Ona ‘çocuk oyuncağı’ demeyin!

Fatma G. Kabasakallı -  Danimarka’da marangozluk yapan Ole Kirk Kristiansen tarafından 89 yıl önce yaratılan Lego, bugün dünya oyuncak endüstrisinin en büyüklerinden biri haline gelmiş durumda. Neredeyse bir asırlık yolculuğu boyunca, sayısız setler yaratan Lego, tüm dünyada hayal gücü, paylaşım ve yaratıcılığı pekiştiren oyuncaklarıyla onlarca nesil yetiştirdi denilebilir.

Bugün artık sanattan tekniğe, mimariden taşıtlara kadar pek çok farklı ilgi alanına hitap edebilen Lego, ürettiklerinin “çocuk oyuncağından ibaret olmadığını” kanıtlıyor. Zira çocukluğunda Lego oyuncaklarıyla tanışan pek çok yetişkin, Lego tutkusunu bırakamıyor, hatta onların koleksiyonunu yapıyor...

Yatırımcısı bile var

Evet, Lego sıradan bir “oyuncak” değil artık. Tutkusu öyle bir seviyeye ulaştı ki, Lego setleri ve mini figürlerinden bazıları dudak uçuklatacak fiyatlara alıcı bulabiliyor. Bazı Lego tutkunları, 14 ayar saf altından bir parçaya 9 bin ila 14 bin dolar arasında bir bedeli hiç acımadan öderken, “Lego yatırımcısı” denilen bir kesime de rastlanıyor.

Yanlış duymadınız, “Lego yatırımcıları” da var. Bu kişiler özel ve orijinal Lego setlerine, parçalarına ve figürlerine yöneliyor. Bu da fiyatları daha da artırabiliyor. Bununla birlikte Lego dünyasında setlerin orijinal olup olmadığını inceleyen uzmanlar, ikinci el Lego’lar için özel online satış mağazaları ve bu oyuncakların tutkunlarını biraraya getiren pek çok online platform ve yayın da mevcut elbette.

Lego’cuların buluştuğu online bir yayının şef editörü Chris Malloy, bu tutkunun gelişimini “Lego başlarda, uzunca bir süre sadece çocukların oyuncağı olarak görüldü. 2000’li yılların başındaysa şirket ciddi bir şekilde yetişkin pazarını keşfetmeye başladı ve yüksek fiyat seviyelerinde devasa setler geliştirdi” diye anlatıyor.

Bazen bir başyapıt

Peki Lego setlerinin fiyatlarını, piyasasını neler belirliyor? Ona da bakalım o zaman... Elbette bunun pek çok nedeni var. Örneğin “Yıldız Savaşları” veya “Tac Mahal” gibi en pahalı setler hayli büyük, inşa etmesi uzun zaman ve çaba gerektiriyor, ancak bittiğinde etkileyici bir mimari ya da sanatsal başyapıta dönüşüyor. Bu da o setlerin “arananlar” listesinde olmasına yetebiliyor.

Ayrıca bazı orijinal setler, mini figürler veya Lego parçalarının bulunması zor olabiliyor. Koleksiyoncular tarafından aranılan oyuncaklar haline gelince de, fiyatlar yine artıyor. En pahalı setin 15 bin dolara kadar alıcı bulduğu Lego dünyasında, fiyatları etkileyen bir diğer unsur da tutku. Örneğin “Yıldız Savaşları” filminin bir dönem çocuk hayranları, büyüdüklerinde, 10 bin doları aşan fiyata “Millenium Falcon” uzay gemisinin setini almak isteyebiliyor.

10 metrelik Özgürlük Heykeli

Şirket, tutkunlarına özel pek çok farklı alanda ürün tasarlayıp, piyasaya sunuyor. Çocuklar ve büyümeyen yetişkinlerin tutkuyla satın aldığı Lego setleri arasında, bir Lego severin tasarladığı Lego fabrikasından Danimarkalı bir süt şirketinin tanıtımı için sınırlı sayıda üretilen yerel setler de var.

Lego’nun “Yaratıcı Serisi”ne ait bazı setler ise, karmaşıklığı ve ince detayları sebebiyle daha değerli bulunabiliyor. Bu da, bazı modellerin fiyatının 1.000 doların üzerine çıkmasına neden oluyor. Mimari serideki “Özgürlük Heykeli” ve “Eyfel Kulesi” gibi binlerce parçaya sahip setlerin ilk üretilenleri de, yüksek fiyattan alıcı buluyor. Bu setlerin boyutlarının, yaklaşık 10 metreye ulaşması da değerine değer katıyor.

1984 tarihli King’s Castle çok değerli... (Fotoğraflar Lego’nun sitesinden alınmıştır.)

Adeta pırlanta yüzük değerinde!

Lego Üst Düzey Koleksiyoner Serisi, Millenium Falcon: 15.000 dolar

Yıldız Savaşları filminin ikonik uzay gemisi olan “Millenium Falcon” setinin ilk üretilenlerinden biri, Las Vegas’ta 15 bin dolara alıcı buldu. Bugüne kadar üretilen en değerli Lego setlerinden biri olmasıyla dikkat çekiyor. Şu an şirketin stoklarında bulunmayan söz konusu set, e-ticaret sitesi “e-bay”de 6 bin doların üzerindeki fiyatıyla hâlâ en pahalı Yıldız Savaşları seti olma özelliğine sahip.

Lego Tac Mahal, İlk Edisyon: 3.864 dolar

Lego’nun 3 bin 864 dolar fiyata satılan Tac Mahal setinin, bir dönem Millenium Falcon setiyle en yüksek fiyat konusunda kapıştığı belirtiliyor. Şirketin bu seti, birkaç yıl önce farklı bir koleksiyon içerisinde tekrar piyasaya sürmesi nedeniyle fiyatı 450 dolara kadar inmiş. Ancak set, hâlâ mimari bir başyapıt olarak değerlendiriliyor.

Lego King’s Castle: 2.600 dolar                        

Eğer kutusunda ve henüz açılmamış, 1984 tarihli bir “King’s Castle” lego setiniz varsa, 2 bin 600 dolar gibi çok iyi düzeyde para kazanabilirsiniz. Genelde henüz açılmamış Lego setlerinin fiyatı, açılmışlara göre 10 kat fazla olabiliyor. Bu setin fiyatının yüksek olmasının bir diğer nedeniyse, 80’li yıllarda söz konusu Lego setinin normalin üstünde parça sayısına sahip devasa bir set olmasıydı. Chris Malloy’a göre, 80’li ve 90’lı yıllarda belirli bir temadaki en büyük Lego seti genellikle 600 parçadan oluşuyordu. Her ne kadar 2000’li yıllardan itibaren, pek çok farklı temalı set binden fazla parçayla üretildiyse de King’s Castle seti 600’den fazla parçasıyla bir döneme damgasını vurmuştu.

Lego Üst Düzey Koleksiyoner Serisi, İmparatorluk Yıldız Destroyeri: 2.300 dolar

Yıldız Savaşları setlerinin fiyatları ve talebi, Lego tutkunlarının yakından takip ettiği bir tema olarak göze çarpıyor. Galaktik İmparatorluk Donanması’na ait İmparatorluk I sınıfı Yıldız Destroyeri setinin fiyatı da, bu yüzden “yüksek fiyatlılar” kategorisinde yer alıyor. Chris Malloy ve Garben van IJken’e göre, Yıldız Savaşları setlerinin bu kadar yüksek fiyatlı olmasının sebebi, kolay veya zor bulunup bulunmaması değil, Karanlık ve Aydınlık Taraf’a ait her tür şeye karşı ciddi bir talep olmasından kaynaklanıyor. Söz konusu Destroyer seti 3 binden fazla parçaya sahip olup, tamamlandığında neredeyse 1 metreye ulaşıyor.

LEGO Havalimanı Treni: 2.484 dolar

Şirketin “Klasik Kasaba” serisinin bir parçası olarak 90’lı yıllarda satışa sunulan “Havalimanı Treni” seti o dönem için hiper-realist tasarımıyla heyecan verici ürünlerden biri olarak anılıyor. Pille çalışan ve sürekli devam eden bir hatta sahip nadir tek raylı setlerden biri olan 730 parçalık Havalimanı Treni, koleksiyon piyasasında hâlâ yoğun ilgi görüyor. Tek raylı setlerin bugün dahi bu kadar popüler olmasının nedeninin, sınırlı sayıda üretilmesinden kaynaklandığını belirten Garben van IJken, “LEGO folkloruna göre, şirket tek raylı hatları daha sonra iflas eden bir şirkete yaptırdığı için, tren hattının parçaları yok oldu ve tek raylı setler terk edildi” ifadelerini kullanıyor.

Pandemi döneminde piyasası hareketlendi

Lego yatırımcısı ve uzmanı Gerben van IJken aynı zamanda online açık artırmalara da danışmanlık veriyor ve Lego parçalarına yatırım yapmanın uzun bir süredir tercih edildiğini vurguluyor. Lego için özel bir niş piyasanın olduğunu belirten IJken, şirketin koleksiyonlarını genellikle yaklaşık iki yıl sonra piyasadan kaldırması nedeniyle, ikinci el pazarın kaçınılmaz olduğuna dikkat çekiyor. IJken, özellikle pandemi döneminde Lego piyasasının rekor seviyelere ulaştığını belirtirken, “Kısıtlamalar sebebiyle insanlar evde kaldı ve oyun piyasası patladı. Haftada bin adet Lego satışının gerçekleştiğini gördük” diyor.

Uluslararası Lego çetesi

Lego tutkusu tüm dünyada öyle artmış durumda ki, Lego setleri ve parçalarını çalma konusunda uzmanlaşmış uluslararası bir çete bile türemiş. Fransız Polisi, 2019 ve 2020 yıllarında Lego hırsızlığı yapan uluslararası bir çeteye yönelik ilk tutuklamaları gerçekleştirdiğini duyurmuştu. Bu yıl Mart ayında da Lego çetesine karşı yürütülen soruşturma kapsamında üç kişinin daha yakalandığını açıkladılar. Gözaltına alınan kişilerin ve söz konusu çetenin Polonyalı olduğu belirtilirken, oyuncakçılardan ve az bulunan Lego koleksiyonlarının bulunduğu dükkânlardan hırsızlık yapan bir ekibin parçası olduklarını itiraf etmişler bile. Üstelik söz konusu uluslararası çetenin oldukça organize bir şekilde çalıştığı da anlaşılmış. Çete mensuplarının Fransa’ya geldikten sonra Paris bölgesinde bir otelde toplandıkları, hırsızlık yapacakları mağazaları belirleyerek plan yaptıkları, ardından Polonya’ya dönerek çaldıklarını sattıkları belirtiliyor.

Lego’nun Tac Mahal seti, mimari bir başyapıt olarak değerlendiriliyor.