SAÇLAR NEDEN KEPEKLENİR?
Pul pul olmuş ölü derinin saç telleri arasından görünmeye başlamasına kepek adı verilir. Kepek, genellikle ciddi bir soruna işaret etmez ve bulaşıcı değildir. Ancak estetik olarak sıkıntı yaratır. Konu temizlik olmasa bile, saçlar kirliymiş ve kişi bakımsızmış izlenimi doğar. Kepeklenmenin ciddi seviyede olduğu durumlarda kafa derisinde kaşıntı da olur.
Cilt kendini yenilerken bir yandan yeni hücreler oluşur ve ölü deri hücreleri atılır. Bu olağan bir süreçtir ve banyoda yıkanıp giden ölü deriyi gözle görmeyiz. Bu döngü normalde olması gerektiğinden daha hızlıysa ve ölü deri birikmeye başladıysa kepek de başlar. Sorun ortaya çıktığında, kafa derisi üzerinde ölü deri yamaları oluşur ve bunlar pul pul saça karışır. Peki kepek neden olur?
Seboreik Dermatit (Ciltte yağlanma ve kabuklanma): Bir tür egzama olan seboreik dermatit, henüz nedeni anlaşılmamış, yağlı ve kabuklu cilt sorununa yol açan bir rahatsızlıktır. Bir tür mantarın bu duruma neden olduğu düşünülür. Bu tür egzaması bulunanlar; kafa derisi dışında göz kapakları, burun kenarları, kulak arkası ve koltuk altı gibi cildin başka kısımlarında da deride kabuklanma sorunuyla karşılaşabilir. Cilt, yer yer yağlı ve kızarıktır, kabuklanır, beyaz ya da sarı pul pul dökülme meydana gelir. Bebek ve yaşlılarda da ortaya çıkabilir.
Malasezya Mantarı: Malasezya, normalde ciltte yaşayan ve zararsız olan bir mantar türüdür. Ancak kontrolsüz büyümeye başlarsa, cildin yenilenme sürecini hızlandırıp kepeğe yol açabilir. Ciltteki mantarın varlığı bağışıklık sistemini harekete geçiriyor olabilir ve bu tepki cildi yağlandırabilir. Bağışıklık sistemi vücudu enfeksiyonlara karşı korumak için bu tür savunma tepkileri verir. Ancak cildin yağlanması bu kez mantarın daha da büyümesine yol açar ve durum kepek olarak geri dönebilir.
Saçı az ya da çok yıkamak: Az yıkanan ve yağlanan saçta kepek oluşur ama bu, her kepekli saç pistir, yıkanmamıştır anlamına gelmez. Saçını az yıkayanlar yağlanma ve kepek sorunuyla daha çok karşılaşabilir. Öte yandan saçı sık sık şampuanlamak da kafa derisini tahriş edip kepeğe neden olabilir. Saçın hangi aralıklarla şampuanlandığı kadar, şampuanlarken saç derisine masaj yapılması ve ardından bol suyla durulama yapılması da önemlidir. Piyasada satılan şampuanların çoğu pek çok kimyasal içerdiğinden, cilt alerjik tepki veriyor olabilir. Kullandığınız şampuanı değiştirmek, farklı ürünler denemek ya da doğal ürünlere yönelmek işe yarayacaktır.
Jöle benzeri saç ürünleri kullanmak: Jöle, saç spreyi ve köpük gibi saçı şekillendirmek için kullanılan ürünlerin kepeğe yol açtığı bilinir.
Bu kimyasal ürünlere saç derisi alerjik tepki verebilir ya da çok sık jöle kullanılması saç derisini tahriş edebilir.
Kepeğe en iyi çözüm, kullanımda aşırıya kaçmamaktadır.
Kuru cilt: Soğuk havalar, nemsiz ortamlar, fazlasıyla ısıtılmış odalar cildi olumsuz etkiler ve iyice kurutur.
Bu durumda saç derisinin de pul pul dökülmesi, yani kepeklenme görülmesi veya kepeğin daha da kötüleşmesi mümkündür. Kuru cilt nedeniyle görülen kepeklenme diğer kepek türlerine göre daha küçük ve yağsızdır. Pullanma kol ve bacaklarda da görülebilir. Yağlı cildi olanlarsa kepek sorunum olmayacak diye düşünmemeli. Yağlı ciltler de ölü derinin birikmesine ve kepeğe yol açabilir.
Sedef hastalığı: Bu sorun, parlak ve kalın deri pullanmasına neden olur. Sedef hastalığı daha çok dizlerde, dirseklerde ve gövdede ortaya çıkar ancak kafa derisini de etkileyebilir. Eğer sadece kafa derisi etkilenmişse, seboreik dermatitten ayırması zorlaşabilir.
Diğer nedenler: Az su içmek cildi kurutur ve işte bu nedenle su içmekle kepek arasında bir bağlantı kurulabilir. Stres ve kaygı da cilt sorunlarını kötüleştiren faktörlerdir. Pek çok kaşıntılı ve döküntülü cilt sorunu, stresle birlikte tetiklenir. Özellikle kış aylarında, yeterince güneş ışığı alamadığımız havalarda da kepek sorunu artar.
Tedavi yöntemleri
Tedavinin cilt hastalıkları uzmanı tarafından yapılması uygundur. Kesin ve köklü olarak tedavi edilemese de özel kepek şampuanları ve losyonlarla uzun süre kepeksiz kalmak sağlanabilir. Bu ilaçlar, çok uzun süre kullanılırsa etkileri azalabilir. Bu nedenle cilt hastalıkları uzmanınızın önereceği zamanlarda değiştirilmeleri gerekir. Saç diplerinde kepeklenmeyle kendini gösteren çok sayıda hastalık vardır ve basit kepeklenmeyle karışabilir. Saç diplerindeki deri, bu bölgeyi tutan hastalıkların çoğunda diğer belirtilere ek olarak kepeğe yol açabilir. Bu grupta; mantar hastalıkları, diğer bazı mikropların neden olduğu kaşıntılı, kepekli durumlar, egzamalar, sedef hastalığı, seboreik dermatit ve bitlenme sayılabilir. Tedavi, kepeğe neden olan esas hastalığın tedavisidir. İyileşme sağlandıkça kepeklenme azalacaktır.