Dr. Tanju Sürmeli

Dr. Tanju Sürmeli

tanjusurmeli@yasamsaglik.com.tr

Tüm Yazıları

Komplo teorileri; Amerika’daki 11 Eylül saldırıları, Prenses Diana’nın ölümü, AIDS’in nasıl bulaştırıldığı ve kanserin tedavisinin bulunduğu ama saklandığı şeklinde devam ediyor. Gezi Parkı ve Mısır’daki olaylar da bu teoriye yeni eklenenler

KOMPLO TEORİSİ


Komplo teorisinin en önemli tamamlayıcı öğelerinden biri, potansiyel delili nasıl etkilediği veya delil incelendiğinde nasıl etkilendiği. Olayların çeşitli açıklamalarına karşı bazı insanlar daha açık, bazıları kapalı görüşlü, işte bu kısmı komplo teorisinin en önemli ayrımı.
Komplo teoristyenlerinin sıklıkla tartıştığı şey, olayların resmi kesimler tarafından açıklama yapılması durumunda genelde alternatif yorumların yapılmasını yanlış yönlendirdiği ya da gerçeğin
görmezden gelinmesini sağlayabildiğidir.

Haberin Devamı

Komplo teorisine inanmayanlarsa çok sıklıkla bilimsel ve mantıksal açıklamasının ince eleyip sık dokunarak yapılmadığını söylüyor. Komplo teorisine, teoriyi yayanların, inananlardan daha çok inandığı biliniyor. Komploya inanmanın toplumda çok önemli derin bir etkisi vardır ki, çok önemli olayların yanlış anlaşılmasına neden olabiliyor, belki politik ve sosyal kurumlara karşı kuşku geliştirebiliyor, sağlık sistemine inanma veya adalet sistemine güvende kişilerin davranışını olumsuz etkileyebiliyor.

Kişilik özellikleri önemli
Sosyo-psikologlar, komplo teorilerine inancın, geniş sosyal gruplar arasındaki haksızca yapılmış sosyal sistemi suçlamalardaki çatışmaları haklı göstermede veya çatışmayı devam ettirmek için kullanılmasıyla çok bağlantılı olduğunu sıklıkla tartışıyor. Diğer araştırmalarda, komplo teorisine inananların kişilik özellikleri ele alındığında, toplumsal düzensizlikten ileri gelen bunalımda olanlar ve elinden bir şey gelmediğini düşünenlerin komplo teorisine inanmaları daha yüksek oranda bulundu. Ancak otoriter kişilik özelliği olanların, hükümetin sorgulanamayacak kadar yasal ve manevi açıdan gizemli olduğuna inandıkları görülüyor. Yani otoriter kişilik özellikleriyle komplo teorileri arasında olumsuz ilişki bulundu.
Siyasette otoriter sağ kanadı destekleyenlerin yahudilere karşı komplo teorilerine daha çok inandıkları ama komplo teorilerine genelde daha az prim verdikleri görüldü. Önemli bir olayı önemli bir nedenle komplo teorisine bağlamada sezgilerin önemi olduğu ortaya çıktı. Komplo teorisine inanıldıktan sonra kişilere, “Gerçek nedenler budur” diye açıklandığında bile, onlar komplo teorisine inanmaya devam etti. Halbuki mantıksal olarak bir olayın gerçek nedenleri sunulduğunda kişilerin onu kabul edip, “Sezgilerimle hareket etmişim” demesi lazım. Komplo teorisindeyse bunu yapamadıkları ortaya çıktı.

Haberin Devamı

Özgüven sorunu olanlar daha çok inanıyor
Kendine güveni az olanların komplo teorisine daha çok inandıkları ortaya çıktı. İnsanlar, komplo teorisine destek veren verileri okuduklarında komploya daha çok inanıyor. Komplo teorisine inanmayanların komplonun karşıtı düşüncelere daha duyarlı olduğu, komplo teorisine inananlarınsa komplo karşıtı düşüncelere daha az duyarlı olduğu görüldü. Savunmacı özellikler ve kompleks gruplar arası davalar komplo teorisine inanma süreçlerini etkileyebiliyor. Örneğin, bazı dini grupların 11 Eylül olayının komplo teorisine inanmaları gibi. Bazı sosyal grupların, kimlikleri tarafından komplo teorilerinin benimsenmesi ve onay almasının kabul görür hale geldiği düşünülüyor.

Haberin Devamı

SiZ DE iNANANLARDAN MISINIZ?
1- Dünyada halka hiçbir şekilde haber verilmeden gerçekleşen çok fazla sayıda önemli olay gerçekleşiyor.
2- Siyasetçiler, genellikle kararlarının altında yatan gerçek nedenleri bizlere açıklamıyor.
3- Hükümet ajanları, bütün vatandaşları yakından izliyor.
4- Yüzeysel olarak ele alındığında bağlantısız gibi görünen olaylar, aslında çoğunlukla gizli aktivitelerin sonucu.
5- Siyasi kararları büyük ölçüde etkileyen gizli kuruluşlar var.

a) Kesinlikle hayır
b) Kesinlikle olası değil
c) Hiç olası değil
d) Olası değil
e) Pek olası değil
f) Kararsızım
g) Biraz olası
h) Olası
i) Oldukça olası

h ve i cevapları çoğunluktaysa siz de komplo teorilerine inananlardansınız.