Dünya Sağlık Örgütü’ne çok iş düşüyor
Tütün kontrolüyle ilgili beş yılın eylem planının konuşulduğu Cenevre’de Dünya Sağlık Örgütü’nün konferansının en dikkat çeken konu başlıklarından biri de elektronik sigara kullanımıydı .
Ülkemizde dünyaya örnek teşkil edecek etkili önlemler alınmasına rağmen tütün kullanım oranlarında ne yazık ki son zamanlarda bir artış gözleniyor. Küresel bir salgın olan tütün kullanımına bağlı hastalıklar sebebiyle, dünyada her yıl 7 milyondan fazla kişi, ülkemizde de 100 binden fazla insanımız hayatını kaybetmekte. Ayrıca dünyada her yıl 1 milyon kişi, tütün ürünü kullandığı için değil, tütün ürünü dumanına maruz kaldığı için yaşamını yitirmekte. Sağlığımızı korumak için gerekli tedbirler ana hatlarıyla belli ancak uzun yıllardır önlenebilir ve kontrol altına alınabilir hastalıklar hâlâ dünyada ve ülkemizde en önde gelen ölüm sebebi olmaya devam ediyor. Bu nedenle Türkiye’nin de imzacısı olduğu Tütün Kontrolü Çerçevesi Sözleşmesi (TKÇS) tütün salgınının küreselleşmesine bir cevap niteliğinde olduğu için önemli. Geçtiğimiz hafta Dünya Sağlık Örgütü’nün TKÇS ile ilgili 8. Taraflar Konferansı’nın davetlisi olarak Cenevre’ydim.
Geçiş olarak görülüyor
Tütün kontrolü, tüketenleri uyarmanın yanı sıra tütün kullanmayan ancak aynı ortamda bulunduğu için olumsuz etkilenen kişi ve çocukları korumayı da hedefliyor. Ayrıca toplantıda sigara endüstrisinin teknolojiden faydalanarak geliştirdiği elektronik sigaraların etkileri de konuşuldu. Elektronik sigara kolay kullanımı, içerdiği aromaları ve havalı duruşuyla bu alışkanlığı devamlı ve cazip hale getiriyor.
Zira zararları sigaradan çok da farklı olmayan bu cihazlar nikotin içermesinin yanı sıra bazı toksik maddeleri de içerebiliyor. Hatta gençler ve çocuklar için cazip olacak şekilde değişik aromaları içerir tarzda, kolay şarj edilebilir cihazlar olarak sunulmakta. Sözde sigarayı bırakmada yardımcı olmak üzere sunulan bu cihazlar çocuklar arasında sigaraya başlamaya bir geçiş olarak da görülebilir.
Toplantının ana fikri tütün kontrolü ile hali hazırda ve gelecekte sağlığımızı korumak, bu yönde gerekli tedbirleri almak, önümüzdeki beş yılın eylem planını oluşturmaktı.
Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi, DSÖ çatısı altında müzakere edilen ilk uluslararası anlaşma. TKÇS, 56. Dünya Sağlık Asamblesi’nde 21 Mayıs 2003 tarihinde kabul edilmiş, 30 Kasım 2004 tarihli ve 25656 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu sözleşme, aynı zamanda Birleşmiş Milletler tarihinin en hızlı şekilde ve çok geniş katılım sağlanan anlaşmalarından birisidir. Türkiye TKÇS’yi imzalayan 168 ülke arasında yer alıyor, TKÇS’ye taraf olan ise 180 ülke var. Washington’daki “Campaign for Tobacco-Free Kids” adlı kuruluş özellikle çocukları ve gençleri koruyacak şekilde tütün kontrolünde dünya çapında kayda değer bir hizmet sunuyor. Ülkemizde Cumhurbaşkanımızın tütünle mücadele çalışmalarına desteği her daim sürüyor. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü, kardiyolog Prof. Dr. Cevdet Erdöl’ün Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Başkanı görevindeyken yaptığı çalışmaları sayesinde “Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesi” ile ilgili yasa 2008 yılında çıkarıldı. Tütünle mücadeleye büyük ivme kazandıran bu hareket Yeşilay’ın ve Sağlık Bakanlığımızın da çalışmalarıyla beraber takdire değer ilerlemeler kaydetmiştir. Halka açık tüm kapalı alanlarda tütün ürünü kullanımının önlenmesi, sigarayı bırakmak isteyenlere destek olmak için 81 ilimizde kurulan toplam 450 poliklinik. ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı sigaraya yönelik her türlü reklâm, sponsorluk ve tanıtım faaliyetlerini yasaklanması tütün kontrolünde etkili adımlar atmamızı sağlamıştır. Tütünle mücadele global bir sorun olup birlikte hareket etmeyi gerektirir.
Sözün özü tütünle mücadelede Dünya Sağlık Örgütü’ne çok iş düşmekte. Bu görev “Tamamladım bitti” denilecek bir görev değil, maalesef sonuna kadar devam etmek gerekiyor.