Umut ışığı, yeni yıl

Güdüler (Motivation): İnsanın davranışını, tutumunu, eylemini başlatan, yöneten, yönlendiren, sürdüren, güce; Güdü (Motivation).

Güdüler; doğuştan gelen ve yaşamını sürdürmek için gerekli olan iç güdüler (instinet) ile, eğitim, öğrenme ve pekiştirme gibi sonradan kazanılmış dürtüleri (drive, trieb) içerir.

Genel olarak güdüler dört kaynaktan beslenir. Varlığını sürdürme, haz, toplumsal ve kültürel olmak üzere dört ayrı güdü söz konusudur. Toplumsal ve kült olan güdüler, umut kavramına duygu değer kazandırır. Umut insana haz veren , mutlu kılan duyguların duygusudur. Bir amacın , beklentinin, durumun, tasarımın gerçekleşmesini imgelemektir. Duygulanım, iç ve dış uyaranların, bilişsel işlevlerden ayrı, bağımsız olarak bireyde yarattığı etki ve tepkidir. Uyaranların hoşa gitmesi yada gitmemesi sonucunda bireyde haz ya da elem doğrultusunda duygulanım oluşur.

Dilimizde, umut beslemek , umut vermek , umut ışığı, umut kapısı, umudunu kırmak, umudunu kesmek gibi umut içeren birçok değim vardır.

Yılbaşı öncesi kazanma olasılığının çok sınırlı olmasına karşı, milli piyango bayiliklerin önünde bilet almak için saatlerce sıra bekleyen alıcıları gösterebiliriz. Sırada bekleyen milyonların büyük çoğunluğu umutlarına, amaçlarına, beklentilerine, tasarımlarına ulaşamadan yeni yıla gidiler. Bu örnek bütün umut durumları için geçerlidir. Özetle, umut ya gerçekleşir ya da gerçekleşmez. Umudun sönmesi haz duygusunun elem duygusuna döndürebilir. Savunma düzenleri bu süreçte işlerlik kazanır.

Bireyin, benlik, kimlik, kişilik yapısına, becerisine, yetisine, yeteneğine göre olumlu ya da olumsuz savunma düzenleri, davranışı, tutumu, eylemi etkiler. Biçim ve renk kazandırır. Umutsuzluk, umudunu yitirmek, haz duygusunu elem duygusuna dönüştürür. Kaygı, korku, sıkınıtı, ilgisizlik, kızgınlık, öfke gibi duygulara yol açar. Olumsuz, başarısız savunma düzenleri umudu bedensel, ruhsal belirtilere dönüştürerek bireyin davranışını, tutumunu, eylemeni, uyumunu, azaltır, bozar, değiştirir.

Başarılı olumlu savunma düzenleri değişime, dönüşüme, gelişmeye açık, bilişsel işlev düzeyinde yer alan kavramların duygu yükünü ve değerini taşır. Davranışa, tutuma, eyleme yansıtır. Başarılı olumlu savunma düzenlerinin başında geleceğe yönelik doğru çıkarımlar düzenlemeler yeteneğini kazandıran sezinleme; iç görü dürtüleri toplum ve kültür doğrultusunda geliştiren yüceltme düzenleri vardır. Dengeleşim, alaya alma, çilecilik, olumlu ya da olumsuz savunma düzenleri arasında yer alır. Başarılı savunma düzenlerinin oluşması için belirli ilke ve kurallar gereklidir.

Sürekli değişen doğal ve toplumsal koşullara uyum sağlar.

Engel aşmak, sorun çözmek için çeşitli değişik kaynaklardan yeni çözüm yolları, yöntemleri bulur.

İçinde bulunduğu ortama, olaylara, olgulara geniş açıdan bakar.

Sürekli, yaratıcı, üretici, tasarımlar yapar.

Üretici, yaratıcı düşünce için insanın kendi bilgisinden, becerisinden, yetisinden, yeteneğinden, haberdar olması gerekir. Bu haberdarlık sürecinin doğrultusunda etkin yol oynar. Engellerin aşılmasında, sorunların çözümünde, davranışın amacına göre doğru -yanlış ayrımı yapar.

Alışıla gelenin, yapıla gelenin sıradışı çabalarla, başkalarına değişik yeni bakış açısı kazandırır.

Fırsatları önceden görür, sezer, yeni fırsatlar yaratır.

Beklenen, istenen amaçların ötesinde, değişik yeni amaçlar, beklentiler belirler bunlara ulaşmaya çalışır.

Amaca ulaşmak için gerekirse bürokratik engelleri, ilkeleri, kuralları değiştirmeye, esneklik kazandırmaya çalışır.

Gelişmeye açık, duru, içten, tutarlı bir durum gösterir.

Yaşanmış olayların izleri bireysel ve somuttur. Bilişsel süreçler bunları işler, tasarımlar yaratır ve üzerinde çalışır. Ancak yeni deneyimlerin etkisiyle zamanla bu tasarımlar soyutlaşır ve dereceli olarak genelleşir. Gerçekte ve günlük yaşamımızda nesnelerden ayrılma olanağı olmayan nitelikleri, kişi artık bilişsel düzeyde nesneden ayırarak düşünmeye başlar. Böyle bir soyutlama işlemi sonucu; güzellik, sevgi, dürüstlük, sıcaklık, parlaklık gibi tasarımlara ulaşır.

İmge ve tasarımlar zamanla zihinde birikir. Bilişsel süreçlerde daha ileri bir takım işlemler yapılır. Soyutlamanın ardından zihinde tasarımlar birbiriyle karşılaştırılır. Bu karşılaştırma sonucunda birbirine benzeyen ortak nitelikleri olan tasarımlar gruplandırılır.