Afrika daima

50’nci ‘Takvim’in renk cümbüşünü tamamlayan siyah modeller Prince Gyasi’nin objektifinden Afrika Çağı’nı ‘Zamansız’ temasıyla başlatıyor.

1964’te başladığı zaman yolculuğunda, zoraki molalardan kaynaklanan aralar yüzünden 50’ncisi yayımlanan Pirelli Takvimi 2024’te (Takvim), renkler ve karşıtlıkların bir başkaldırısına tanık oluyoruz. Onun sayesinde bu kez resim ve fotoğraf sanatları arasında yaşayan bir köprünün üzerinde seyahat ediyoruz.

50’nci edisyona yakışır bir şekilde tarihi bir viraj dönen Takvim bu kez 28 yaşındaki Ganalı fotoğrafçı Prince Gyasi’ye emanet edilmiş.

“Zamansız” temalı Takvim 2024’te Prince Gyasi, yakından tanıdığımız tamamı siyah modelleriyle Gana’nın geleneksel köklerinden hareket ederek bizi umut dolu, rengarenk bir geleceğe ışınlıyor.

Takvim’in, “zamanın sıfır noktası” Londra Greenwich’teki galasında Milliyet de vardı. İstanbul’dan Londra’ya gidiş geliş artı eksi 3 saatlik fark, “zamansızlık” temasına uygun şekilde bir tür zamanda yolculuk oldu.

Bilmem kaçıncı kez Takvim sayfalarını süsleyen İngiliz süpermodel Naomi Campbell’dan Batı Afrika Asante halkının Kralı Otumfuo Tutu II’ye, ödüllü oyuncu Angela Bassett’tan eski Fransız futbolcu Marcel Desailly’ye, şair Amanda Gorman’dan yazar Margot Lee Shetterly’e...

Takvim 2024 modellerinin tamamı Prince Gyasi’nin vizyonunda ün, yaş veya zenginliği umursamadan tabular ve toplumun zincirlerini kırmaya çalışan zamansız süperkahramanlara dönüşmüş.

Adını, Helmut Newton, Annie Leibovitz, Herb Ritts gibi zamanı “Takvim”de donduran isimler arasına yazdıran Prince Gyasi de kendisinin de mensubu olduğu yeni nesillere hitap eden tarzda bir renk cümbüşüne buladığı Afrika’yı adeta geleceğin kıtası ilan ediyor. Bize de -Takvim, dolayısıyla bir zaman koleksiyoneri olarak- Afrika’yı kutsayan süper kahraman filmi “Kara Panter”deki “Wakanda Daima” yerine “Afrika Daima” demek düşüyor.

Takvim’in ilk siyah, ilk Afrikalı fotoğrafçısı olmasının yanında belki de en genç fotoğrafçısı olan Gyasi hala bir çocuk gibi hissettiğini özellikle söylüyor. Bu çocuk ruhu ve kalbi, fotoğraflardaki rengarenk eğlencede kendini dışavuruyor. Ama bu cümbüşün altında katı bir disiplin de yatıyor.

Kariyerine 16 yaşında Gana’nın başkenti Akra sokaklarını iPhone’la fotoğraflayarak başlayan Prince Gyasi, aradan geçen 12 yılda eğlenceli ama ne yaptığını bilen kararlı bir fotoğrafçıya evrilmiş. Prince, “’Hadi fotoğraflar çekelim sonra bakarız’dan ziyade işini bilen bir sanatçıyım. Setler, sahneler, kostümleri aylarca planlarım. Fotoğrafladığım kişi en doğru biçime girmiştir zaten. Fotoğraflarımdaki tüm bu insanlar karakterlerdir. Yani setime gelirseniz, söylediğimi yaparsınız” diyerek bu renkli eğlencenin ardında bir doğaçlamadan ziyade fazlasıyla teknik bir kurgu olduğunu beyan ediyor. Apple, Converse, Off-white, Puma ve Balmain kampanyalarından Vanity Fair, GQ sayfalarına uzanan devasa bir yükselişin de manifestosu sanki Prince Gyasi’nin cümleleri. 

Renklerin isyanı

Eserlerinde hem son derece kişisel olan hem de kitlelere odaklanan olan Prince Gyasi, Batı dünyasında hakim Afrika algılarına zıt bir söylem, bir tür haklı başkaldırı içinde. Sanat fotoğrafçılığının kurallarını yıkan Prince Gyasi, Takvim yapraklarında kendi sinestezi (çoklu duyum) deneyimlerinden doğan rengarenk bir evrene davet ediyor.

Takvim’deki zamansızlığı Naomi Campbell’dan başka kimse bu kadar doğru ifade edemezdi. Takvim’e beşinci kez giren 53 yaşındaki İngiliz modelin “Dalivari” bir saatin önünde verdiği poz, zamana bir tür meydan okuma sanki...

Ama Prince Gyasi zamansızlık kavramını daha çok esere 20 yıl sonra da bakıldığında yine keyif alınabilmesi diye açıklıyor. Artık kim nasıl yorumlarsa...

İşlerinin “bir resim mi ya da fotoğraf mı” diye sorgulanmasını isteyen Gyasi, “Gerçeküstüyle gerçek arasında ince bir çizgi vardır. Arasındaki köprü de Prince’tir” diyor.

Takvim’in modellerinden bir diğeri de The Bullitts adıyla da bilinen İngiliz müzisyen/yönetmen Jeymes Samuel. Takvim’in kendisi için çok şey ifade ettiğini söyleyen Samuel, “Bence insanların mükemmeliyetini süper geniş ölçekte gösteriyor. Pirelli daha önce hiç böyle bir şey yapmamış; renkli tüm bu insanları Afrikalı görsel bir sanatçı, Prince Gyasi’nin onlar için yarattığı bu atmosfere yerleştirmemişti” diyor

Anne tarafından Prince Gyasi gibi bir Ganalı olan oyuncu Idris Elba, yüzü “zamansızlık” kavramına uyduğu için Takvim’e seçilmiş. Oyuncu Angela Bassett ise kariyeri boyunca önüne çıkan tüm engelleri yıktığı için Prince Gyasi’nin tercihi olmuş.

Fransız eski milli futbolcu Marcel Desailly, Gana’nın başkenti Akra doğumlu. Bu özelliği onu Takvim 2024’ün Batı Afrika bağlantılı modellerinden biri yapıyor.

‘Zamansız’ manifesto

“Zamansız olacaklara; biz şöhret peşinde değiliz. Başarı peşinde değiliz. Doğrulama arayışında değiliz. Kendi kabiliyetlerimizin peşinden giderek

yapamaya-cağımızı, çok yaşlı, çok genç, çok farklı, çok fazla veya çok az olduğumuzu söyleyenlere meydan okuyoruz. Yolculuğu seçme ve kendi yarattığımız olasılıklar gök kubbesinin altında yaşama seçeneğini arıyoruz.

Tavanı çatlatmıyoruz.

Çatıyı kaldırıyoruz.

Herkes için.

Çünkü zaman yaşamdan ölüme yalnız başına gidilen bir yol değildir. Nesilden nesle aktarılan bir ilham döngüsüdür. O halde saatleri durdurun.

“Yapmayanların” buyurdukların kabul etmeyin. Yaratın. İlham verin. Öğrenin.

Ne zaman duracağınızı değil, ne zaman harekete geçeceğinizi öğrenin. Korksanız da korkmasanız da kendi zamanınızı siz belirleyin.

Varlığımız fani olabilir. Ama örneğimiz ebedi olabilir.

Zamansız olarak doğmayız. Zamansız oluruz.

Öyleyse kendi hayatımızın geçişini zamana meydan okuyanlarla kutlayalım.”

Prince Gyasi