Hazine Müste-şarlığı uluslararası sermaye piyasalarında kira sertifikası (sukuk) ihracı olanaklarını araştırmak üzere Dubai Islamic Bank, HSBC ve Standard Chartered’a yetki verdi. 28 Mart salı günü Birleşik Arap Emirlikleri’nde yatırımcılarla toplantı yapılması planlanıyor.
Thomson Reuters servislerinden IFR’da yer alan bir habere göre, Hazine dolar cinsi, 5 veya 8 yıl vadeli “sukuk” (kira sertifikası) ihraç ederek borçlanma arayışında.
“Sukuk”, basit anlatımıyla, “faizsiz bono”dur.
Bono sahibine faiz yerine “kâr payı, kira getirisi” adı altında ödeme yapılır.
“Şeriat” kaidelerine göre,”sukuk”tan başka farklı borçlanma yolları da vardır.
Bunlar kira-icar karşılığı borçlanma “icara” (icarah), ürün karşılığı borçlanma “muzara”, sulama karşılığı borçlanma “musaka”, ağaçlandırma karşılığı borçlanma “mugarasa” diye adlandırılır.
Bunlara ek olarak, salam, istisna, musharaka (sharika), mudaraba, vakala, murabaha gibi farklı uygulamalar da vardır.
Sukuk, Müslümanların faizsiz bonosu. “Sukuk” benzeri, Yahudilerin de bir faizsiz bonosu vardır. Onun adı da “gemach”dir.
Faizli borçlanma da var
Standard&Poors’un Körfez ülkeleri finans kuruluşlarında yaptığı araştırmaya göre, Körfez ülkelerindeki fonların yüzde 80’i faizli olarak değerlendiriliyor.
Geçen yıl 67.4 milyar dolarlık sukuk ihraç edildi. Sukuk ihracının yüzde 60’ı devletlerce yapıldı. Malezya sukuk ihraç ederek 28.4 milyar dolar, Endonezya da 7.3 milyar dolar borçlandı.
Sukuk bir varlığa sahip olmayı veya ondan yararlanma hakkını zorunlu kılar. Açık anlatımıyla, sukukta yer alan hak-iddia sadece nakit akışı (getiri) hakkı değil, aynı getiriyi sağlayan “mülkiyet”e de sahip olma hakkıdır.
Finansal bonolar faiz taşıyan menkul kıymetler iken, sukuklar bir varlık sepetinde sahiplik hakkını belgeleyen yatırım sertifikaları özelliğini taşır.
Biz sukuku seviyoruz
Türkiye’de katılım bankaları (faizsiz işlem yapan bankalar) sukuk ihraç ederek ilk borçlanmayı 2010 yılında gerçekleştirdi.
Hazine ise sukuk ihraç ederek borçlanmaya 2012 yılında başladı. Hazine’nin ihraçlarında sukuka yatırım yapacaklara “mülkiyete iştirak” olarak hangi varlığın gösterildiği hakkında bugüne kadar herhangi bir açıklama yapılmadı.
Sukuk ihracında talep sadece Müslüman kesimden gelmiyor. Müslüman olmayan yatırımcılar da sukuka ilgi gösteriyor. Çünkü sukukta getiri genelde faizin üzerinde oluyor. Ne var ki sukuk ihraçlarında alıcılar genelde kurumsal yatırımcılar olduğundan, kişiler doğrudan ihraçtan yararlanamıyor. İkinci el sukuk senedi satın alabiliyor.
