Tavuk etine ihracat ayarı! Yıl sonuna kadar sınırlandırıldı
01.05.2024 - 07:01 | Son Güncellenme:
Tavuk ihracatı, iç piyasada hızlı fiyat artışı ve arz güvenliği nedenleriyle yıl sonuna kadar sınırlandırıldı. Sanayiciler, fiyat artışının enflasyonun altında olduğunu, kırmızı ete erişiminin zorlaşmasıyla tavuğa talebin yükseldiğini belirtiyor.
Duygu Erdoğan / İSTANBUL - Meltem Güneş / ANKARA - Bugün itibarıyla yıl sonuna kadar tavuk eti ihracatı aylık bazda kota ile kısıtlandı. Ticaret Bakanlığı tarafından, iç piyasada artan taleple birlikte spekülatif fiyat artışları olduğuna, ‘enflasyon’ üzerinde yapılan zamlar görüldüğüne dikkat çekildi. Bu nedenle gıda arz güvenliğinin sağlanması ve fiyat dengesinin kurulması amacıyla ihracat aylık bazda 10 bin tonla, toplamda ise bu yıl sonuna kadar 80 bin tonla sınırlandırıldı.
Üretici ve sanayiciler ise bu sınırlandırma ile üretimin zarar göreceğini belirtiyor. Kırmızı ete erişimin çok zor hale geldiğini anlatan sanayiciler, bu nedenle beyaz ete talebin hızlı yükseldiğini, fiyat artışının ise enflasyon ve maliyetler ile paralel olduğunu ifade ediyor.
Denetimler sürecek
Tavuk fiyatlarına yönelik denetimler de devam ediyor. 16 üretici firma bakanlık müfettişlerince denetlendi. Aykırılık yaptığı tespit edilen 8 firma hakkında idari para cezası verildi. Son dönemde de tavukçuluk sektöründe fahiş fiyat artışı yapıldığına ilişkin şikayetler üzerine, tavuk eti üreticisi 16 firmaya yönelik denetimlere yeniden başlandı. Rekabet Kurumu tarafından beyaz et sektöründe faaliyet gösteren bazı firmalar hakkında açılan soruşturmada çıkan idari para cezaları da 26 Nisan’da tebliğ edildi.
‘Sektör ilk defa para kazanıyor’
Türkiye Kanatlı Hayvan Eti Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Abdullah Koç, kanatlı fiyatlarının 3-4 yıldır olması gerekenin çok altında olduğunu söyleyerek, “Şu an marketlerde bütün tavuğun kilosu 90-95 lira aralığında. Olması gereken düzeye geldi. İlk defa sektör para kazanmaya başladı. Bir sektörün kâr elde etmesi gerekiyor ki yeni yatırımlar yapılabilsin. Sektör yıllardır zarar etti kimse müdahale etmedi. Şimdi sektöre ilk defa müdahale geldi” diye konuştu.
Koç, ihracat kısıtlamasının “hızlı ve panikle” alınmış bir karar olduğunu ifade ederek, “Bu yapılan fiyatları düşürmez yükseltir. Bugün yediğimizin 2 katına tavuk yeriz. Kısa vadede bir miktar fiyatlar gerileyebilir ama uzun vadede muhtemelen yakın bir gelecekte ithalatı konuşmaya başlarız” dedi.
Rakamlarla tavuk üretimi ve tüketimi
- Türkiye, dünyada tavuk üretiminde ilk 10 ülke arasında yıllara göre 7-8’inci sıralarda.
- Tavuk eti ihracatında ise 5’inci sırada bulunuyor.
- Yıllık tavuk eti üretimi 2.4 milyon tonun üzerinde.
- Yıllık toplam üretimin yıllara göre yüzde 20-25’ine yakını ihraç ediliyor.
- Toplam ihracatın yarısına yakını Irak’a yapılıyor.
- Et tavuğu sayısı 250 milyonun üzerinde bulunuyor.
- Kişi başı tüketim 2020’de 19.9 kilo iken, kısa sürede 21.7 kiloya, yakın dönemde ise 23 kiloya çıktığı tahmin ediliyor.
İhracat aylık 40 bin ton
Türkiye’nin aylık tavuk eti ihracatının 40 bin ton olduğunu bildiren İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı Müjdat Sezer, ihracat kısıtlamasının dış pazarlardaki iş ortaklıklarına zarar verebileceğini söyledi. Sezer, yakın gelecekte dünyada beyaz et tüketiminin hızlı artacağını öngördü.
15 ayda yüzde 74 artış
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği (BESD-BİR) Başkanı Naci Kaplan, fiyatların 2023 Ocak ayından itibaren 15 ayda yüzde 74 arttığını, bunun mevcut maliyet artışları ve enflasyonla uyumlu bir oran olduğunu söyledi. Kaplan, “71 lira tavuk perakendede içinde tüm maliyetleri ile 92.5 liraya satılıyor. Asıl problem kırmızı ette, uçtu gitti, üretim azalıyor ama faturası tavuk ürünlerine kesildi. Tavuk etinde yüzde 126 ile arz fazlamız var. İhracatın fiyatları artıracak veya içerde fiyat düşürecek bir durumu yok. Sistemi temelinden oynatırsanız geri dönüşü 3-4 yıl sürer. Üretim kısıtlanır. Fiyat kısa sürede stabil gitse de uzun vadede daha büyük artışlara temel bir sorun hazırlıyoruz. Bizlerin her işlemi takip ediliyor, her fiyatımız devletin gözü önünde oluşuyor, biliniyor. Kamuoyu yanıltıldı” diye konuştu.
“Tavukçular üretimi bilerek azalttı, fiyatı artırdı” iddialarına yanıt veren Kaplan, “Banvit, Keskinoğlu, Şeker Piliç iflas etti, satıldı. CP üretimden çekildi. Atıl kalan alanlar alındı, üretime sokuldu. TÜİK verisine göre, ocakta tavuk eti yüzde 6.7, şubatta 10.1 arttı. Zararıyla başa baş çalışanlar var. Üretimi ve üreteni desteklemeliyiz, bunun dışında bir çözüm yok” dedi.
‘Fiyat, üretimle dengelenir’
Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Bedri Girit, beyaz et üreticilerinin fiyat artışının 2023 yılında yüzde 50.2 seviyesinde olduğuna, bu rakamın TÜİK’in açıkladığı yüzde 65 enflasyonun 15 puan altında kaldığına dikkati çekti. Girit, fiyat dengesinin üretimden geçtiğine vurgu yaptı.
