Ruslar yüzlerce tankı nasıl kaybetti? İşte fiyaskonun sırrı!
Rusya'nın Ukrayna topraklarını işgal etmek amacıyla başlattığı savaşta Rus ordusunun verdiği kayıplar dünyanın gündeminde. Hemen her gün sosyal medyaya Rus tanklarının vurulduğu yeni görüntüler düşüyor. Peki Rus ordusunun tank kayıplarının altında yatan sebep ne? Uzmanlar önemli bir noktaya dikkat çekiyor.
Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Rus ordusunun Ukrayna’da verdiği kayıplara ilişkin bilgiler birçok kişi tarafından şaşkınlıkla karşılanıyor. Araştırmacıların elinde Rus zırhlı birliklerinin verdiği kayıplara ilişkin birçok veri bulunuyor. Rus ordusunun Ukrayna’da yüzlerce tank ve zırhlı araç kaybettiği belirtiliyor.
Askeri uzmanlar, Rus ordusunun verdiği kayıpların önemli bir kısmında Batı ülkelerinin Ukrayna’ya tedarik ettiği gelişmiş tanksavar sistemlerinin rol oynadığını belirtirken, Rus zırhlı birliklerinin kullanım şeklinin de etkili olduğunun altını çizdi. Ukrayna ordusu resmi kaynaklarının yaptığı açıklamalar göre, şu ana kadar 753’den fazla Rus tankı imha edildi. Çatışma bölgelerinden servis edilen fotoğrafları ve videoları baz alarak açık kaynak istihbarat çalışması yapan Oryx adlı bloga göre ise Rusya şu ana kadar 460 tank, 2 binin üzerinde zırhlı araç kaybetti.
Rusya’nın depolarında yedekte beklettiği binlerce tankı bulunuyor olsa da ABD merkezli düşünce kuruluşu Rand Corporation ve İngiltere merkezli Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'ne göre Rusya'nın işgalin başında aktif olarak kullandığı 2 bin 700 tankı vardı.
BİNLERCE TANKSAVAR KULLANILDI
Rusya-Ukrayna geriliminin arttığı ilk günlerden bu yana Batı ülkeleri Ukrayna’ya çok sayıda silah teslim etti. Bu sistemlerin önemli bir kısmını tanksavarlar oluşturuyor. Başta ABD olmak üzere birçok NATO üyesi ülke tarafından verilen Javelin ve İngiltere tarafından teslim edilen NLAW tanksavar sistemleri en dikkat çeken sistemlerin başında geliyor.
ABD, işgalin başlangıcında Ukrayna'ya iki bin Javelin tanskavar füzesi gönderdi. Washington'ın daha sonra aynı füzelerden en az iki bin adet daha gönderdiği açıklandı. Javelin tanksavar sisteminin üreticisi olan ABD merkezli Lockheed Martin’in silah hakkında verdiği bilgiye göre, Javelin füzeleri hedef aldığı tankı zırhının en zayıf olduğu taretin üstünden vuruyor. Hedefine yükselerek giden Javelin füzeleri “At-Unut” şeklinde çalışıyor ve ateşlendiği hedefin personel tarafından sürekli aydınlatılmasına ihtiyaç duymuyor. Füzenin sahip olduğu iki farklı savaş başlığından birisi tanklara yapılacak olası saldırılarda etkiyi en aza indirmeyi hedefleyen reaktif zırhı imha ederken, bir diğer başlık ise reaktif zırh altındaki tankın şasisini hedefliyor.
İngiltere de Ukrayna'ya 3 bin 600 NLAW füzesi gönderdi. Uzmanlar her iki silah sisteminin de Ukrayna’daki savaşın gidişatını önemli şekilde değiştirdiğini belirtiyor. ABD Ukrayna'ya ayrıca 'kamikaze drone” olarak bilinen hedefini tespit ettikten sonra dalışa geçerek üzerinde infilak eden sistemler de yollayacak.
'ZIRHLI BİRLİKLERİN PİYADE KORUMASI YOK'
Rus ordusu Ukrayna topraklarında tank, top ve piyadelerden oluşan geniş bir görev gücüne sahip. Bu birliklerin ortak hareket tarzları zaman zaman değişim gösteriyor olsa da görev grupları genel olarak çok sayıda zırhlı araca eşlik eden az sayıda piyadeden oluşuyor.
Ukrayna'nın imha ettiği Rus zırhlı araçlarından geriye kalan enkaz hurdalıklarda toplanıyor.
St. Andrew Üniversitesi'nden stratejik araştırmalar uzmanı Prof. Phillips O'Brien, Rus ordusunun piyade anlamında az askerinin bulunduğunu belirtti ve “Piyadeler az olduğu için Rus ordusunun sahada çarpışan görev gruplarında zırhlı birlikler çoğunluğu oluşturuyor. Ancak zırhlı konvoyların saldırıya uğraması durumunda zırhlı araçlara destek verecek piyade koruması yok. Bu nedenle Rus ordusu sağ kroşesi güçlü olan ama darbe alınca kolay nakavt olabilen bir boksör gibi” dedi. Rus Hava Kuvvetleri’nin savaş başından bu yana Ukrayna hava sahasında üstünlük sağlayamadığını söyleyen O’Brien, “Rus uçakları muharebe hava devriyesi gerçekleştiremiyor ve Ukraynalı birliklerin hareketlerini izleyemiyor. Bu sebeple Ukrayna askerleri Rus birliklerinin yanına çok rahat sokulabiliyor” diye konuştu.
UKRAYNA ORDUSU BİRÇOK RUS TANKINI ELE GEÇİRDİ
Açık kaynak istihbaratı yaparak çatışma alanlarından servis edilen görüntüler üzerinden veriler oluşturan Oryx’nin elde ettiği bilgilere göre, Rus ordusunun kaybettiği tankların ve zırhlı araçların hepsi imha edilmedi veya hasar görmedi. Birçok araç Ukrayna ordusu tarafından ele geçirildi. Uzmanlar bu durumun lojistik yetersizlik ve eğitim eksikliğinden yaşandığını düşünüyor.
Prof. O'Brien, "Ukraynalıların Rus ordusuna ait onlarca aracı traktörler ile çektiği videoları izledik. Bu tankların birçoğu yakıtı bittiği için terk edildi. Bu lojistik yetersizliktir. Birçok zırhlı araç çamura saplandı. Çünkü savaş yanlış bir mevsimde başladı” şeklinde konuştu. Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'nden Nick Reynolds, Rus ordusunun eğitim anlamında sıkıntılar çektiğini ve askerlerin savaşma isteği olmadığını belirtti. Reynolds, “Rus kara birliklerinde çok sayıda yeni ya da yedek asker var. Bu da eğitimsiz bir savaş gücü demek. Birçok tank personelin eğitimsizliği yüzünden ya terk edildi ya da imha oldu. Bazı tanklar imha olmasa bile paletleri kırıldığı için oldukları yerde çakıldılar. Bazı durumlarda da askerler araçlarını bırakıp kaçtı. Savaşma istekleri yoktu” diye konuştu.
‘ZIRHLI BİRLİKLER SOKAK SAVAŞINA GİRMEZ’
Uzun yıllardır Rus ordusunun dünyanın en güçlü ordularından biri olarak bilindiğini ifade eden Emekli Tankçı Albay, Akademisyen ve DASA Genel sekreteri Murat Kaymakçılar, şunları söyledi:
"Rus ordusu her ne kadar büyük bir ordu olsa da şu an işgal etmeye çalıştığı ülke Avrupa’nın en büyük ülkesi. Bu kadar geniş bir ülke 100 ila 200 bin askerlik bir güçle kontrol altına alınamaz. Rus ordusu savaşın ilk günlerde klasik savaş gereklerini yerine getirerek birçok hedefi ateş altına aldı. İlk etapta bu şekilde bir izlenim vardı ama sonra bu kayboldu."
Zırhlı birliklerin ilerlemesi için hava üstünlüğünün şart olduğunu ileten Murat Kaymakçılar, “Rus Hava Kuvvetleri'ni neredeyse hiç göremedik. Oysa klasik savaşta önce hava kuvvetleri bombardıman yapar ve onun ardından zırhlı birlikler hedeflenen bölgeye girer. Sokak savaşı dediğimi konu ise çok başka bir şey. Zırhlı birlikler normalde sokak savaşında görev almaz. Alırsa çok ağır kayıplar verir. Sokak savaşı piyadelerin görev aldığı bir çatışma türüdür” şeklinde konuştu.
Rusya’nın başlangıçta Ukrayna’daki yönetimi değiştirme amacı taşıdığını düşündüğünü söyleyen Kaymakçılar, “Ben ve benim gibi birçok kişi Rusya’nın hedefinin yönetim değişikliği olduğunu ve bu sebeple hızlıca Kiev’e girileceğini düşündük. Başlangıçta klasik bir ordu gibi hareket eden ordunun zamanla önemli unsularını kaybetmeye başladığını ve performansının beklenenin altında kaldığını gördük” ifadelerini kullandı.
‘ZIRLI ARAÇLAR ALEYHİNE BİRÇOK DURUM VAR’
Ukrayna’daki mevsimsel koşulların zırhlı birlik harekatına el vermediğini aktaran Kaymakçılar, “Şu an toprak birçok yerde balçık halinde ve tonlarca ağırlığa sahip tanklar arazide batıyor. Kara yolundan ilerlemek istediğinizde ise açık hedef haline geliyorsunuz. Batı ülkelerinin Ukrayna’ya tedarik ettiği tanksavar sistemleri ise oldukça gelişmiş silahlar ve tankları en zayıf noktalarından yani üstlerinden vuruyorlar. Ayrıca Rus tankları geniz ve düz araziler göz önüne alınarak yapılan hızlı ve manevra kabiliyeti yüksek araçlardır. Yani zırhları Batılı örneklerine göre daha az korur çünkü hareket kabiliyeti de başlı başına bir korumadır. Bu araçlar ek koruma tedbirleri olmadan şehir içine girdiklerinde kolay hedef olurlar. Sadece Rus tankları değil, dünyanın herhangi bir yerinde tanklar şehir içinde ek tedbirler almadan girerlerse kolay hedef olurlar ve imha edilirler” dedi.
Rus tanklarının genel olarak otomatik doldurucuya sahip olduğunu paylaşan Murat Kaymakçılar, “Otomatik doldurucular tank mürettebatını 4 kişiden 3’e düşürür ama güvenilir bir sistem olmadığında oldukça riskli bir yöntemdir. Otomatik doldurucu kullanan tanklarda cephane taret içinde dairesel şekilde dizilmiştir. Bu Rusya için Sovyetler'den beri devam eden bir anlayıştır. Altıpatlar tabanca gibi düşünün o şekilde bir sistem vardır. Güvenilir olmayan bu tarz bir sistem tankın infilak etmesini ve personel kayıplarını arttırabilir. Batı üretimi tanklarda ise cephanelik personelin olduğu alandan ayrılmıştır. Patlama durumunda personeli korumak amaçlanır” şeklinde konuştu ve Rus zırhlı araçları için sahada birçok şartın olumsuz olduğunu belirterek sözlerini noktaladı.
‘RUSYA BLITZKRIEG DENEMEK İSTEDİ’
Rusya’nın Blitzkrieg (Yıldırım harekatı) denediğini belirten Savunma Sanayi Uzmanı Turan Oğuz, Ukrayna’nın cephe direnişi yapmak yerine geri çekilip Rus ordusu ile gayrinizami harp teknikleri ile savaşması sebebiyle Rusya’nın hedefine ulaşamadığını söyledi. Oğuz, “Rusya hem elindeki akıllı mühimmat stokunun az olması hem de uzun sürecek bir savaşı kaldıracak gücü olmadığı için bu savaşı kısa sürede bitirmeyi hedefledi. Ancak Ukraynalıların direniş şekli Rusya’nın bu hamlesini etkisiz kıldı” dedi.
Ukrayna ordusunun hızlıca geri çekilerek Rus ordusunu Ukrayna’nın derinliğine çektiğini ileten Oğuz, “Ruslar hiç beklemedikleri kadar hızlı ilerledikleri için lojistik sıkıntılar yaşadılar. Tabii bu sırada Ukrayna ordusu Rus zırhlı araçları pusuya düşürmeye ve imha etmeye başlamıştı” şeklinde konuştu. Oğuz, Batı ülkelerinin Ukrayna’ya verdiği tanksavarların savaşın gidişatını etkilediğini söyledi.
'RUS ORDUSU GENEL OLARAK BAŞARISIZ OLDU'
Ukrayna’da sadece Rus zırhlı birliklerinin ağır kayıplar vermediğini belirten Turan Oğuz, “Ordu bir bütündür. Yani bir birliğin başarısızlığı diğer birlikleri de etkiler. Rus Hava Kuvvetleri hala Ukrayna’da hava üstünlüğü kuramadı. Hava üstünlüğünü sağlayamadığınız yerde zırhlı birliklerinizin veya diğer unsurlarınızın güvenliğini sağlayamazsınız. Bu durumda zırhlı birlikler sizin için bir avantaj değil dezavantaj haline gelir” şeklinde konuştu.
Mariupol Savaşı sırasında vurulan Rus tanklarına ilişkin görüntüler
Rus ordusunun sadece sahada değil masada planlama konusunda da sıkıntılar yaşadığını belirten Oğuz, sözlerine şöyle devam etti:
"Bir ordu A planında başarısız olmaya başladığında hemen diğer planlarını uygulamaya çalışır veya yetenekleri ve kurmay zekası çapında yeni bir plan oluşturur. Ancak Rus ordusu yaklaşık 1 ay boyunca planlamada bir değişiklik yapmadı. Daha yeni yeni operasyonu Güney bölgesine kaydırmaya başladılar. Operasyonun başındaki isminde değiştiği hakkında haberler çıktı. Daha önce Suriye’de görev almış bir general Ukrayna harekatının başına geçti. Rusya’nın yeni planı Ukrayna’nın güneyinde ilerlemek. Bunda ne kadar başarılı olacaklar önümüzdeki süreç gösterecek."
‘SAVAŞ İÇİN YETERLİ DONANIMA SAHİP DEĞİLLER’
Rusya’nın ordusunu geliştirmek için yıllardır birçok proje yürüttüğünü ifade eden Oğuz, Ukrayna savaşında yeni nesil araçların bulunmadığını belirtti. Oğuz, “Armata T-14 veya SU-57 gibi iddialı projeleri bu savaşta göremedik. Yani hazır değiller. Rus ordusunun şu an kullandığı mühimmatlar ve araçlar eski. Bırakın T-14 tanklarını T-90 tankları bile oldukça az. Rus ordusu genel olarak eski kabul edilecek T-72 tankları ile savaşıyor. Ayrıca savaşı başarıyla yönetecek bir kurmay akla sahip değiller” dedi.
Orduların harbe hazırlık oranının yüksek olması için sürekli eğitim ve tatbikat yapması gerektiğini söyleyen Oğuz, NATO ülkelerinin niteliğe, Rusya’nın ise niceliğe önem veren bir ülke olduğunun altını çizdi. Oğuz, “Rus ordusunun harbe hazırlık oranının düşük olduğunu görüyoruz. Ayrıca göz önünde olmayan lojistik faktörünün de bir savaşta gidişatı nasıl değiştireceğine şahitlik ediyoruz. Rus ordusuna ait birçok tankın çamura battığı videolar gördük ama ben henüz bir tane tank kurtarıcı görmedim. Savaştığınız sahaya uygun araçlarınızı olmazsa başarılı olamazsınız” şeklinde konuştu ve Rusya’nın genel olarak başarısızlık gösterdiğini vurguladı. Turan Oğuz, “Rusya için bu savaşta başarı gösteren unsurlar sadece uzun menzilli seyir füzeleri ve balistik füzeleri oldu” dedi. Rusya, SSCB'nin çöküş tarihi olan 1991 ile 2022 arasında adeta sıkışmış kalmış durumda" diyerek sözlerini noktaladı.
