Türkiye cuma günü Balyoz kararının şokuna teslim olmuşken, Libya’da İslam alemi için bir ilki temsil eden önemli bir gelişme yaşandı. ABD büyükelçisinin öldürülmesiyle sonuçlanan olaylar sonrasında, kaosa yol açacak gelişmelerden endişe duyan 10 binlerce Libyalı Bingazi’de sokağa döküldü. Hedeflerindeyse aşırı dinciler vardı.
“Kahrolsun El Kaide, yaşasın özgür Libya!” ve “Milislere hayır. Libya için tek ordu!” sloganları atan Libyalılar ertesi gün de kentteki radikal Selefi “Ensar el Şeria” örgütü ile “Rafallah Sehati Tugayı” adlı dinci milislerin karargahlarını basıp içerdekileri dışarı attılar.
Libyalı gözlemciler, özellikle Ensar el Şeria grubuna karşı ülkede tepkilerin arttığı bir sırada ABD konsolosluğuna düzenlenen saldırının halk için “son damla” olduğunu belirtiyorlar. Müslüman bir ülkede insanlar böylece ilk kez, aşırı dincilere karşı, kalkınma, istikrar ve demokrasi yönünde ilerleme arzularını ortaya koymuş oldular.
Arap Baharı’nın zorlu yolu
Üstelik bunu İslam dünyasında şiddet eğilimli kalabalıkların, Hz. Muhammed ve İslam karşıtı film ile karikatürleri protesto etme kisvesi altında, aşırı dincilerin güdümünde ortalığı yakıp yıktıkları bir sırada yaptılar.
Bir ilki temsil eden Libya’daki bu gelişmeden olumlu bir şeylerin çıkıp çıkamayacağını tabii ki zaman gösterecek. Bu ve Arap Baharı’nın diğer ülkelerinde demokrasi bilincine giden yolun uzun ve zorlu olacağı aşikar.
Bu ülkelerde bizim alışık olduğumuz siyasi kültürün gelişmesine bugüne kadar pek fırsat tanınmadığını kabul etmek zorundayız. Buna rağmen Müslüman Libyalıların aşırı dincilere “dur” deme noktasına itilmiş olmalarının önemi yadsınamaz.
Kaldı ki, Libya’da temmuz ayında yapılan seçimlerde Selefiler ile Müslüman Kardeşler arka planda kalırken, ılımlı ve liberal partilerin öne çıktığını hatırlamakta da yarar var.
Başka bir ifadeyle, Bingazi’deki ABD konsolosluğuna düzenlenen ölümcül saldırıya rağmen, Libya ezber bozmaya devam ediyor.
Öte yandan Libya’nın komşusu Tunus’tan da olumlu haberler gelmeye devam ediyor.
Örneğin, iktidardaki ılımlı İslamcı Ennahda Partisi, Hz. Muhammed ve İslam karşıtı filme yönelik ve demokrasi ile ilgisi olmayan - şiddetli protestoları yasakladı.
Ennahda lideri Raşid Ganuşi de, “Ülkenin özgürlüğü ile güvenliğini tehdit eden” aşırı dincilere karşı önlemler alınacağını ve Seyfullah İbn Hüseyin adlı kışkırtıcı Selefi liderinin “tutuklanana kadar aranacağını” açıkladı.
Özetle, Arap Baharı’nın gerçek galibi olan Müslüman Kardeşlerin şemsiyesi altındaki ılımlı İslamcı partiler, aşırı dincileri “özgürlük ve güvenlik” açısından “tehdit” olarak görmeye başladılar. Bunu İslam dünyası açısından önemli bir aşama olarak kabul etmek gerekiyor.
Dikkatler şimdi Mısır’ın Müslüman Kardeşler kökenli yeni Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin hem Hıristiyan azınlığı, hem de laik kesimleri korkutan Selefiler ile nasıl baş edeceği sorusuna dönmüş bulunuyor.
Türkiye’nin bu ülkeler için önemi de tam bu noktada ortaya çıkıyor ki burada sadece AKP iktidarındaki Türkiye’den de söz etmiyoruz. Türkiye’deki düzeninin, tüm ciddi kusurları ve eksikliklerine rağmen, bugüne kadar sağladığı gözle görülür kazanımlarından söz ediyoruz.
‘Türk modeli’nin başarısı
Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerindeki ılımlı Müslüman liderler, liberal bir ekonomik sisteme dayalı laik bir parlamenter demokrasi olan “Türk modeline” başta çekingen yaklaştıklar. Türkiye’ye baktıklarında da gözleri sadece AKP’yi gördü.
Ancak, öyle bir noktadayız ki, “Türk modelinin” göreli başarılarının nesnel olarak neye dayandığını artık göz ardı edebilecek durumda değiller. AKP’nin de sonuç itibariyle içinde çalıştığı Batılı ekonomik ve siyasi modelimiz de bu nedenle gün geçtikçe daha çok ilgi çekiyor.
Umut veren gelişmeler
Uzun lafın kısası, siyasi baskılar ve geri kalmışlıktan kurtulma özlemiyle ayaklanıp diktatörlerinden kurtulmuş olan Arap toplumlarındaki ılımlı Müslümanlar, aşırı dincilerin neden olacakları felaketleri daha net görmeye başladılar.
Arkasından ne geleceği bilinmemekle birlikte, bu bile tek başına umut verici bir aşamadır.
