980’lerde kısa bir süre burada kaldım, o zamandan beri Türkiye’de PKK terör örgütü sorunu var. ABD için de PKK bir sorundu. 2016’daki strateji sadece DAEŞ üzerineydi. Obama İran’la anlaşmaya odaklandı. Türkiye, Obama’yla anlaşmaya odaklandı. Kuzey Suriye bizim operasyon alanımız, diğer ülkelerle beraber. Ana amaç Suriye’de DAEŞ’i yok etmek. DAEŞ’i yok etme görevi hâlâ tamamlanmadı.

KANITLAR AÇIK: PYD/YPG’nin silahlandırılması planını öğrendiğimde bunun Türkiye için ne anlama geldiğini çok iyi biliyordum. YPG’nin siyasi kolu PKK ile bağlantılıdır. Kanıtlar gayet açıktır.

KAOS OLUR: (Yönetimin) Çekilme isteğini anlıyorum. Ama planlı olmayan bir çekilme kaos olur. Başkan Donald Trump’ı Obama’nın yaptığını yapmaması, yani öylece çıkıp gitmemesi konusunda uyardım.

Haberin Devamı

SORUN TÜRKİYE’YE BIRAKILMAMALI: ABD’nin çekilmesi üç amaca hizmet etmeli. DAEŞ’in yenilgiye uğratılması, İran’ın zaferinin engellenmesi. Bunlar kadar önemli olan bir şey de şu: Türkiye’yi korumalı ve Suriye’de Türkiye için ortaya çıkardığımız (YPG/PKK) sorunu çözmeliyiz. Başkan’a söyledim. Eğer çekilirsek ve bunu düzgün yapmazsak Türkiye için bir kabus yaratmış oluruz. Obama, YPG’yi silahlandırarak Türkiye için bir kâbus yarattı. Trump, çekilmede çok dikkatli olmalı ve bu sorunu Türkiye’nin kucağına bırakmamalı.

‘Türkiye’nin kaygıları’

DUNFORD’IN BİR PLANI VAR: Çekilme, DAEŞ’e karşı verilen savaşı sonlandırmayacak, yeni bir savaş başlatacak. Sanırım General Dunford’ın hedefleri tamamlayacak bir planı var. (PKK) YPG unsurlarını buradan uzaklaştıracak Türkiye’nin kendisine tehdit hissetmeyeceği yönünde General Dunford’ın bir planı var. Bu bölgede Türkiye’nin ulusal güvenlik kaygılarını giderecek bir tampon bölge oluşturabiliriz. Tüm bunları yaparken geçmişte bize yardım eden insanların kaygılarını da gidermeyi başarmış oluruz. Bunu doğru yapmamız önemli. Benim 2016’da neyin geleceğini görmüş olmam üzücü. Tampon bölgeyi doğru yapamamanın sonuçları 2016’dakinden çok daha feci olabilir.

KOZA İHTİYAÇ VAR: Bana ve birçok Kongre üyesine göre, Esed bir savaş suçlusu. Trump’ın kimyasal saldırılara yanıt verme biçimini takdir ettim. Erdoğan, Esed ailesiyle bir ilişkisi bulunmasına rağmen tutumunda çok kararlıydı. Esed ile çalışmayı düşündü ancak ne zaman ki Esed 400 bin kişiyi öldürdü bu adamın meşruiyetini sürdürmesinin mümkün olmadığına karar verdi. Amaç çatışmayı sonlandırmak, Cenevre’ye giderek, yeni bir anlaşma sağlamak, anayasanın yazımı ve sonrasında seçimleri gerçekleştirmek. Hedefimiz bu ama bu hedefi nasıl gerçekleştirirsiniz? Bunun için neye ihtiyacınız var, elinizde koza ihtiyacınız var. Kuzey Suriye’yi İranlılara bırakmak bu amacınıza katkı sağlamaz. Bizim çekilmemiz İsrail’deki dostlarımıza, Tahran’dan Beyrut’a Suriye’nin içinden geçen süper hızlı bir otoban bırakacağımız yönünde bir imaj verecektir. İsrailli dostlarımız için Suriye, ikinci bir Lübnan haline gelecektir.

‘YPG’nin siyasi kolu PKK ile bağlantılıdır’

‘HERKES İÇİN KAZAN-KAZAN’

YAPMAMIZ GEREKEN: Benim öngördüğüm güvenli bölge, Menbiç yol haritası ortaya konmadan hayata geçmesi mümkün görünmüyor. İlk başta bizim ABD olarak yapmamız gereken, Menbiç yol haritasını hayata geçirmek. Bunlar da ortak devriye, YPG’nin Menbiç’ten uzaklaştırılması, sonrasında Fırat’ın doğusuna uzanan bir tampon bölge. Eğer ki Menbiç’i doğru şekilde yapamazsak, tampon bölgeyi doğru yapabileceğimizi düşünmüyorum. Ama Menbiç yol haritasını doğru şekilde yürütebilirsek, güvenli bölge herkes için kazan-kazan durumunu ortaya çıkartacaktır.

YAVAŞÇA SURİYE’DEN ÇEKİLME: Menbiç yol haritası, yakın vadede başarıya ulaştırılması gereken en önemli şeydir. Ümit ederim ki Trump, DAEŞ’i ortadan kaldırırken yavaşça Suriye’den çekilir ve bir güven artırıcı önlem olarak Menbiç yol haritasını uygular. Böylece YPG unsurları Menbiç’ten temizlenir ve Türkiye ile çalışarak bölgeyi gerçek halkına teslim edebiliriz. Bunu yapmazsak çekilmemiz Türkiye için büyük zorluklar yaratır.

KAZANAN İRAN OLUR: YPG meselesini halletmeden çekilirsek bunu Türkiye halletmek zorunda kalacak. Plansız bir çekilmede kazanan İran, kaybedenin Türkiye ile SDG içinde ABD’yle çalışan YPG dışındaki kişiler olur.

‘SELMAN’DA YANILMIŞIM!’

İki yıl önce Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile Washington’da görüştüm. Prensi, Orta Doğu ve Suudi Arabistan için yeni bir yüz, yeni bir zihniyet olarak görmüştüm. Yanılmışım. Prens beklenen liderliği gösteremedi. Lübnan Başbakanı Saad Hariri’nin Suudi Arabistan’da tutulması, gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesi gibi olaylar Suudi yönetiminin uluslararası normlara uymadığını gösterdi. Muhammed Bin Salman, bu cinayeti emreden kişi. Suudi Arabistan ile ABD arasındaki ilişkiler Prens Selman meselesi hallolmadıkça ilerleyemez. (ABD Kongresi’nin yaptırım kararı) ABD müttefiklerinin böyle bir suçla kurtulamayacağını göstermeyi amaçladı.

‘TAKDİR EDİYOR’

Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, Başkan Trump’ın kendisine birçok kez Erdoğan’ı ne kadar takdir ettiğini ve kendisini sevdiğini söylediğini de basın toplantısında aktardı.

‘YPG’nin siyasi kolu PKK ile bağlantılıdır’

Graham: Fazıl Say harikaydı

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katıldığı Fazıl Say konserinin sürpriz konuğu olan Senatör Graham, “Fazıl Say harikaydı, kim olduğunu bilmiyordum; ama hayatımın en güzel tecrübelerinden biriydi. Güzel sanatlardan çok anlamam; ama dün akşam harikaydı. Birileri benim yüzümden biletini kaybetti, bunun için de üzgünüm” dedi.

‘Onurlu müttefikler olarak davranmalıyız’

ABD’dekilere şunu açıkça söylemek isterim, eğer Menbiç düşerse Menbiç’teki sorunlar yakında sizin kapınıza dayanacaktır. Buradaki sorunları ihmal edebileceğinizi düşünüyorsanız, yaşadığınız yerde güvenli olacağınızı düşünüyorsanız, Paris’tekilere sorun, New York’takilere Pentagon’dakilere sorun. Bu işleri çok çabuk unutuyoruz. Suriye’de yaşananlar bizim omuzlarımıza yüklenecektir. Eğer Menbiç’i doğru şekilde yürütebilirsek bu düşmanlarımıza bir darbe vuracaktır, bölge için yeni bir başlangıç niteliği taşıyacaktır. Cenevre’ye gitmek için ilk adım olacaktır. Eğer ABD’de gerçekten güvende olmak istiyorsanız, burada doğru işler yapmalıyız. Eğer buralarda saygı görmek istiyorsanız buralarda onurlu müttefikler olarak davranmalıyız.