“2023 Yılın Kalemi: Antik Mısır”
Üst düzey yazı gereçleri üreticisi Graf von Faber-Castell geçen hafta ilhamını Antik Mısır’dan alan ve üzerinde 3 bin senenin simgelerini taşıyan ‘2023 Yılın Kalemi’ni açıkladı.
Büyük firmalara boşuna “büyük” denmiyor. Graf von Faber-Castell de büyük bir vizyona sahip çünkü hayranlık uyandırıcı ve çok kaliteli yazı gereçleri üretiyor. “2023 Yılın Kalemi: Antik Mısır”, markanın bu zamana kadar inşa ettiği yapıya muhteşem bir katkı sunuyor. Yılın kalemini her sene gelmesini istediğim bir mektubu bekler gibi merakla beklerim, acaba bu sefer nasıl bir dünyayı bir kaleme sığdırdılar diye düşünürüm.
Geçen yıl Aztek uygarlığına bakan Graf von Faber-Castell uzmanları bu sefer Antik Mısır’ın 3 bin yıllık tarihine, yazının büyülü geçmişine, tanrı ve tanrıçalarına adanan yeni bir yazı gereçleri koleksiyonuyla yine çıtayı yukarıya taşımışlar. Konu yeni değil; Montblanc, Sailor, Sheaffer, Waterman, Visconti ve Montegrappa gibi başka markalar Antik Mısır’dan ilham alan ve üzerinde hiyeroglif yazı örnekleri bulunan (ve çoğu güzel olmayan) birçok kalem tasarladı ama sınırlı sayıda üretilen Graf von Faber-Castell “2023 Yılın Kalemi” bambaşka bir seviyede.
“Kara Toprak”
Kapağını açmadan baktığımızda simsiyah bir kalem görüyoruz. Nil’in her yıl taşmasıyla çamurla dolan bereketli topraklara “Kemet” yani “Kara Dünya” adı verilmiş. Toprağı simgeleyen mat siyah gövdenin üzerinde her birinin uzun bir öyküsü olan Antik Mısır’ın 12 tanrı ve tanrıçasının isimlerini görüyoruz. İsimler hiyeroglif yazı sistemiyle metal gövde üzerindeki elmas benzeri karbon kaplamaya kazınmış.
Bu 12 tanrı(ça) arasında bulunan bilgelik tanrısı Thoth yazının yaratıcısı, kelimelerin ve zamanın efendisidir, doğal olarak yazı ile uğraşan katiplerin de tanrısıdır. Thoth aynı zamanda ölülerin yargılanmasında görev alan tanrılardan biridir, kalbin ağırlığını kaydetmekle yükümlüdür. Antik Mısır’daki inanç sistemine göre sadece hafif bir kalbe sahip olanlar yeniden doğuş alemine ulaşabilirdi.
Kapak ise M.Ö. 1340 yıllarında yapılan ve 1912’de keşfedilen Nefertiti’nin ünlü büstünde başında bulunan mavi tacın şekli üzerinden modellenmiş. İktidar göstergesi olan bu tacın biçimi geçmişin güçlü bir kadınına atıfta bulunduğu için de önemli.
“Horus’un Gözü”
Bir şahin olarak tasvir edilen Horus, en önemli tanrılardan biriydi. Sağlık, korunma, mükemmellik ve güç veren “Horus’un Gözü” figürü de muskaların, tabutların ve cenaze eşyalarının üzerinde koruyucu bir sembol olarak konuluyordu. 2023 Yılın Kalemi’nin kapak ucu da Horus’un Gözü ile süslenmiş. Kalemin uç aksamında ise Tutankhamun’un 12 kilo ağırlığındaki maskesinde görülene benzer şekilde altın ve lapis lazuli şeritleri kullanılmış.
Yılın kalemi sadece kalemlerden oluşan bir koleksiyon değil. Lapis lazuli’den ilham alan parlak ve koyu “Mısır Mavisi” renkli bir mürekkep düşünülmüş. Mavi, insanların ürettiği en eski doğal renklerden biri. (Konuyla ilgili Michel Pastoureau imzalı “Mavi/Bir Rengin Tarihi” isimli kitabı da okuyucularıma öneririm.) Koyu ve parlak renkli lapis lazuli mavisinin patentli bir tonu ise (Uluslararası Klein Mavisi) sanatçı Yves Klein ile modern sanat tarihine geçmiştir.
Antik bir uygarlığa ve yazıya övgü olan 2023 Yılın Kalemi’nde daha keşfedilecek birçok ayrıntı var. Tıpkı yazının kendisi gibi. Bilindiği gibi “tarih” yazı ile başlar.
Yazıyı kimin icat ettiği konusuna gelince ilk yazı yazan insanlara göre yazıyı tanrılar icat etmiş ve insanlığa armağan olarak sunmuştu. Bu nedenle yazı kutsaldı.