1915 Çanakkale’nin finansman mucizesi

Ebru Özdemir, Çanakkale Köprüsü’nde zorlu süreci atlattıklarını söyledi. Başar Arıoğlu, “Köprü ekonomiye 16 milyar dolar katkı yapacak. 2035’te proje devletin olacak” dedi.

1915 Çanakkale Köprüsü’nde pazar günü inşaat ve taahhüt noktasında tarihi bir an yaşanırken, çok değil bu tarihten birkaç gün öncesinde gerek projenin finansmanı gerek Türk ekonomisi ve özel şirketlerimizin gücüyle ilgili oldukça kritik bir dönemeç atlatıldı. İki Türk, iki Güney Koreli inşaat grubunun üstlendiği bu dev projeye yerli, yabancı 24 kuruluş 2.3 milyar euro’luk finansman sağlarken, bunun 3’te 2’si uluslararası bankalardan geldi.

Türkiye’nin dış dünyayla ilişkileri düşünüldüğünde, finansmanda Avrupa kanadından aslında çok büyük beklenti yoktu. Bu yüzden öncelik Güney Kore oldu. 1 milyar euro’luk büyük bir paket buradan sağlanınca, projenin iki Türk ortağı “Limak Grubu” ve “Yapı Merkezi” önce Kuveyt’e ardından Çin’e çıkarma yaptı. Bu ülkelerdeki etkili kuruluşlardan önemli kaynak sözü alındı. Avrupalı ve Türk bankalar da halkaya eklenince, Limak Yatırım Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Özdemir’in deyimiyle “Bir mucize oldu” ve değil aranan 2.3 milyar euro, toplanan talep 3.6 milyar euro’yu aştı.

Adını duymadığımız...

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla 18 Mart’ta düzenlenen köprünün deniz ayağındaki ilk kazık çakma töreni öncesinde Türk ortakların temsilcileri, bir grup ekonomi gazetecisiyle Eceabat’ta akşam yemeğinde bir araya geldi.

Buradaki sohbette, “Projeye para koymak için gelenler arasında bizim bile adını duymadığımız bankalar oldu” diyen Ebru Özdemir, düşük hacimli kredi kullanımından dolayı bazı bankaların kendilerine adeta gönül koyduğunu anlattı.

Bu noktada Yapı Merkezi’nin Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu, “Başta yüzde 50 yerli, yüzde 50 yabancı bankalardan finansman sağlarız, diye planlamıştık. Hatta yerli bankalardan rahatlıkla bu rakamı da yakaladık. Ama yabancı finansman daha fazla olsun istedik. Projenin yurtdışında da değerinin olduğunu göstermek adına... Sonuçta 1 miyar euro’yu aşkın talebe karşın yerlilerden ancak 680 milyon euro kaynak kullanabildik. Büyük bölümü yabancılardan sağladık. Tüm bunlar projeye ve Türkiye’ye duyulan güvenin önemli göstergesi” dedi.

Zor atlatıldı mı?

Proje için sağlanan kredinin 5 yılı geri ödemesiz olmak üzere toplam 15 yıl vadesi var. Finansman imzasını attıklarını, tüm enerjilerini bundan böyle inşaata vereceklerini anlatan Ebru Özdemir, mühendislikte sınırların zorlanacağına değinerek, “Zor kısmını mı (finansman) yoksa kolay kısmını mı tamamladık, şimdi göreceğiz” dedi. Bilindiği gibi projede ana açıklık 2023 metre olacak ve Japonya’daki 1950 metrelik rekor geçilecek.

16 milyar $’lık katkı

Köprünün 2023’te açılması planlanıyordu ama konsorsiyum Mart 2022’de bitirecek. Günlük 30 bin geçişlik devlet garantisi olan projede geçiş ücreti 15 dolar+KDV olacak. İşletme hakkı 2035’te bitecek.

“O tarih itibariyle 100, 120 yıl köprünün geliri devletin olacak” diyen Başar Arıoğlu, düzenli bakımlarla bu sürenin çok daha uzayacağını söyledi. “Herkes acaba garanti karşılanmazsa proje kârlı (fizibıl) olmaz, diyor ama durum böyle değil. Projeyle bölge, araziler değerlenecek. Köprünün ekonomiye 16 milyar dolarlık katkısı olacak. Ayrıca köprüyü cebimize koyup götürmeyeceğimize göre 2035’ten sonra proje devletin olacak” ifadelerini kullandı.

Günlük 30 bin araç geçişi noktasında, Başar Arıoğlu, “Biraz zaman alabilir” derken, Ebru Özdemir, “Çok uzun sürmeyebilir” yanıtını verdi.

Köprü ve bağlantı yollarının açılmasıyla İstanbul’un trafik yükünün azalacağına değinen Özdemir, Avrupa’dan Anadolu’ya trafiğin bu yoldan akacağını anlattı. 1000 çalışanla projenin yürüdüğünü, tepe noktasında 10 bin kişiye kadar çıkacaklarını anlatan Ebru Özdemir, Türk mühendislerin bu işte önemli rol üstleneceğini, böylece ilerideki bu çaplı köprülerin tamamen yerli gruplar tarafından yapılabileceğini söyledi.

G. Kore için stratejik proje

Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir, Daelim-Limak-SK-Yapı Merkezi Ortak Girişim Grubu’nun 1915 Çanakkale Köprüsü’ne 1 yılda 142 milyon euro harcadığını belirterek, “4 ortak olarak projeye 800 milyon euro öz kaynak koyacağız” dedi.

Koreli ortakları Daelim ve SK’nın devreye girmesiyle sağlanan 1 milyar euro’luk kaynağa değinen Özdemir, “Güney Kore hükümeti, 1915 Çanakkale Köprüsü’nü stratejik proje olarak gördü. Vermeyi taahhüt ettikleri kaynak bunu ortaya koyuyor” ifadelerini kullandı.

Projenin çevreye duyarlılık ve kalite noktasında dünya liginde standartlarda yapılacağına değinen Özdemir, kırmızı-beyaz renkli köprüde Türk mühendislerin damgasının olacağını anlattı.