Bu Ramazan ayı içinde 11 bin dört yüz liradan fazla varlığı olan her Müslüman fitre vermek yükümlülüğündedir.
Varlık sahibi her Müslüman, bir yıl içinde varlığındaki artışın kırkta birini bu yıl
zekât olarak dağıtmakla yükümlüdür. Ramazan ayında bunu yapar ise sevabı artar.
Fitre, Ramazan ayı içinde fakirlere verilen ve de en az miktarı din adamlarınca belirlenen sadakaya
verilen isimdir.
Zekât, sahip olunan mal ve para miktarındaki artıştan Müslümanların her yıl yoksullara dağıtmakla görevli olduğu “kırkta bir hisse”dir (yüzde 2.5).
Fitreyi kim verir?
Fitrenin dinen vacip olması ve de
bir Müslüman’ın fitre vermekle
mükellef olması için “akıl baliğ olması” ve de “nisap miktarı mala malik
olması” yetişir.
Nisap, hadislerde belirlenen yoksulluktan zenginliğe geçme sınırıdır.
İstanbul Müftülüğü’nce nisap sınırı olarak belirlenen 80.18 gram altının 2017 yılı Ramazan ayında Türk lirası karşılığı 11 bin 400 liradır.
Böyle bir kişi hem kendisi için hem de bakmakla mükellef oldukları için fitre verecektir. Her yaştaki çocukların ve hatta bayramın birinci günü imsak vaktine kadar doğan çocukların da fitrelerinin verilmesi gerekir.
Fitre, buğday, arpa, üzüm ve hurma cinslerinden aynen verilebileceği gibi, bunların bedellerinin verilmesi şeklinde nakden de olabilir. İstanbul Müftülüğü bu Ramazan ayı için en az fitre miktarlarını buğdaya göre kişi başına en az 16 lira olarak belirledi.
Demek ki en az 11 bin 400 lira varlığı olan, kişi başına en az 16 lira fitre verme yükümlülüğü altındadır.
Zekâtı kim verir?
Zekât verecek kimsenin kul borcundan fazla paraya sahip olması gerekir. Ev, dükkân, mağaza gibi yaşamak ve işi görmek için gerekli olan nafakalarını sağlamakla görevli olduğu insanların bir yıllık masrafları, ev eşyası, giyecekler (yazlık ve kışlık olarak), binek hayvanları, bir sanat veya zanaatın uygulanması için gerekli malzeme, alet, ticaret amacı olmayan kitaplar, gerekli silahlar, zekâta bağlanmamıştır.
Zekâta tabi olan malın (nami) büyüyen bir mal olması şarttır. Çünkü zekâtın, manası, “nema” olup, “ancak büyüyen maldan” elde edilir.
Zekât verecek kadar mala sahip olan Müslümanlar, geçmiş bir yıl içinde varlıklarındaki (mallarındaki, paralarındaki) büyüyen kısmı hesaplayıp, onun kırkta birini (yüzde 2.5’ini) zekât olarak dağıtmak yükümlülüğü altındadır.
Fitre ve zekât kime verilir?
Fitre, hür olan, Müslüman olan, fakir olan herkese verilebilir.
Fitre verecek olan kişi, nafakası kendisine farz olan akrabasına fitre veremez. Fitre zengine verilmez. Fitre birkaç yoksul arasında bölüştürülebilir.
Zekât her önüne gelene verilmez. Yoksullara, nisap miktarı malı bulunmayanlara (nisap miktarı 2017 Ramazan ayında 11 bin 400 Türk lirası olarak belirlenmiştir), çaresizlere, borçlulara, kölelikten kurtulacaklara, parasızlıktan dolayı yolda kalmış olanlara, hali vakti yerinde olmayan öğrencilere, kardeş, amca, dayı, teyze, hala ve benzerleri akrabaya zekât verilir.
Burada dikkat edilecek nokta, zekât verilecek Müslüman’ın durumudur. Akrabadan başlayıp konu komşuya, meslek arkadaşlarına, daha sonra da hemşerilere ve başka zekât almaya durumları elverişli kimselere zekât vermek daha hayırlı sayılır.
Ne zaman verilir?
Fitre ve zekâtta nihai hedef, yoksulun sevindirilmesidir. Bu doğrudan olabileceği gibi, bir vasıtayla da olabilir.
Fitre Ramazan ayı içinde verilmelidir. Herhangi bir sebeple bayrama kadar verilmemiş olan fitreler daha sonra da verilebilir.
Zekât yıl boyunca verilebilir. Ramazan ayı içinde verilmesi âdettendir.
